1 ay daha uzatılan kısa çalışma ödeneğindeki tehlike
Bütün sektörlerde normale dönülmesine karşın, hükümetin kısa çalışma ve ücretsiz izin sürelerini uzatması nedeniyle milyonlarca işçi bir ay daha düşük ücretlerle geçinmek zorunda kalacak. Yıllık izin hakları askıya alınacak.
Emeklilik prim ödemeleri dondurulacak. Meclis tatile girmeden önce yapılan yasa değişikliği ile hükümete kısa çalışma ödeneği süresini bu yılın sonuna, ücretsiz izni de gelecek yılın ortasına kadar uzatma hakkı verildi.
Bu uygulamalar bir bütün olarak değil de ayrı ayrı sektörler için de uygulanabilecekti. Ancak hükümet, yine bütün sektörler için uzatma yoluna gitti. Cumhurbaşkanı kararına göre, 30 Haziran tarihine kadar (bu tarih dahil) kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan işyerleri için kısa çalışma ödeneğinin süresi, bir ay uzatıldı. Yani daha önce kısa çalışma ödeneği almakta olan işçiler için uzatma yoluna gidildi.
Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre, kısa çalışma için yeni başvuru alınmayacak. Bu bir aylık süre içerisinde işçi, son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ını alabilecek. Ücreti düşecek.
Bazı işverenler aradaki farkı karşılıyor. Ancak büyük bölümü aradaki farkı karşılamadığı için işçi düşük ücrete mahkûm oluyor. Ayrıca bu süre içerisinde işçinin sağlık hakkından yararlanabilmesi için sadece genel sağlık sigortası primi ödenmeye devam ediyor. Bunun dışındaki emeklilik prim ödemeleri donduruluyor.
Ayrıca kısa çalışma dönemi içerisinde işçi yıllık izin de kullanamıyor. Kısa çalışma uygulanan işyerlerinde çalışan işçiler son karara göre eylül ortasına kadar yıllık izin kullanamayacaklar.
İŞTEN ATMA KRİTERLERİ!
Erdoğan'ın diğer kararı ile işten çıkarma yasağı ile işverene işçiyi ücretsiz izne çıkarma yetkisi veren düzenlemenin süresi de 17 Ağustos’tan itibaren bir ay daha uzatıldı.
Bu süre içerisinde işveren, işçiyi, “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi hallerinde” işten atabilecek. Bunların dışında işten çıkarma yapılamayacak. Ancak işverenler işten çıkarmak istedikleri işçileri yasada sayılan bu nedenler kapsamında göstererek de işten çıkarma yoluna gidebiliyor.
Son karara göre işveren, 17 Eylül’e kadar işçileri ücretsiz izne çıkarabilecek. İşçi bu sürede işsizlik sigortası fonundan verilen ayda 1168 lira ile geçinmek zorunda kalacak. Ayrıca işçi, işveren kendisini ücretsiz izne çıkardığı için “haklı fesih” hakkını da kullanamayacak. Bu gerekçeye dayanarak kıdem tazminatı talep edemeyecek. Kısa çalışma ve üçretsiz izinde sürelerin uzatılmasına karşın son çıkarılan yasaya göre işverenler bundan vazgeçerse prim desteği sağlanacak.
KAÇ KİŞİ ETKİLENİYOR?
Son verilere göre haziranda 2.3 milyon işçi kısa çalışma ödeneği aldı. Tam rakam 2 milyon 321 bin 603. Mayısta sayı 3.2 milyondu. Nisan-haziran döneminde 1 milyon 705 bin 147 işçi de işvereni tarafından ücretsiz izne çıkarıldı.
Bu işçiler ayda 1168 liraya geçinmeye çalışıyor. Şu anda asgari ücret 2 bin 324 lira. Hükümet, sendikaların ücretsiz izinden vazgeçilmesi, olmuyorsa da “nakdi ücret desteği” olarak ifade edilen bu ücretin en azından asgari ücret seviyesine çıkarılması taleplerini tüm ısrarlara karşın kabul etmedi.
