Vergiler nereye mi gidiyor? İşte AKP'li belediyelerde dönen karanlık işler

AKP’li belediyelerdeki usulsüzlükler, Sayıştay raporuna takılmaya devam ediyor. Sayıştay denetçilerinin tespitlerine göre; Nevşehir Belediyesi, kendi yapabileceği cami inşaatı için, bir vakfa 500 bin TL nakdi destek sağladı.

Kütahya’da belediyenin temizlik aracı kiralamak için yaptığı ihaleye 4 adet makam aracı ‘ilave’ edildi. Kayseri’de belediyeye ait lojmanlarda kamu konutlarından yararlanma niteliği taşımayan yurttaşlar oturtuldu. Konya’nın Karatay ilçesinde ise belediye, adrese teslim ihaleler verdi.

AKP’li belediyelerdeki usulsüzlükler şöyle:

1- AKP’Lİ NEVŞEHİR BELEDİYESİ, CAMİ İÇİN VAKFA 500 BİN TL VERMİŞ

BirGün'ün haberine göre, Nevşehir Belediyesi, Nevşehir Külliyesi Cami inşaatı için bir vakfa kaynak aktardı. Sayıştay denetçileri, belediyenin kendi yapabileceği bir iş için 11 Nisan 2018 tarihinde bir vakfa 500 bin TL ödediğini tespit etti.

Denetçiler, ‘vakfa nakdi bağış ve yardımda bulunulmasının ibadethane yapımı için bile olsa’ mevzuata aykırı olduğunu belirtti. Sayıştay, “Kanunda da ifade edildiği üzere belediyeler için ibadethane yapım, bakım ve onarımına izin verilmesine rağmen bu yetki hiçbir zaman, başka bir dernek veya vakfa kaynak aktarımını içermemektedir. Çünkü belediyeler sadece diğer kamu kurum ve kuruluşlarına kaynak aktarımı yapabilmekte, dernek ve vakıflarla ise ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilmektedir” dedi.

Nevşehir Belediyesi’nden Sayıştay’a gönderilen yanıtta, söz konusu vakfa vergi muafiyeti tanındığı kaydedildi. Yanıtta, şu ifadelere yer verildi:

“Nevşehir Belediye Meclisi’nin 7 Nisan 2017 tarihli kararı ile Nevşehir Külliyesi Cami inşaatının ortak hizmet proje olarak gerçekleştirilmesine karar verildiğinden, yapılan işlemin mevzuata uygun olduğu düşünülmektedir.”

Sayıştay ise Nevşehir Belediyesi’nin vakfa kaynak aktarımı yapmasının kanuna aykırı olduğunu bildirdi.

DERNEK VE VAKIFLARA KIYAK

Malatya Büyükşehir Belediyesi, mülkiyetindeki 3 adet taşınmazı, 3 ayrı vakfa; bir adet taşınmazı ise bir derneğe verdi. Sayıştay tahsisin mevzuata aykırı olduğunun altını çizerek belediyeden yanıt istedi. Belediye Sayıştay’a cevap göndermedi. Sayıştay’ın denetim raporunda, tahsislerinin mevzuat hükümlerine uygun yapılması gerektiği bildirildi.

2-URFA’DA DEVLETİN ARAÇLARI MESAİ DIŞINDA KULLANILMIŞ!

AKP’li Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet alım yolu ile kiralayıp personelin kullanımına verdiği otomobillerin hafta sonları ve mesai saatlerinde resmi görevlendirme olmaksızın kullanıldığı ortaya çıktı.

Sayıştay, otomobillerin kullanılmasını, Makina İkmal Müdürlüğü’nün araç takip sistemini kullanarak tespit etti. Bunun üzerine Sayıştay denetçileri, söz konusu araçların veya araçları kullanımında bulundu ran personelin resmi olarak görevlendirildiğine dair belgeleri istedi. Ancak söz konusu araç ve personelin yılın tamamını kapsayan genel bir görevlendirme yazısı bulunduğu çalışma saati dışındaki görevlendirmelerin resmi olarak kayıt altına alınmadığı anlaşıldı.

Belediye’den, Sayıştay’a gönderilen yanıtta, “Mesai dışı kullanımlarla ilgili daire başkanları tarafından kendi bilgi ve onaylan doğrultusunda mesai dışı araç görevlendirmelerini yapmaktadırlar.

Araçların belirlenen görev alanları ve mesai saatleri dışındaki kullanımı müdürlüklerimiz tarafından ve Araç Takip Otomasyon sistemi üzerinden titizlikle denetlenmektedir” dendi. Konuyu takip edeceğini bildiren

Sayıştay ise denetim raporunda şu değerlendirmeyi yaptı:

“Kamu idaresinin göndermiş olduğu cevap bulgumuzu karşılar nitelikte değil. Belediyeye ait araç takip otomasyon sistemi üzerinden örneklem yöntemiyle seçilen 16 adet aracın 1 aylık dönemdeki kullanımları incelenmiştir. Bu araçların tamamında; çalışma saatleri dışındaki kullanımların, o saatlere ilişkin görev emri veya fazla çalışma yapıldığını kanıtlayıcı bir belge olmaksızın yapıldığı görülmüştür Sonuç olarak ilgili araçların kullanımlarının yalnızca daire başkanlarının bilgisi ve onayında yapılması yeterli değil.”

3-TEMİZLİK ARACI İHALESİNE MAKAM ARACI EKLENMİŞ

Sayıştay, Kütahya Belediyesi’nin cadde ve sokak temizlenmesi için araç kiralama ihalesinde mevzuata aykırı uygulamalar tespit etti.

Buna göre AKP’li Başkan Kamil Saraçoğlu döneminde belediye tarafından 15 ay süre ile 4 adet binek hizmet aracı, 3 adet su arasözü, 4 adet yol süpürme aracı, 1 adet kazıcı yükleyici, 7 adet kamyon ve minibüs kiralanması hizmet alım işi ihale edildi. 17 Temmuz 2018 tarihinde de sözleşme imzalanarak işe başlandı.

Sözleşmede işin konusu, “Kütahya Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde mahalle, bulvar, cadde, sokak, meydan, pazaryerleri, yaya yolları, orta refüjler vb. gibi yerlerin temizlenmesi, yol yıkama ve basınçlı yıkama araçları ile yıkanması” olarak gösterildi. Ancak cadde ve sokakların temizlenmesi için gerçekleştirilen ihale kapsamına, makamda kullanılmak üzere 4 adet binek hizmet aracı da dahil edildi.

Sayıştay, bu durumun kanuna aykırı olduğunun altını çizdi. Sayıştay, şöyle dedi: “Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı halde bir arada ihaleye çıkılması, rekabeti engelleyici bir husus olmakla birlikte ihtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması gibi ilkeleri de zedeleyici bir durum ortaya çıkarmaktadır.”

Sayıştay denetçileri, kiralanan araçlar için yakıt dâhil ihaleye çıkıldığını da açığa çıkarttı. Sayıştay, araçların yakıt dahil kiralanması mevzuata aykırılık teşkil ettiğine dikkat çekti ve şu değerlendirmeyi yaptı:

“Hizmet alım yoluyla taşıt edinilmesinde mevzuata aykırı olarak yakıt yükleniciden olacak şekilde ihaleye çıkıldığında aylık taşıt bedelinin ne kadarının yakıt ne kadarının kira bedeli olduğu anlaşılamamakta ve mevzuatta belirtilen üst limitin aşılıp aşılmadığı bilinememektedir.”

Kütahya Belediyesi, Sayıştay’a gönderdiği yanıtta ihalelerde ihtiyaçların uygun şartlarda karşılanması ve kaynakların daha verimli kullanılması gibi ilkelere azami olarak dikkat edileceğini belirtti.

Sayıştay ise değerlendirme raporunda şu ifadelere yer verdi:

"Her ne kadar idare bundan böyle mevzuatta yer alan ilkelere özen gösterileceğini belirtmiş olsa da, bu şekilde makam için kiralanan binek hizmet araçlarının sokak ve meydanların temizliği için yapılan hizmet alım ihalesine dâhil edilmesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun ‘Temel ilkeler’ başlıklı 5’inci maddesinin; ‘aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez’ hükmüne aykırılık teşkil etmektedir. Her iki konunun da gelecek yıl denetimlerinde takibi yapılacaktır.”

4-BELEDİYE LOJMANINDA KAMU GÖREVLİSİ KALMIYOR

Sayıştay, Kayseri Büyükşehir Belediyesi envanterinde kayıtlı toplam 82 adet lojman olduğunu, bunlardan 48 adedinin tahsisli olarak dolu, geri kalan 34 adedinin ise boş bulunduğunu tespit etti. Denetçiler, bazı kişilere şartları sağlamadığı halde görev tahsisli konut verildiğini, bazı kişilerin ise kamu konutlarından yararlanma niteliğini haiz olmadığını açığa çıkardı.

Denetçiler, Şenyurt Mahallesi Mehmet Özhaseki Caddesi No:6 Sarıoğlan, Kale Mahallesi Mehmet Akif Ersoy Caddesi No:6 Felahiye, Bahçelievler Mahallesi Osman Yüksel Serdengeçti Caddesi No:8 Özvatan, Gesi Mahallesi Bahçeli Caddesi No:4 Melikgazi lojmanlarında oturanların kamu konutlarından yararlanabilecek kamu görevlileri olmayıp sivil yurttaşlar olduğunu belirledi.

Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nden Sayıştay’a gönderilen yanıtta, lojman tahsis komisyonun kurulduğu ve bulgu konusu yapılan eksikliklerin yeni kurulan komisyon eliyle giderileceği ifade edildi. Ayrıca tespiti yapılan usulsüz tahsislerin sonlandırıldığı ve söz konusu konutların tahliye edildiği aktarıldı. Konuyu takip edeceğini duyuran Sayıştay, usulsüz tahsis yapılan iki konutun tahliyesinin sağlandığını ancak diğer düzeltmelerin henüz yapılmadığını bildirdi.

5-REKABETİ ENGELLEYEN İHALEYE ‘TECRÜBE’ SAVUNMASI

Belediyelere ait taşınmazlar, Devlet İhale Kanunu uyarınca açık teklif usulü ile kiraya veriliyor. Ancak Konya Karatay Belediyesi, kendisine ait taşınmazların kiraya verilmesine ilişkin ihalelerin şartnamelerinde rekabeti engelleyici şartlara yer verdi.

Belediye, Fakıhdede Mahallesi’ndeki 1.050 metrekarelik kiraya verilecek dükkânda ‘Halı ve Mobilya, Beyaz Eşya, Mefruşat, Attariye veya Züccaciye iş kollarından birinde faaliyette bulunmak’ şartını aradı. Sayıştay, “Boş olarak kiraya verilecek dükkân için, faaliyet konusu ile ilgili bu şekilde bir kısıtlama konulması mümkün görülememektedir” dedi.

Yine belediye, otopark ihalelerine gireceklerde ‘en az 3 işçi çalıştırıldığına dair sigorta prim bilgileri belgesi’ istedi. Sayıştay, denetim raporunda, “Otopark işletmeciliği yapacak olanlarda bu şekilde, geçmişte en az üç işçi çalıştırdığına dair sigorta prim belgesinin istenilmesi de ihaleye katılacak olan istekli sayısını azaltacağından, rekabetin ve fırsat eşitliğinin sağlanmasına engel teşkil etmektedir” ifadelerine yer verdi.

Konya Karatay Belediyesi’nden Sayıştay’a gönderilen yanıtta, şöyle denildi:

“Belediyemiz kira ihalelerine çıkarken vatandaşlarımıza daha iyi hizmet verebilmek için o bölgenin ihtiyaçlarına göre kiraya verdiği gayrimenkullere zaman zaman market, tuhafiye, züccaciye, fırın, eczane vb. gibi faaliyet konusu belirlemektedir. Ayrıca kiraya verilen taşınmazın daha iyi işletilebilmesi, sıkıntı çıkmaması için sektörde tecrübeli olan kişi ya da işletmelerin katılımını sağlamak için ‘en az ….. işçi çalıştırdığına dair belge’ de aranmaktadır.” Sayıştay ise ihale şartnamelerinde fırsat eşitliğini engelleyici hususlara yer verilmemesi gerektiğini bildirdi.

AYNI FİRMAYA 2 MİLYON 729 BİN TL

Sayıştay, AKP’li Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nde de usulsüzlük tespit etti. Tespit edilen usulsüzlükler şu şekilde:

Usulsüz atama:

Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar kapsamında olan müdürlük ve şube müdürlüğü kadrolarına mevzuat hükümlerine aykırı olarak sözleşmeli personeller atandı. Sayıştay 7 sözleşmeli personelin atamasının kanuna aykırı olduğunu bildirdi. Belediye’den Sayıştay’a gönderilen yanıtta ise Sayıştay’ın ‘bir denetim kurumu olduğu’ ve bu nedenle idarelerin yerine geçerek karar alamayacağı belirtildi. Sayıştay, müdürlük ve şube müdürlüğü kadrolarına sadece 657’ye tabi memurlardan atama yapılabileceğini hatırlattı.

Vakıflara ‘peşkeş:

Erzurum Büyükşehir Belediyesi, kuruma ait bazı taşınmazları dernekler ile vakıflara tahsis etti. Belediye, Sayıştay’a gönderdiği yanıtta taşınmaz tahsis edilen vakıf ile derneklerin ‘kamu yararına’ çalışmalar yürüttüğünü iddia etti. Sayıştay ise taşınmaz verilen kimi dernekler ile belediye arasında protokol olmadığına dikkat çekti.

Aynı iş için aynı firmadan doğrudan alım:

Sayıştay, Belediye’de doğrudan alım yöntemiyle aynı mahiyette, aynı ay içerisinde ve aynı firmalara parçalara bölünerek, toplam 2 milyon 729 bin TL ödeme yapıldığını tespit etti. Belediye, Sayıştay’a gönderdiği yanıtta mevzuata aykırı işlem yapılmadığını öne sürdü. Sayıştay ise denetim raporunda şöyle dedi:

“Doğrudan temin ile yapılan işlemler de İhale Kanunu’nun hükmüne aykırılık bulunmaktadır. İdare tarafımızca belirtilen hususlar doğrultusunda gerekli çalışmanın yapılacağını bildirmekte olup, gelecek yıllarda yürütülecek denetimlerde bu konu izlenecektir.”