Yüksek lisans yapanların sayısı azalıyor

Üniversitelerde yüksek lisans yapanların sayısı 2017’den beri azalıyor. 2017’de 480 bin kişi yüksek lisans yaparken 2020’de bu sayı 297 bine geriledi. Prof. Yeşildere “Bu sayılar, akademinin durumunu özetliyor” dedi.

Birgün'den Mustafa Kömüş'ün haberine göre, ülkede akademinin durumu Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) istatistiklerine de yansıdı. Ülkenin her yerinde YÖK’ün istatistiklerine göre 2017 yılından bu yana yüksek lisans yapanların sayısı her geçen yıl azalıyor. Özellikle 2018 yılında getirilen bedelli askerlik hakkının ardından erkeklerde ciddi bir düşüş yaşanıyor. Bu durum yüksek lisana verilen ‘önemi’ de gösteriyor. 2017 yılında 480 bin kişi yüksek lisans yaparken 2020’de bu sayı 297 bine düştü. Erkekler ise 2017 yılında 294 binken bu sayı 2020’de 158 bine kadar geriledi. Kadınlarda da gerileme olsa da yüz bini aşan bir gerileme söz konusu değil.

2016-2017 eğitim-öğretim yılından bu yana yüksek lisans yapanların toplamı ve cinsiyete göre dağılımı şöyle:

► 2016-2017: Toplam, 480 bin 215; erkek, 294 bin 397; kadın, 185 bin 818
► 2017-2018: Toplam, 454 bin 673; erkek, 275 bin 781; kadın, 178 bin 892
► 2018-2019: Toplam, 394 bin 174; erkek, 221 bin 112; kadın, 173 bin 62
► 2019-2020: Toplam, 297 bin 1; erkek, 158 bin 113; kadın, 138 bin 888

Üniversite Öğretim Üyeleri Derneği’nin eski başkanı Prof. Dr. Tahsin Yeşildere, işsizlik, yoksulluk ve nitelik kaybının çok önemli nedenler olduğunu aktardı.

Yeşildere şöyle konuştu:

“Birinci neden istihdam olabilir. Bu çok önemli bir sorun, maalesef lisans mezunlarında da yüksek lisans mezunlarında da işsizlik oldukça yüksek. Bu nedenle yüksek lisans yapmak yerine doğrudan iş hayatına atılmak istiyor olabilir gençler. Dolayısıyla yüksek lisans zaman kaybı olarak görülebilir. Bir diğer önemli sorun da yoksulluk. Son yıllarda ülkede yoksullaşma ciddi oranda arttı. Yüksek lisansa devam etmek ciddi bir maddi kaynak gerektirir. Eğer bu, bulunamadıysa yüksek lisans yapmak çok zor olacaktır. Hem aileye hem de öğrencinin kendisine ciddi bir külfet getirir. Bunu sağlamak kolay değil. Üçüncüsü ve bence en önemli sorun da üniversitelerdeki nitelik kaybı. Yüksek lisans için çalışacağı konular, tezler; onu yönetecek olan hocaların niteliği vs. hep soru işareti. Yani yavaş yavaş sadece doktora yapmak isteyenler için bir ara döneme dönüşüyor yüksek lisans.”

“Son olarak tabii askerlik konusu da var” diyen Yeşildere “Özellikle erkekler için. Askere gitmek istemeyenlerin niteliksiz programlarda ücretiyle yaptığı yüksek lisans yapanlar da vardı. Bedelli askerlik hakkı verildikten sonraki düşüşte bunun ciddi etkisi var. Rakamlar maalesef yüksek lisansın kendini geliştirmekten ziyade bir araç olarak değerlendirildiğini gösteriyor. Bu da ülkedeki akademinin durumunu özetliyor” dedi.