Milyonlar 'işsizim' diyor: TÜİK kabul etmiyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) mart ayına ilişkin işgücü istatistiklerini yayımladı. Verilere göre işsiz sayısı da çalışan sayısı da azaldı. TÜİK’in işsiz tanımının ülke gerçeğine uymaması salgın döneminde yüz binlerce insanın işsiz kalmasına rağmen işsizlik oranının düşmesine yol açtı.

Şubat ayında yüzde 13,6 olan işsizlik oranı, mart ayında böylece yüzde 13,2’ye geriledi. Peki bu rakamların arkasındaki gerçek ne? Birgün'den Ozan Gündoğdu Mart ayı işgücü göstergelerine mercek tuttu.

ÇALIŞAN SAYISI 1 AYDA 620 BİN AZALDI

TÜİK’in verilerine göre şubat ayı itibariyle ülkede 26 milyon 753 bin kişi istihdam ediliyordu. Mart ayında ise bu sayı 26 milyon 133 bine geriledi. Başka bir ifadeyle sadece 1 ayda en az 620 bin kişi işinden oldu. Geçen yılın mart ayıyla kıyaslandığında ise istihdam 1 milyon 662 bin azaldı. Ancak tüm bunlara rağmen işsiz sayısı azaldı. Şubatta 4 milyon 228 bin kişi işsizken bu sayı martta 3 milyon 971 bine düştü. Peki bu nasıl oldu? Bu sorunun yanıtı TÜİK’in ülke gerçeğine denk düşmeyen dar kapsamlı işsizlik tanımında yatıyor.

TÜİK’E GÖRE KİMLER İŞSİZ DEĞİL?

Hem istihdam hem işsiz sayısı nasıl azalabilir? Bu sorunun yanıtı TÜİK’in gerçeği ıskalayan işsiz tanımında yatıyor. Milyonlar işsizim diyor ancak TÜİK bu kişileri işsiz saymıyor. Ücretsiz izinliler, ümitsizler, evde kalanlar TÜİK’e göre işsiz değil

TÜİK’e göre işsiz olmak için gerçekten işsiz olmak yetmiyor. Kişinin aynı zamanda iş araması da gerekiyor. Ancak pandemi sürecinde evde kalan milyonlar iş arayamayınca işsiz sayısı da gerilemiş oluyor. 83 milyon içinde kaç kişinin iş aradığı ise anketler yoluyla tahmin ediliyor. Yıllık 44 bin kişiye yapılan anketlerde kişinin çalışma hayatıyla kurduğu ilişki ölçülüyor ve bu anketlerden yola çıkarak Türkiye geneline ilişkin bir sonuç çıkarılıyor.

Eğer 15 yaşın üzerinde bir kişi son “4 hafta içinde aktif biçimde iş aradım, 15 gün içinde de çalışmaya hazırdım, ancak hâlâ iş bulamadım” diyorsa bu kişi ancak bu şartlarda işsiz sayılıyor. Öte yandan “iş aramıyorum ancak iş olsa çalışırım” diyen 3 milyon 728 bin kişi, bin 277 lira harçlıkla ücretsiz izne çıkarılan 1 milyonu aşkın kişi TÜİK’e göre işsiz sayılmıyor.

►İş olsa çalışırım ama aramaktan usandım

TÜİK, anket sonuçlarından yola çıkarak iş aramayıp çalışmaya hazır olanları da derliyor. Bu kategorinin içinde iş bulma ümidini kaybedenlerle bu durumda olan diğer kişiler bulunuyor. Bu kategoride son aylardaki artış salgınla beraber ivmelendi. Başka bir deyişle yurttaşlar artık iş aramaktan usanmış durumdalar. Şubat ayında bu durumda olan 3 milyon 207 bin kişi varken bu sayıya sadece bir ayda 521 bin kişi eklendi. Böylece mart ayında tam 3 milyon 728 bin kişi iş aramamakla beraber “çalışmaya hazırım” dedi. Ancak bu kişiler TÜİK’in işsiz tanımına girmiyor.

►Zaten iş yok, bari ev işleriyle uğraşayım

Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı Avrupa’nın en düşüğü. İstihdamı oluşturan her 100 kişiden 69'u erkek, 31’i kadın. Mart ayı itibariyle kadın çalışan sayısı 8 milyon 122 bin. Altında sosyolojik nedenlerin de yattığı bu durum, kadınların işgücünden çok daha kolay kopmasına yol açıyor. Son 1 yılda erkek istihdamı yüzde 4,5 azalırken, kadın istihdamındaki daralma yüzde 9. İşgücünden kopan kadınlar ise TÜİK anketine “ev işleriyle uğraşıyorum” yanıtını veriyor ve bu kadınlar artık işsiz sayılmıyor. Mart ayı itibariyle toplam 10 milyon 972 bin kadın bu gerekçeyle iş gücüne dahil olmadı. Buna karşılık iş aramayıp çalışmaya hazır olan kadınların sayısında ciddi artış yaşanıyor. Ocakta 1 milyon 210 bin kadın iş aramayıp çalışmaya hazırken bu sayı martta 1 milyon 528 bine yükseldi.

►1 yıldan uzun süredir iş arıyordum, artık ümitsizim

İş olsa çalışırım diyen ama iş aramayanlar içinde ülkenin yaşadığı sosyal krizi en açık gösteren veri ümidi olmadığı için iş aramayanlarda yaşanıyor. Her 4 işsizden 1’i 1 yıldan uzun süredir iş arıyor. Bu zorlu sürecin sonunda kişiler iş aramaktan ümidi kalmadığı için vazgeçiyor. Geçen yıl mart ayında ümitsiz olduğu için iş aramayan 621 bin kişi varken bu sayı son 3 aydır üst üste tarihi rekorunu kırıyor. Şubat ayında 1 milyon 107 bin olan ümitsizler ordusuna martta 67 bin kişi daha eklenerek 1 milyon 174 bin kişiye yükseldi. Ancak bu kişiler TÜİK’in işsiz tanımına girmiyor.

♦İşsizlik maaşı alman işsiz olduğunu göstermez

♦İşsizlik göstergelerine ilişki bir veri TÜİK’ten, diğeri İŞKUR’dan geliyor. TÜİK anketler yoluyla işgücü göstergelerini tahmin ediyor, İŞKUR ise kendisine kayıtlı veri tabanını kamuoyuyla paylaşıyor. İŞKUR verilerine göre mart ve nisan aylarında işsizlik maaşına başvuranların sayısı ocak ve şubat aylarının neredeyse 2 katı. Buna rağmen mart ayı işsiz sayısı şubat ayından daha az. TÜİK’in işsiz tanımı ülke gerçeğini öylesine ıskalıyor ki, işsizlik maaşı alanlar veya başvuranlar dahi işsiz sayılmayabiliyor. Çünkü bu kişilerin bir kısmı son 4 haftada iş aramamış olabiliyor.

​GERÇEK İŞSİZLİĞİ DİSK AÇIKLADI: 13 MİLYON!

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) mart ayına ilişkin işgücü göstergelerini derleyerek gerçek işsizlik verilerini yayımladı. TÜİK’in hesabına dahil etmediği göstergeleri de analizine dahil eden DİSK-AR gerçek işsiz sayısının 13 milyonu bulduğunu açıkladı. “Covid-19 salgını büyük bir istihdam depremine yol açmış, yüz binlerce işyeri kapanmış, devasa bir iş ve istihdam kaybı yaşanmışken TÜİK bir mucizeye imza atmış ve işsizliği düşürmüş” denerek TÜİK verilerine gönderme yapılan DİSK-AR raporunda Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) yöntemleri kullanılarak işsizlik yeniden hesaplandı. Buna göre tablo şu şekilde;

♦Covid-19 etkisiyle istihdam 6 milyon kişi azaldı

♦Revize edilmiş geniş tanımlı işsiz sayısı 13 milyona dayandı

♦Revize edilmiş geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 39 oldu.