2020 Ocak zammı emekli aylıklarına neden yansımadı?

Sözcü yazarı Sezgin Özcan bugünkü köşesinde "2020 Ocak zammı emekli aylıklarına neden yansımadı?" sorusunu yanıtladı.

Özcan, "2019 yılı sonu itibarıyla hesaplatılan aylık tutarında, emekli aylıklarına 2020 Ocak ayında yapılan zam (yüzde 6.5) oranında artış (zam değil, artış diyorum!) beklentisi doğru değil. Zira bu artışın, hesaplamanın yapıldığı yıla göre değişen parametreler nedeniyle zam oranının üzerinde ya da altında olması mümkün" ifadelerini kullandı.

Sezgin Özcan'ın Sözcü'deki "2020 Ocak zammı emekli aylıklarına neden yansımadı-II" başlıklı yazısı şöyle;

27 Şubat 2020 tarihli aynı başlıklı yazımda, SGK'nın “4/a sigortalıları için aylık hesaplama” uygulamasını kullanarak, bugün emekli olsa ne kadar aylık bağlanacağını takip eden okurlardan gelen “2020 Ocak zammı emekli aylıklarına neden yansımadı?” sorusuna yanıt vermeye çalıştım.

Gelen iletilerden anlıyorum ki, konuyu tam izah edememişim. Ancak bunun biraz da emekli aylığının hesabı konusunda sahip olunan eksik ya da yanlış bilgi nedeniyle oluşan okur beklentisinin karşılanmamış olmasından kaynaklandığı anlaşılıyor. Yanlış temeller üzerine kurulmuş beklenti karşılanmayınca da izah etmek zorlaşıyor.

Şimdi diyorum ki, sevgili okur, (bakın burası çok önemli!);

2019 yılı sonu itibarıyla hesaplatılan aylık tutarında, emekli aylıklarına 2020 Ocak ayında yapılan zam (yüzde 6.5) oranında artış (zam değil, artış diyorum!) beklentisi doğru değil. Zira bu artışın, hesaplamanın yapıldığı yıla göre değişen parametreler nedeniyle zam oranının üzerinde ya da altında olması mümkün.

★★★

Önceki yazımda da belirttiğim gibi; emekli aylığı, emeklilik başvurusunun yapıldığı yılın başı itibarıyla güncellenmiş prime esas kazanç tutarları esas alınarak hesaplanıyor. Hesaplanan bu aylık, “başvurunun yapıldığı yıla ait ocak aylığı olup”, yılın ilk 6 aylık dönemi için ocak döneminde emekli aylıklarına yapılan zam oranında, yılın ikinci 6 aylık dönemi için ise ocak ve temmuz dönemlerinde emekli aylıklarına yapılan zam oranları kadar artırılıyor.

Buna göre;

– 2019 yılı sonu itibarıyla yapılan hesaplamada, prime esas kazançlarınızın güncellenmesinde en son 2018 güncelleme katsayısı kullanılmıştı. Emekli aylığınız 2019 Ocak ayı itibarıyla hesaplanmıştı. Hesaplanan bu aylık, 2019 Ocak ayında yüzde 10.19 ve Temmuz ayında yüzde 5.01 olmak üzere toplam yüzde 15.71 oranında yapılan zam oranında artırılmıştı.

– Yılbaşından sonra ise emekli aylığınız 2020 yılı Ocak ayı itibarıyla yeniden hesaplanıyor. Yani, yeni yıla geçildiğinde bir önceki yıl hesaplanan tutarın geçerliliği kalmıyor. Bu hesaplamada, prime esas kazançlarınız en son 2019 yılı güncelleme katsayısıyla güncelleniyor. 2020 Ocak ayı itibarıyla hesaplanan yeni aylığınız yüzde 6.5 oranındaki 2020 Ocak zammı kadar artırılıyor.

★★★

Görüldüğü üzere, 2020 Ocak ayında emekli aylıklarına yapılan yüzde 6.5 oranındaki zam, emekli aylığınıza ilave ediliyor. Ancak emekli aylığı hesabına ilişkin yasal düzenlemeye göre;

– 2019 yılı bittiğinde, 2019 yılı için yapılan hesabın geçerliliği kalmıyor.

– 2020 yılında emekli aylığı yeni parametrelere göre yeniden hesaplanıyor.

– 2020 Ocak ayında emekli aylıklarına yapılan zam, 2019 yılı için hesaplanan aylığa değil, 2020 yılı için yeniden hesaplanan ayık tutarına uygulanıyor.

2020 Ocak ayı itibarıyla yeniden hesaplanan aylık tutarı, 2019 Ocak ayı itibarıyla hesaplanıp 2019 emekli aylığı zamları ilave edilmiş aylık tutarından düşük olduğundan (bunun nedeni de 2019 yılının güncelleme katsayısının 2019 yılında emekli aylıklarına yapılan zam oranından düşük çıkması), artış yüzde 6.5 oranına karşılık gelmiyor.

2019 yılında emekli aylıklarına yapılan zam oranı yüzde 15.71 iken, 2019 yılı güncelleme katsayısının hesabında esas alınacak TÜFE yüzde 11.84 ve gelişme hızı yüzde 0.9 olarak gerçekleşti. Güncelleme katsayısı, emekli aylıklarına yapılan zam oranından yüksek çıksaydı, 2020 Ocak ayında hesaplanan aylık tutarındaki artışın, 2019 Aralık ayına göre yüzde 6.5 ve üzerinde olması mümkün olacaktı.