İşsizlik rekor üzerine rekor kırarken Saray'dan şaşırtan tahmin

2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Programa göre 2020 yılında bütçe açığının 138,9 milyar liraya yükselmesi, dış ticaret açığının 41,5 milyar dolara gerilemesi, işsizliğin ise yüzde 11,8’e düşmesi öngörülüyor.

2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nın onaylanmasına dair Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nca hazırlanan programa göre, küresel ticarete ilişkin kaygıların artması, Ortadoğu kaynaklı jeopolitik risklerin belirginleşmesi ve küresel boyutta imalat sektörünün yavaşlaması gibi etkenler nedeniyle küresel ekonomik büyüme 2008-2009 döneminden bu yana en düşük seviyeye gelecek ve 2019 yılında yüzde 3 olarak gerçekleşecek. Raporda Türkiye ekonomisindeki gelişmelere ve hedeflere de değinildi.

2018’in ikinci yarısında gözlemlenen ekonomik daralmanın, 2019’un ikinci yarısından itibaren yerini toparlanmaya bırakacağı kaydedildi. Ayrıca raporda 2019 yılı genelinde Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) büyümesinin yüzde 0,5 oranında gerçekleşeceği de belirtildi. Programın hedefler kısmında, 2020 yılında GSYH’nın yüzde 5 oranında büyüyeceği kaydedildi.

ENFLASYON 2020 YILINDA YÜZDE 8,5 OLACAK

Raporda işsizlik rakamlarına ilişkin 2020 yılı öngörüsü de yer aldı. Rapora göre, 2020 yılında istihdam 1 milyon 52 bin artacak, işsizlik oranı ise yüzde 11,8’e gerileyecek. Ayrıca 2019 yılı işsizlik rakamının ise yüzde 12,9 olarak gerçekleşeceği aktarıldı. Raporun yatırımlar başlıklı bölümünde, kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının alınan harcama kısıcı tedbirler neticesinde 2019 yılında reel olarak yüzde 28,7 oranında azalacağının beklendiği ifade edildi. Rapora göre, 2020 yılında kamu kesimi yatırımları tarım, enerji, ulaştırma ve eğitim alanlarında yoğunlaşacak. Cari işlemler dengesinin 2019’da 1 milyar dolar fazla vermesi bekleniyor. Rapora göre, 2020’de ihracat yüzde 4,7 artarak 190 milyar dolara ulaşacak, ithalat ise yüzde 11,4 azalarak 231,5 milyar dolara gerileyecek. Ayrıca dış ticaret açığı ise 41,5 milyar dolar düzeyine gerileyecek. Öte yandan, Tüketici Fiyat Endeksi’nin 2019 son çeyreğinde yüzde 12 olarak gerçekleşeceği raporda yer alırken, tüketici enflasyonunun 2020 yılı sonunda yüzde 8,5’e ineceği ifade edildi.

BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ GENİŞLEYECEK

2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda Bireysel Emeklilik ve Otomatik Katılım Sistemi’nde toplam fon büyüklüğünün Eylül 2019 itibarıyla 115,3 milyar liraya ulaştığı yer aldı. Bireysel emeklilik uygulamasında kayda değer ilerlemelerin sağlandığının belirtildiği programda, 2017 yılı Ocak ayından itibaren yaklaşık 8 milyon çalışanın dahil olduğu sistemde 5,3 milyon çalışanın katkı payı ödemeye devam ettiği ifade edildi. Bireysel Emeklilik Sistemi’nin yaygınlaştırılmasına yönelik geliştirilecek politikalar ve tedbirler arasında, BES’teki desteklerin yaşa göre farklılaştırılması, sağlık, eğitim, evlilik, mülk satın alma gibi ihtiyaçlar nedeniyle bireylere sistemden çıkmadan birikimlerinin bir kısmını çekme olanağı sağlanması, BES’teki otomatik katılım sisteminin yeniden düzenlenerek tamamlayıcı emeklilik sistemine dönüştürülmesi yer aldı.

2020 BÜTÇE AÇIĞI 138,9 MİLYAR LİRA OLACAK

Merkezi yönetim bütçesine ilişkin veriler de yıllık programda yer aldı. Buna göre, 2019’da bütçe harcamalarının 992,4 milyar lira olması, gelirlerin ise 867,4 milyar lira düzeyinde seyretmesi bekleniyor. Rapora göre 2019 yılı bütçe açığı 125 milyar lira, faiz dışı açık ise 21,9 milyar lira olarak kaydedilecek. Öte yandan programda 2020 bütçe açığı 138,9 milyar lira olarak hesaplandı. Kamu İktisadi Teşebbüsleri’nin (KİT) 2020 hedefleri arasında TCDD, BOTAŞ ve TEİAŞ’ın yapacağı yatırımlarda dış proje kredilerinden faydalanılması, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 2 milyon ton buğday, 0,25 milyon ton mısır, TÜRKŞEKER’in ise 7,5 milyon ton şeker pancarı alımı yapması yer aldı.

2019 TURİZM GELİRİNİN 34,1 MİLYAR DOLARA ULAŞMASI BEKLENİYOR

Programdaki savunma sanayiine ilişkin verilere göre, sektör ihracatı 2019 yılının ilk 9 ayında bir önceki yılın aynı döneminde yüzde 37,7 oranında artarak 1,9 milyar dolara ulaştı. Öte yandan savunma sanayiinde yerlilik oranının 2020 yılında yüzde 69’a ulaşması bekleniyor. Rapordaki turizm başlığındaysa Türkiye’nin 2019 yılında ağırladığı yabancı ziyaretçi sayısına ilişkin öngörü yer aldı. Buna göre bu yıl yurtdışından gelen turist sayısının 45,3 milyon kişi olması turizm gelirinin ise 34,1 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Ayrıca, 2020’de turizm gelirinin 40,8 milyar dolara, yurtdışından gelen turist sayısının ise 51,1 milyona çıkarılması hedefleniyor.

MOBİL HABERLEŞME KULLANAN ABONE SAYISI 81,6 MİLYON OLDU

Programın bilgi ve iletişim teknolojileri bölümünde dikkat çekici veriler yer aldı. Yurt genelinde mobil haberleşme hizmetlerini kullanan toplam abone sayısı Haziran 2019 itibarıyla 81,6 milyona ulaştı. Toplam genişbant abone sayısı ise aynı dönemde 75,3 milyon oldu. Programda Türkiye’nin küresel uydu haberleşme pazarındaki ağırlığına ilişkin bilgiler arasında TÜRKSAT 5A ve TÜRKSAT 5B uydularının 2020 ve 2021 yıllarında hizmete girmesine yönelik çalışmaların sürdüğü ifade edildi.

'TRAFİK GÜVENLİĞİ KONUSU ÖNEMLİ BİR SOSYO-EKONOMİK SORUN ALANI OLUŞTURMAKTA'

Programda karayolları ve otomobil sayılarına ilişkin veriler de yer aldı. Referans gösterilen Eurostat 2017 verilerine göre bin kişi başına düşen otomobil sayısı İsveç’te 479, Almanya’da 561 iken Türkiye’de bu rakam 149’ da kaldı. Ayrıca milyon otomobil başına düşen can kaybı sayısı İsveç’te 53, Almanya’da 69 iken Türkiye’de 617 olarak kaydedildi. Programda can kaybı sayısının fazlalığına ilişkin, “Trafik güvenliği konusu önemli bir sosyo-ekonomik sorun alanı oluşturmakta ve ülkemizde trafik kazalarının önlenmesine yönelik tedbirler önemini korumaktadır" denildi.

TÜTÜN ÜRÜNÜ KULLANIM SIKLIĞI YÜZDE 29,5’E İNDİRİLECEK

Sağlık alanındaki 2020 yılı hedefleri arasında 10 bin kişiye düşen hasta yatağı sayısının 29,2’ye çıkarılması, 100 bin kişiye düşen hekim sayısının 200’den 210’a çıkarılması, bebek ölüm hızının binde 8,9’a düşürülmesi, obezite görülme sıklığının yüzde 31’den 30,7 düşürülmesi ve 15 yaş üzeri nüfusta tütün ürünü kullanım sıklığının yüzde 31,6’dan yüzde 29,5’e indirilmesi yer alıyor. Türkiye’nin nüfus yapısına ilişkin veriler de programda kendine yer buldu. Buna göre, 2018’de doğurganlık hızı kadın başına 2,1 çocuktan 1,99’a geriledi. TÜİK tarafından yapılan nüfus tahminlerine göre yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payı 2023 yılında yüzde 10,2’ye, 2040 yılında yüzde 16,3’e, 2060’ta ise yüzde 22,6’ya ulaşacak. Nüfus yapısındaki öngörülen değişikliğe ilişkin, "Bu demografik dönüşümün sonucunda çalışan nüfusun bakmakla yükümlü olduğu nüfus artacak ve yaşlanan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak güçleşecektir" denildi.

SURİYELİLERİN SADECE 63 BİNİ GEÇİCİ KORUMA MERKEZLERİNDE

Programda Türkiye’nin 2011’den bu yana karşı karşıya kaldığı dış göç sorununa da yer verildi. 2019 verilerine göre Türkiye’deki yabancı sayısının 5 milyonu geçtiği belirtilirken, bunların 3,7 milyonunun geçici koruma altındaki Suriyelilerden, 1,1 milyonunun ikamet izniyle Türkiye’de kalanlardan, geri kalanların ise uluslararası koruma altındaki kişilerden oluştuğu kaydedildi. Programa göre, Türkiye’deki geçici koruma altındaki Suriyeli nüfusun sadece 63 bini geçici koruma merkezlerinde yaşıyor. Suriyeli nüfusun yüzde 79’u aralarında İstanbul, Gaziantep, Hatay ve Şanlıurfa’nın da bulunduğu 10 ilde yaşıyor. Türkiye’deki okul çağına gelmiş 1,08 milyon Suriyeli çocuktan 685 bini eğitimine devam ederken, 520 bin öğrenciye şartlı eğitim yardımı yapılıyor.

DHA