Bademli'de yerli ceviz hamlesi

ÖDEMİŞ Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'nce seleksiyon ıslahı çalışmaları sonucu yerli ceviz çeşidi elde edildi. 'Potamia Erdin' adı verilen ceviz çeşidi yerinde yapılan hasat ve kooperatifte düzenlenen törenle tanıtıldı.

İzmir'in Tire ilçesinde üretim yapan, emekli doktor Erdin Devrim'in tescilini aldığı 'Potamia Erdin', ceviz türleri arasına girdi. Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi tarafından seleksiyon ıslah metodu ile geliştirilen 'Potamia Erdin' çeşidi, Tarım ve Orman Bakanlığı'nca çeşitli testlerden geçirildi.

'Potamia Erdin', 26 Ekim 2018'de tescil komitesi tarafından tescillendi. Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'nce mevcut ceviz türlerine göre daha erken yetişen, ince kabuklu, hastalıklara dayanıklı ve meyve verimi yüksek 'Potamai Erdin' tanıtıldı.

İlk olarak Tire'nin kırsal Mehmetler Mahallesi'ndeki Erdin Devrim'e ait ceviz bahçesine gidildi. Burada her biri 6 yıllık olan 'Potamia Erdin' cinsi ceviz ağaçlarında inceleme yapıldı. Ardından traktöre halatla bağlanan ceviz ağacı silkelenerek, hasat yapıldı. Hasat edilen cevizlerin makinede kabukları temizlendi. Kırılan cevizlerin meyve verimine ve lezzetine bakıldı.

'İNCE KABUKLU, YÜKSEK VERİMLİ'

Ödemiş Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'nde 'Potamia Erdin' ile ilgili sunum yapılıp, bilgiler verildi.

Ödemiş Kaymakamlığı'na vekalet eden Bayındır Kaymakamı Mustafa Ali Öztürk, Ödemiş Belediye Başkanı Mehmet Eriş, Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bilgi, Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdür Yardımcısı Suat Yılmaz, İzmir Tarım ve Orman İl Müdürü Musa Bakan, İzmir Köy-Koop Başkanı Neptün Soyer, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nden emekli Prof. Dr. Ali Ünal ve çiftçiler tanıtıma katıldı.

Türkiye'de 51 yıldır faaliyet gösterdiklerini ve gerçekleştirdikleri çalışmalar ile kooperatifçiliğin en iyi örneğini vermeye çalıştıklarını belirten Selçuk Bilgi, her zaman üreticinin yanında olduklarını ve ürünlerinin katma değerini artırmak için çaba harcadıklarını söyledi.

Türkiye meyvecilik sektörüne şimdiye kadar 3 çeşit kazandırdıklarını dile getiren Bilgi, "Piyasamıza kazandırdığımız en önemli çeşitlerden biri 'Potamia Erdin'dir. Bu çeşidin ilk hasadını da gerçekleştirdik. 2000'li yıllarda keşfettiğimiz bu ağacın bir çiftçi tarafından sınır ağacı olarak dikildiğini fark ettik. Daha sonra yerinde gözlemler yaparak piyasadaki ihtiyaçları karşılayabileceğini gördük. Düşük rakımlarda kolaylıkla yetiştirilebilecek olan bu tür ince kabuklu, yüksek verimli iç randımanı yüksek ve verimli bir çeşittir" diye konuştu.

'DOKU KÜLTÜRÜ LABORATUVARI'NDA ÜRETİLECEK ANAÇLAR SATILACAK'

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nden emekli Prof. Dr. Ünal ise Türkiye'de ceviz yetiştiriciliğinin çok yaygınlaştığına dikkat çekerek, şunları söyledi:

"Bugün de geniş alanlarda dikimleri yapılıyor. Biz de meyvecilik 5 ile 10 dönümdür; ama cevizin, 500 ile 2 bin dönüm gibi geniş alanlarda dikimine başlandı. Bundan 40- 50 yıl önce ceviz kapama bahçe olarak yetiştirilmiyordu. Türkiye'de buralardan çok, dere kenarlarında ve bahçe içlerinde tohumdan yetişmiş ağaçlardan ürün alıyorduk. Türkiye, cevizin ana vatanı. O nedenle de Türkiye'de çok yaşlı ağaçlar var. Eskiden mobilya işleri cevizden yapılıyordu. Tohumdan çıkmış cevizlerimiz yine var. Üniversitelerimiz 50 yıldır ceviz üzerinde birçok çalışmalar yaptı. Yalova'da, Van'da, Erzincan'da, Ege Bölgesi'nde birçok arkadaşımız seleksiyon çalışması yaptılar. Bu suretle Türkiye'ye çeşitler kattılar. Erdin beyin bulduğu, aşıladığı, cevizler oldukça verimli olduğu için biz de bu konu üzerinde hassasiyetle duruyoruz. Cevizin verimli olması meyvenin de güzel ve iri olması gerekir. Meyvenin iklime uygun, ekolojiye uygun olması gerekiyor. Bademli Kooperatifi bunu düşünerek Bademli'nin 1000, 1200, 1800 metre yüksekliğe ceviz ağaçlarını dikmişler. Cevizin iç olgunluğu önemli, 'Potamia Erdin' adıyla yeni bir ceviz türünü Bademli Kalkınma Kooperatifi tescillemiştir. Bademli Fidancılık Kalkınma Kooperatifi Doku Kültürü Laboratuvarı'nda üretilecek anaçlar satılarak, bölgede ve Türkiye'de yeni bir ceviz türü hep beraber göreceğiz. Bundan hem ülkemiz hem de üretici faydalanacaktır."