İşçilerin hayalleri tarlada son buldu

Türkiye’nin en büyük tarım alanlarından Elbistan Ovası’nda 7 binin üzerindeki kayıtlı çiftçinin sadece 5 bin 300’ü aktif tarımla uğraşıyor.

Cumhuriyet Gazetesi'nden Şehriban Kıraç'ın haberibe göre; hükümetin tarımda izlediği yanlış politikalar nedeniyle artık üretici tarladan çekiliyor. l Varını yoğunu tohuma, mazota, gübreye yatıran çiftçi Bekir’in de, Alirıza’nın da kilometrelerce uzaktan mevsimlik işçi olarak yollara düşen bu yıl belki çamaşır makinesi alırım diye umutlanan mevsimlik işçi Kader ile Cemile’nin de umutları, tarlada son buluyor.

Çiftçi de ırgat da artık ektiğinden biçtiğinden umduğunu bulamıyor.
Bu sene olur umuduyla varını yoğunu tohuma, mazota, gübreye yatıran çiftçi Bekir de Alirıza da kilometrelerce uzaktan mevsimlik işçi olarak yollara düşen, bu yıl belki çamaşır makinesi, buzdolabı alırım diye, mevsimlik işçi Kader ile Cemile’nin umutları da tarlada son buluyor.

Türkiye’nin en büyük tarım alanlarından Elbistan Ovası’nda son yıllarda yaşanan kuraklık ve devletin tarımda izlediği yanlış politikalar nedeniyle birçok çiftçi toprağı terk etmek zorunda kalıyor.

Elbistan Ovası’nda 7 binin üzerinde çiftçi bulunurken bunların sadece 5 bin 300 aktif tarımla uğraşıyor, diğerleri ise bu işte artık ekmek kazanamadıkları için ya tarımı bıraktı ya da başka sektörlere geçti, önlem alınmazsa bölgede artık tarımla uğraşacak kimse kalmayacak.

Tarımda kalanlar da Mahzuni Şerif’in Elbistan ile ilgili söylediği türküsündeki gibi

“Emeğim var gene de derdim yatar sinede, Umut gelen senede” deyip elindekini avucundakini mazota, gübreye, tohuma traktöre yatırıyor. Tarım yapılan köylerin neredeyse boşaldığı Elbistan’da çiftçinin ve mevsimlik işçilerin sorunlarına tanıklık ettik.
1 milyon 500 bin dekar ekilen dikilen araziye sahip Elbistan Ovası’nın 350 bin dekarında sulu tarım yapılıyor. Bölgede yağışların yetersizliğinden dolayı son 3 yıldan beri kuraklık yaşanıyor.

Çiftçinin önünü açın

Elbistan Ziraat Odası Başkanı Mehmet Ali Bulut’un verdiği bilgilere göre, bölgede hububat rekoltesi yıllık 200-220 bin ton civarlarında, ancak sulama sorunu çözülse, yıllık hububat rekoltesi 800-900 bin tona çıkabilir. Sulu bir arazide dekara 600-700 kilogram buğday alınırken kıraç arazide bu rakam 100-200 kilograma kadar düşüyor.

Bulut, Elbistan’ın bundan önceki yıllarda hep göç alan bir yer olduğunu ancak son yıllarda göç verdiğini, özellikle köylerin boşaldığını anlatarak “Devletimiz köylüyü çiftçiyi tarlada tutamazsa tarım üretimimiz azalıyor, gıda sektöründe enflasyon yüksek çıkıyor.

Biz, çiftçiler olarak üretmek istiyoruz, inadına üretmek istiyoruz. Devleti yönetenlerin çiftçinin önünü açması gerekiyor. Çiftçi ürettiğinin karşılığını alamıyor” dedi. Sadece bir mahalledeki çiftçilerin aylık 600 bin TL elek-trik parası ödediğini kaydeden Bulut, bu masrafların altından kalkılmasının mümkün olmadığını, GAP bölgesine yakın olmalarına rağmen Elbistan’ın GAP kapsamında olmadığını, o yüzden daha pahalıya elektrik kullanmak durumunda kaldıklarını dile getirdi.

Köylünün suçu ne?

Bölgede uygulanan tarım sigortaları TARSİM’i de eleştiren Bulut, verim ve kuraklık sigortasında ilçe bazlı uygulama var. Halbuki köyler arasında neredeyse 80 kilometre mesafe var. Bir köyde kuraklık olmuşsa, verim düşükse ilçe geneline bakılıyor. 3 yıldır bunun değiştirilmesini istiyoruz.

“Çünkü bize deniyor ki köy bazlı veri yok. Sadece TÜİK’te ilçe bazlı veriler var. Tespitler bu doğrultusunda yapılıyor. Ama benim köyde kuraklık olmuş Elbistan’ın başka köyünde olmamış, benim zararımı kim ödeyecek? Ben sigortamı yapmışım, ama boşuna. 2018’de 13 köyde kuraklık raporu tuttuk.

Devletin bir kurumu kuraklık var dedi, diğer bir kurumu da kuraklık yok dedi. Kuraklık raporu tutulan bölgelerde Elbistan’ın arazisinin büyük bölümünü kapsıyor. Bu arazilerin yüzde 80’i kuraklığa girmiş. Bu karışıklığın giderilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.

“Kuraklık bizim kaderimiz mi?’ diyen Başkan Bulut, “Havadan bakan kişi, Elbistan’da kıraç arazi yok der. Ama biz, bir dönüm yer sulayamıyoruz. Elbistan Ovası’na barajlardan bir damla su akmamış bir kolum kesilmiş pancarı özelleştirmişsin bir kolumu kesmişsin. Elbistan Şeker Fabrikası özelleştirildi, pancar ekimi yüzde 25 düştü. Haydi fabrikayı sattınız; en azından fabrikanın parasını barajlarımıza harcayın kurak topraklarımız suya kavuşsun” dedi.

BELİMİZ BÜKÜLMÜŞ

İlçe genelindeki tarım işçilerinin 2019 için tam gün çalışma ücretini geçen yıla göre 10 lira artırarak 58 TL olarak belirlendiğini anımsatan Başkan Bulut, “Bu fiyatı belirlemek bizler için çok zor. Enflasyon yükselmiş. İşçilerimizin ev geçindirme rakamları yükselmiş; diğer taraftan mazot ve gübre fiyatlarındaki ciddi artışlar çiftçimizin belini bükmüş durumda. Her iki tarafın da sıkıntıları belli. Hububat fiyatları belli, ekmeğin fiyatı belli” açıklamasını yaptı.

Gübresi, mazotu ayrı dert

Elbistan Ovası’nda hangi çiftçiyle konuşsanız adeta bin ah işitiyorsunuz. Yıllardır çiftçilik yapan Bekir Karagöz, gübresi ayrı dert, mazotu ayrı dert, tohumu ayrı dert diye başlıyor söze. Karagöz, “Geçen yıl 800 TL’ye aldığım gübre şu anda 2 bin 600 TL. Geçen yıl 900 TL olan buğday bu yıl 1300 TL. Gübrenin fiyatı üçe katlanmış benim buğdayın fiyatı sadece yüzde 20 artmış. Samanın kilosunu 15 kuruşa sattık. Daha hangi sorunu anlatayım.

Hep umut gelen senede diyip ekiyorum, ama artık umut da tükeniyor. Hep cepten yiyoruz. Mesela devlet mazot desteği veriyor; dönüme 11 lira, ben dönüme 50-60 liralık mazot harcıyorum. Dönüme 40 kilo gübre atıyoruz en aşağı 150 TL demek bu, devletin verdiği destek 5 lira, bunun neresi destek, hangi yaraya merhem olur ki bu oran?” diye dert yandı.

Bu yıl buğday ve arpa ektiğini anlatan Karagöz, TARSİM’i de eleştirerek, “TARSİM benim tarlamda dönüm başına 245 kilo buğday olacak diye güvence verdi, ama bendeki rekolte 180 kilo oldu. Köy bazlı bakmadıkları için şimdi aradaki 65 kiloyu kim ödeyecek? Ben TARSİM’e 2 bin 500 TL para ödeyeceğim. 9. ayda ödemeyi yapmazsam beni icraya verecek” ifadesini kullandı.

Evin yüzünü görmüyorlar

Evet Elbistan’da üretici dertli dedik ya; bir dokunsak bin ah işitiyoruz dedik ya, kilometrelerce uzaktan gelecek kışı geçirecek iyi para kazanırız umuduyla gelen işçilerin dertleri daha da büyük. Onların tarla bağ, bahçe işleri en az 6 ay sürüyor. Bu da çocukların okul yüzü görmemesi demek.

Şanlıurfa’dan Elbistan’a gelmeden önce Kader’i olsun, Cemile’si, Mahmut’u olsun Önce İzmir’e gidiyor üzüm toplamaya, kış ortasında Antalya’ya seraya, sonra Ankara’ya soğana, Elbistan’a nohut biçmeye, oradan Hatay’a pamuk toplamaya... Çoğu zaman kendi evinin yüzünü dahi görmüyorlar...Çadırlarda başlayan ve belki de çadırda bitecek bir ömür...

Tarlaya giderken de, çadıra dönerken de en büyük yük kadında. Sabah erken kalkıp o gün tarlaya gidecek yemeği hazırlayacak önce kadın; çocuğu doyuracak, çadırda bakacak kimse yoksa kendisiyle tarlaya götürecek. Akşam karanlık çöktüğünde tarladan geldiğinde yemek yapmak onun işi, çocukları yıkamak, ekmek açmak, çamaşır yıkamakda.

Urfa’dan Elbistan’a nohut ve hayvan yemi olarak kullanılan culban hasadına gelen Kader, en küçüğü 5 aylık en büyüğü 4 yaşında olan 3 çocukla belki bir çamaşır makinesi alırım umuduyla gece gündüz demeden 35-40 derece sıcağın altında çalışıyor. 5 yıldır evli olduğunu ancak evinde çamaşır makinesi, buzdolabı dahi bulunmadığına işaret ederek Kendimi bildim bileli mevsimlik işçi olarak çalışıyorum. 20 gündür Elbistan’dayız. Ben ve eşim çalışıyoruz. İkimizin burada kazanacağı para 5 bin TL’yi bulmaz. Eğer buradan Antalya’ya portakal toplamaya gitmezsek, kazandığımız parayla kışı geçirmek durumundayız” diyor.

Tarlaya mecburuz

Tarladan gelip ekmek yapmak, çamaşır yıkamak durumunda kalan Kader, en yorucu işin de çamaşır yıkamak olduğunu söylüyor. Hatta çamaşır makinesini o kadar ulaşılmaz görüyor ki, eşim sigortalı bir iş yapsa 1-2 ayda çamaşır makinesi alabilir miyiz, diye soruyor. Kader, “5 yıldır evliyim daha evin yüzünü görmemişim. Urfa’ya gidip aç kalacağımıza mecburen tarlaya gidiyoruz” diye bitiriyor sözlerini.

Cemile henüz 28 yaşında ve 7 çocuk annesi. “Ömrümüzce güzel bir gün görmemişiz ki” diyor. 14 yaşında evlenen Cemile, “Başka iş öğrenmemişiz, mevsimlik tarım işçiliği yapmazsak aç kalırız. Başka nereden para getireceğiz. Evlendiğimden beri tarladayım. İnsan bazı zorlukları artık kaldıramıyor. Benim çocuklardan birinin beyninde sorun var, gözleri tam görmüyor. İstanbul’a doktora götürdük. 3 ay hastanede kaldık.

Okuma yazmam yok. Doktor bana bir reçete verdi, git bu ilaçları al diye. Ama ben bilmem ki bir yeri, okuma-yazmam yok, benim suçum ne? Evet, her şeyi çocuklarımız için yapıyoruz, buralardan kazandığımız parayla kışı geçiriyoruz. Tarlaya erken gittiğimiz için çoğu zaman çocuklar eğitimden uzak kalıyor diye dert yanıyor.

Çocuğun yükü ağır

Hayatın yükünün farkında olmayan çocuklara ise şimdiden büyük sorumluluklar yüklenmiş. 11 yaşındaki Kevser ve 10 yaşındaki Ayşegül’e anne babası tarladayken geride kalan çocuklara bakma görevi verilmiş. Çadırı temizleme, çocukların altını temizleme, onların karnını doyurma... Bulaşık yıkama ve nice kendi boylarını aşan iş ve sorumluluk.

Gücü nohut ya da hayvan yemi olarak kullanılan culban biçmeye yetebilecek çocuklar ise sabahın saat 6’sında tarlanın yolunu tutuyor. Yarı uykulu işe başlayan çocukların kuruyan otlar ve dikenler arasında çoğu zaman eli parçalanıyor. Mehmet Ali, “Nohut biçmek biraz zor... Ama gelecek sene büyürsem daha güzel biçerim” diyor. Tarlada görüştüğüm çocukların çoğu eğitime ara vermek durumunda kalmış. Hülya 6. sınıfta okulu bırakmış. Bir umut bu yıl tekrar başlarım diye tarlada canla başla çalışıyor. Kız çocuklarının hepsinin hayali öğretmen olmak.

Birçok çiftçi nohutta dönüm başına biçme yaptırdığı için çocuklar gittikleri tarlada yevmiye bile almıyorlar. Mevsimlik işçiler dönümü ne kadar erken bitirirse, başka iş almaları o kadar hızlanmış oluyor. O nedenle de gece gündüz demeden çalışıyorlar. Çoğu zaman paraları toplu olarak çavuşlar (elçiler) alıyor. Çavuşlar ın işi çiftçinin verdiği paranın tamamını yaptığı işe orantılı olarak işçilere dağıtmadığı da olabiliyor.

TARSİM'DEN AÇIKLAMA

19 Ağustos tarihinde, gercekgundem.com'da "İşçilerin Hayalleri Tarlada Son Buldu" başlığıyla yayınlanan haberde, Elbistan Ziraat Odası Başkanı Sayın Mehmet Ali Bulut'un, Kuraklık Verim Sigortası'nın ilçe bazlı uygulandığı ancak köyler arasında neredeyse 80 km mesafe olduğu, bir köyde kuraklık olmuşsa ve verim düşükse ilçe geneline bakıldığı, 3 yıldır bunun değiştirilmesinin talep edildiği ve buna rağmen değiştirilmediği, köy bazlı veri olmadığı, Elbistan'ın bir köyünde kuraklık olduğu halde başka bir köyünde kuraklık olmayabildiği, bu durumda zararın kim tarafından karşılanacağı, 2018'de 13 köyde kuraklık raporu tutulduğu, Devlet'in bir kurumunun kuraklık var dediği halde diğer kurumunun kuraklık yok dediği, Elbistan'daki arazilerin yüzde 80'inin kuraklığa girdiği ve bu karışıklığın giderilmesi gerektiği yönündeki açıklamaları yer almıştır. Söz konusu açıklamalar, kamuoyunda yanlış anlaşılmalara yol açmakta ve Devlet Destekli Tarım Sigortaları Sistemi ile ilgili önyargılı bir yaklaşım oluşmasına sebebiyet vermektedir. Bu nedenle, kamuoyuna sizin aracılığınızla doğru bilgileri iletmeyi görev addediyoruz.

Devlet Destekli Tarım Sigortaları Sistemi, kısa adıyla TARSİM, küresel düzeyde yaşanan iklim değişiklikleri sebebiyle şiddeti ve frekansı giderek artan çeşitli risklere, doğal afetlere karşı, ülkemizde tarımsal üretimde devamlılık, üreticinin gelirinde istikrar ve tarım ekonomisinde dengenin sağlanabilmesi amacıyla, 2006 yılından itibaren, kar amacı taşımadan ve üreticiye hizmet etmek üzere faaliyetlerine devam etmektedir. Sonuç olarak TARSİM, kuruluş yapısı ve amacı itibarıyla üretici lehine çalışan bir Sistem'dir.

Kar amacı taşımayan Sistem çerçevesinde, sigorta yaptıran çiftçilere, %67'ye varan oranda prim desteği sağlanmakta ve teminat kapsamındaki bir risk nedeniyle hasar olması halinde, sigorta prensipleri ve teknikleri çerçevesinde, hasar ödemesi gerçekleştirilmektedir. Sigortalı üreticilerin zararları, kapsama alınan riskler, ürünler ve bölgeler ile prim desteği oranlarına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı gereğince ve Genel Şartlar ile Tarife ve Talimatlar çerçevesinde tazmin edilmektedir.

Kuruluşundan bugüne kadar, çeşitli riskler ve doğal afetlerden ötürü ürünleri ve hayvanları zarar gören üreticilere 5.5 milyar TL'nin üzerinde hasar ödemesi yapıldığını da belirtmek isteriz.

TARSİM, yıllar itibarıyla büyümesini istikrarlı ve hızlı bir şekilde sürdürmektedir. Sigorta kapsamı, üreticilerimizin ihtiyaç ve beklentileri doğrultusunda genişletilmekte ve her yıl yeni düzenlemeler yapılarak uygulamaya alınmaktadır. Nitekim, 2017 yılında üreticinin primine sağlanan %60 Devlet desteği ile uygulamaya alınan İlçe Bazlı Kuraklık Verim Sigortası (İBKVS), ülkemizdeki tarım sektörü ve Sistem açısından bir dönüm noktası olmuştur. İlk aşamada kuru tarım alanlarında üretimi yapılan buğday ürünü ve sertifikalı tohumluklarına teminat verilmeye başlanmış, daha sonraki yıllarda arpa, yulaf, çavdar, tritikale, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek ürünleri ile bu ürünlerin sertifikalı tohumlukları kapsama alınmıştır. İlçe Bazlı Kuraklık Verim Sigortası, köy veya parsel bazlı olmayıp ilçe bazlı uygulanmaktadır. İlerleyen yıllarda parsel veya köy bazında Kuraklık Sigortasına geçilebilmesi için ilk etapta ilçe bazlı uygulanmaya başlanmıştır. Bu sigorta branşında, kuru tarım alanlarında yetiştirilen ürünün ilçe düzeyinde gerçekleşen ortalama veriminin, ilçenin belirlenmiş olan eşik verim değerinin altında kalması halinde, söz konusu ilçede sigorta yaptıran tüm sigortalı üreticilere tazminat hakkı doğmakta, ilçenin gerçekleşen verim ortalamasının ilçenin eşik verim değerine eşit veya üzerinde olması durumunda ise ilçedeki sigortalı üreticilere ödeme yapılmamaktadır.

Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Ege Üniversitesi ve Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) işbirliğinde yürütülen "Toprak Verimlilik Gruplarının Belirlenmesi Projesi" kapsamında, ülke genelindeki her ilçe için tüm tarımsal araziler, ekim-dikim yapılabilirlik ve verimlilikleri doğrultusunda 1/25000 ölçekli toprak haritaları geliştirilmiş ve dijitalleştirilmiştir.

Her yıl üretim dönemi başlangıcında, İlçe Bazlı Kuraklık Verim Sigortası poliçesi düzenlenen ilçelerimizin toprak verimlilik haritalarına, Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan temin edilen o yıla ait Çiftçi Kayıt Sistemi'nde (ÇKS) kayıtlı kuru tarım üretim alanları, dijital ortama entegre edilerek, ilçe genelini temsil eden referans parseller belirlenmektedir. Bu şekilde, tüm ilçeyi temsil edecek ve toprak verim gruplarının yüzdelik dağılımına göre verim tespitine esas oluşturacak üretim alanları ayrıntılı olarak ortaya çıkmaktadır. Belirlenen bu parseller üzerinde üretim sezonu boyunca farklı tarihlerde saha gözlemleri yapılarak, gelişim takip edilmekte ve hasat döneminde her bir parselden alınan örnekler ile tüm ilçenin ortalama verim değerine ulaşılmaktadır. İlçe genelinde köyler arasında farklılıklar olması çok doğaldır. Ancak her ilçeye ait Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) ortalama verim değerleri elde edilirken, bu farklılıklar göz önünde bulundurulmaktadır.

Bu bakımdan, ilçeye ait normal verim değeri elde edilirken ve hasat döneminde gerçekleşen ilçe verim değerleri hesaplanırken aynı yaklaşım gösterilmektedir. Sistem'in en önemli unsurlarından birisi risk inceleme ve hasar tespit işlemleridir. Bu işlemler, Ziraat

Mühendisleri ve Veteriner Hekimlerden oluşan Tarım Sigortaları Havuzu Eksperleri tarafından gerçekleştirilmektedir.

Eksperler, Tarım Sigortaları Havuzu Eksperlik Belgesine sahip, Hazine ve Maliye Bakanlığı nezdindeki Tarım Sigortaları Havuzu eksperlik siciline kayıt yaptırmış kişilerdir. Bu doğrultuda diğer tarım sigortası branşlarında olduğu gibi, İlçe Bazlı Kurak Verim Sigortası'nda da konusunda uzman, bağımsız ve hakem kişiler olan Tarım Sigortaları Havuzu Eksperlerinin tespitleri esastır. Netice itibarıyla, Devlet'in bir kurumunun kuraklık var dediği halde diğer kurumunun kuraklık yok demesi açıklamaları da mevcut durumu yansıtmamaktadır.

Basının temel görevi, toplumun gerçekleri öğrenmesine aracılık etmek, doğru, tarafsız, ilkeli ve objektif bir şekilde yayın yapmaktır. Bu sebeple, kamuoyunda uyanan yanlış kanaatlerin düzeltilmesi ve gerçeğin ortaya çıkması amacıyla düzeltme yazısının yayınlanması zarureti doğmuştur. Basın Meslek İlkeleri'nin altıncı maddesi (Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olmaksızın yayınlanamaz.) uyarınca, TARSİM hakkında yayınlanan ve kamuoyunda yanlış algılar oluşturacak nitelikteki haber içeriği ile ilgili olarak işbu cevap ve düzeltme yazısının, 5187 sayılı Basın Kanunu'nun 14. Maddesi ve 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 9. Maddesine istinaden internet sitenizde ana sayfanızdan kullanıcıların doğrudan ulaşabileceği şekilde ve tekzip başlığı altında bir hafta süreyle yayımlanmasını ve bu haber içeriğinin ilgili siteden kaldırılmasını fazlaya ilişkin kanuni haklarımız saklı kalmak suretiyle rica ediyoruz. Saygılarımızla,

TARIM SİGORTALARI HAVUZ İŞLETMESİ A.Ş.