Yeni kalkınma planında 'Hedefleri tutturamadık' itirafı

2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının ardından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunuldu.

Ekonomik krizin ağır etkilerinin açıkça görüldüğü 11. Kalkınma Planı’nın hedefleri, bir önceki plana göre büyük oranda düşürüldü. 11. Kalkınma Planı’nda 10. Kalkınma Planı’nın hayli gerisine düşüldü.

Bir önceki planda 16 bin dolar olan kişi başına milli gelir hedefi 12 bin 484 dolara çekildi. Yine 10’uncu Kalkınma Planı’nda 7.2 olan işsizlik oranı hedefi yüzde 9,9’a yükseldi. Plan dönemi sonunda GSYH’ya oranla kamu kesimi borçlanma gereğinin yüzde 1,7, genel devlet açığının yüzde 1,8, merkezi yönetim bütçe açığının ise yüzde 2 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor. Plana göre son kalan kamu varlıkları da özelleştirilecek.

2013 yılında açıklanan 10. Kalkınma Planı’nda ise 2018’de GSYH’yi 1.3 trilyon, kişi başına milli geliri ise 16 bin dolara çıkarmak hedefleniyordu. Benzer şekilde 10. Kalkınma Planı’nda ihracat hedefi 2018’de 277 milyar dolar, işsizlik oranı ise yüzde 7,2 olarak belirlenmişti.

10. Kalkınma Planı’nda belirlenen 2023 hedefleri ise şöyleydi: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2 trilyon dolar, kişi başına milli gelir 25 bin dolar, ihracat 500 milyar dolar, işsizlik yüzde 5.

Öte yandan 10. Kalkınma Planı’nın hedeflerinin gerçekleşen rakamlara yaklaşamadığı da 2018 yılına ait ekonomi verileriyle ortaya çıkmıştı. 2018’de dolar kurundaki yükselişle birlikte GSYH 784 milyar 87 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. Kişi başına milli gelir de 9 bin 632 dolar olarak hesaplanmıştı.

KALKINMA PLANLARININ TARİHİ

1960 yılının eylül ayında kurulan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) aracılığıyla Türkiye kalkınma planları ile ekonomiye yön vermeye başladı. 12 Eylül askeri darbesinden sonra DPT’nin yetkileri azaltıldı ve kalkınma planları önemini yitirdi. 2011’de ise AKP 12 Eylül’ün devamı niteliğinde bir kararla DPT’yi kapattı.

DPT’nin yerine kurulan Kalkınma Bakanlığı da dikiş tutmadı. Böylece Kalkınma Bakanlığı da 2018’de bir KHK ile kaldırıldı. Bugün kalkınma planları eski önemini kaybetmiş biçimiyle Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanıyor.

DEMOKRASİ AZ, KALKINMA ZAYIF

Planda hukukun üstünlüğü, güçlü demokrasi ve sürekli geliştirilen temel hak ve hürriyetler, kalkınma çabasının taşıyıcı sütunları olarak ifade ediliyor. 17 yıllık AKP iktidarınınj en başarısız olduğu noktalar yeniden hedef olarak konulmuş.Uzun yıllardır hedeflere alınan bir türlü gerçekleşmeyen tekli eğitim bu planda da yer aldı. Dünya sıralamasında tek bir devlet üniversitesinin giremediği ortamda bu alandaki hedef büyük tutuldu: “Dünya sıralamalarında en az 2 üniversitenin ilk 100’e, en az 5 üniversitenin de ilk 500’e girmesi sağlanacak.”