Açık ihalede peşkeşin belgesi rakamlarda
Açık ihale ile yapılan kamu alımlarında sözleşmeler yaklaşık maliyetin yüzde 20 altında imzalanırken bu oran pazarlık usulünde yüzde 14’e, belli istekliler arasında ihale usulünde ise yüzde 18’e düşüyor.
Kamu alımlarının yaklaşık yüzde 25’inin yapıldığı ve yolsuzluklara zemin hazırladığı gerekçesiyle eleştirilen “pazarlıkla ve belli istekliler arasında” yapılan ihalelerde maliyet ile sözleşmeler arasındaki fark açık ihale usulüne göre idare aleyhine azalıyor.
Birgün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre; açık ihalede sözleşmeler, tahmini maliyetten yaklaşık 20 daha düşük bir tutarla imzalanırken diğer yöntemlerde milyarlara denk gelen yüzde 14 oranına kadar düşüyor.
Bu yılın ilk altı ayında yapılan kamu alımlarına ilişkin izleme raporunda yer alan veriler, kamu kuruluşlarının tercih ettiği ihale yönteminin devletin kârı ya da zararını nasıl değiştirdiğini gösterdi. Altı ayda yapılan 83.9 milyar TL’lik alımın 11.8 milyar TL’lik bölümü istisnalardan yararlanılarak, 4.3 milyar TL’lik bölümü de doğrudan temin yoluyla alındıktan sonra geriye kalan 67.7 milyar TL’lik alımın bir bölümünde de yolsuzluk riskinin çok büyük olduğu pazarlıkla veya belli isteklikler arasında yapılan ihale yöntemleri tercih edildi.
AÇIK İHALEDE RİSK DÜŞÜK
İlana çıkılması ve bütün isteklilerin teklif verebilmesi nedeniyle yolsuzluk riskinin tamamen ortadan kalkmamakla birlikte en aza indirilebildiği açık ihale usulünün uygulandığı ihaleler tüm alımların yüzde 74,31’ini oluşturdu. 53.3 milyar TL’lik 20 bin 550 TL’lik kamu alımı açık ihale usulü ile yapıldı. Kamu lehine sözleşme bedeli ile maliyet arasında en yüksek fark bu yöntemde ortaya çıktı. Sözleşmeler maliyetin yaklaşık yüzde 20 daha altında imzalandı.
Ancak hizmet alımının yapıldığı açık ihalelerde fark idare aleyhine bozularak yüzde 13’e geriledi, sözleşmeler yapım işlerinde maliyetin yüzde 29, mal alımında ise yüzde 17 altında imzalandı.
ADRESE TESLİM
Ön yeterlilik değerlendirmesi yapıldıktan sonra idare tarafından belirlenen gerçek ve tüzel kişilerin teklif verebildiği belli istekliler arasında yapılan ihalede yolsuzluk riski ilk adımda başlıyor. İdare tarafından belirlenen şirketler genellikle işi üstleniyor. Altı ayda 400 milyon liralık 43 kamu alımı bu yöntemle yapıldı. İkisi yapım işi, 41’i de hizmet alımı için yapılan bu ihalelerde sözleşme bedeli ile yaklaşık maliyet arasındaki fark kamu aleyhine yüksek oldu. Ortalama yüzde 18’de kalan fark yapım işinde yüzde 3, danışmanlıkta da yüzde 23 oranında maliyetin altında kaldı.
SERMAYENİN CEBİ DOLUYOR
İlansız ve rekabet ortamından uzak bir şekilde idarenin isteklilerle görüşerek yürüttüğü pazarlık usulü ihale yönteminde ise pastanın büyüklüğü kamu aleyhine sermaye lehine büyük bir sonuç yaratıyor. Yolsuzluk riskinin gerçekleşmesi açısından en az tercih edilmesi gereken bu yöntemle altı ayda 13.9 milyar TL’lik 7 bin 61 kamu alımı yapıldı. Tüm ihalelerin yüzde 25,5’ni oluşturan pazarlık yöntemiyle en fazla mal alımı yapıldı. Yüzde 12,75 oranında mal alınırken hizmet alımı yüzde 10,82 ile bunu izledi. Tüm ihalelerin yüzde 1,96’sı oranındaki yapım işi de pazarlıkla verildi.
PAZARLIKTA KAMUNUN ELİ DAHA ZAYIF
Pazarlık yönteminde ise sözleşme bedeli ile yaklaşık maliyet arasındaki fark ortalama yüzde 14 oldu. Bu oran hizmet alımında yüzde 92’ye, mal alımında yüzde 88’e çıkarken yapım isinde yüzde 84 olarak gerçekleşti.
