Bir garip ekonomi hikayesi: 883 yeni fabrika açıldı, 352 bin kişi işsiz kaldı

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün ‘Dev açılış’ adlı altında Antep’te 300 fabrikanın toplu açılışını gerçekleştirdi.

Erdoğan, açılışta yaptığı konuşmada 15 milyarlık yatırımla hizmete giren fabrikalarda, 45 bin kişiye doğrudan istihdam sağlanacağını iddia ederek “Dolaylı istihdamı da hesaba kattığımızda bu sayı 100 bini aşıyor. Tam kapasite üretime geçilmesiyle bu fabrikaların, Gaziantep’in ihracatına 1 milyar doların üzerinde katkı sağlaması bekleniyor” ifadelerini kullandı.

Açılışın ardından Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesinden 300 fabrikanın bulunduğu liste yayımlanınca ‘yeni fabrika’ denilen şirketlerin aslında 10 yıllık, 15 yıllık hatta 45 yıllık işletmeler olduğu ortaya çıktı.

SEHVEN EKLENMİŞ

Bu fabrikalardan bir tanesi yaklaşık 300 kişinin çalıştığı Çiltuğ Isı Sanayi ve Ticaret A.Ş. 45 yıldır faaliyet gösteriyor. Sosyal medyada da gündeme gelen fabrika ile ilgili Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Cengiz Şimşek, bölgedeki diğer sanayi, ticaret ve ihracatçı odaları birliği başkanlarıyla birlikte açıklama yaptı. Açıklamada fabrikanın adının ‘sehven’ listeye eklendiği belirtildi.

Yapılan açıklamada yeni yatırım yapan fabrikaların listeye eklendiği belirtildi ancak listede yeni yatırım yapmayan Şireci Tekstil de yer alıyor. 1997 yılında kurulan Şireci Tekstil 2’nci ve 3’üncü Organize Sanayi Bölgeleri’nde 4 fabrikası ile faaliyet gösteriyor.

GEÇEN SENE SOYLU DA AÇMIŞTI

300 fabrika içerisinde bulunan Barem Ambalaj adlı firmanın ​2019 Kasım ayında İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdulhamit Gül tarafından açılışı yapılmıştı.

Şimşek imzalı açıklamada Barem Ambalaj’ın yeni yatırım yaptığı için listede yer aldığı belirtilmiş ancak Ticaret Sicil Gazetesi’nde firmanın yeni yatırım yaptığına dair resmi bir kayıt bulunmuyor.

TAŞINAN FABRİKA LİSTEDE

DİSK Tekstil Antep Şube Başkanı Mehmet Türkmen, 100’den fazla fabrikanın aslında var olan firmalar olduğuna dikkat çekti. Türkmen, “Listenin içerisinde 40 yıllık fabrikalar var. Örneğin 1’inci Organize Sanayi’de bulunan bir fabrika 5’inci Organize’ye taşınmış. Bunu yeni fabrika olarak göstermişler.

Özellikle listede yer alan halı ve tekstil fabrikaları yılların fabrikalarıdır. 300 fabrika içinde konkordato ilan eden şirket bile var” ifadelerini kullandı.

Listede yer alan firma Gürel Çuval fabrikası. 2016 yılından bu yana fabrikada çalışan ve ismini vermek istemeyen bir işçi “2017 yılında fabrika 5. Organize Sanayi Bölgesi’ne taşındı. Şuan yan tarafta bir inşaat var ama hali hazırda faaliyete geçen yeni bir şey yok. Aldığımız duyuma göre de aynı kişiye Gürel Un fabrikası buraya taşınacakmış” ifadelerini kullandı.

İçi boş sanal açılış

Konuyla ilgili CHP Gaziantep Milletvekili Opr. Dr. Bayram Yılmazkaya da bir açıklama yayımladı. Yılmazkaya, Gaziantep Organize Sanayi Bölgelerinde 300 fabrikanın resmi açılışı ile ilan edilen neredeyse 200’e yakın fabrika veya işletme eski firmalardan oluştuğuna dikkat çekti.

Yılmazkaya’nın açıklamaları şu şekilde: “2015 yılından beri 5. Organizede özellikle 60-70 civarında yeni açılış veya eski organize bölgelerinde geçiş ve devirler olmuştur. 1.2.3. OSB’lerdeki ilgisiz onlarca fabrika bu açılış listesinin içinde. Ticaret Bakanlığının yayınladığı bu listede defacto-kaos listesi. Pandemi sürecinde dünya ekonomisinin en güçlü ülkelerinde bile işyerleri fabrikalar kapanırken, Gaziantep’te sözde açılışı yapılan 300 yeni fabrika, 45000 istihdam, 15 milyarlık yatırım yalan ve sansasyondan başak bir şey değil!

Maalesef ülkemizde içi boş, sanal açılışlar yapılıyor. Her zamanki gibi bitmiş ekonomiyi iyiymiş gibi gösterme algısı, operasyonu yapılıyor. Haberi izleyen vatandaşlarımız için ekonomi yolunda, rayında algısı yaratıyorlar. Yeni dedikleri fabrikaların çoğu teşvik kredisi alıp yeni makine veya ek bina ile depo eklenmesi sonucu yapılan eski fabrika ve işyerleridir.

Ticaret Gazetesi’nde kayıtlı değiller

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın açıkladığı listede her tür firma var. Üstelik fabrika açılışı denen listenin içinde 3 adet firma olmayan gerçek kişi de bulunuyor. Listenin 2’nci ismi Abdülkadir Bozdoğan bir firma dahi değil, 178’inci sırada Mehmet Özdemir, 226’ncı sırada ise Recep Kemal Şirikoğlu isimleri göze çarpıyor.

Yine listede adı geçen Antepsan, kendi internet sitesine göre üretime 2003 yılında başlamış, son fabrikasını da 2018 yılında açmış. Listedeki Köksan 1968 yılında kurulan bir şirket, kendi internet sitelerindeki bilgilere göre son olarak 2013 yılında fabrika açtılar. Aynı şekilde Biriz Ambalaj 2015 yılında son fabrikasını kurdu.

Listede ismi geçen Mutlu Makarnacılık 1972’de kuruldu, 2018’de 5’inci organize sanayi bölgesine taşındı. 2020 yılında kayıtlı bir yatırımı bulunmuyor.
Konunun uzmanı mali müşavirlere göre bir fabrika açılışı için ticaret sicil gazetesine ilan vermek hukuki zorunluluk. Bu şirketler kendi internet sitelerinde yeni bir fabrika açtıklarını duyurmadıkları gibi Gaziantep Ticaret Sicil Gazetesi’ne de yeni bir yatırıma ilişkin ilan vermediler.

883 fabrika açıldı ama istihdam azalıyor

Tayyip Erdoğan özellikle son yıllarda artan işsizlikle beraber hiç fabrika açmıyor denerek eleştiriliyordu. Bunun üzerine son aylarda sürekli fabrika açılıyor. Ancak bakanlık tarafından kamuoyuna verilen sayılar halka “nerede bu fabrikalar” sorusunu sorduruyor. Bakan Varank’a göre önceki gün sadece Antep’te 300 fabrika açıldı. Varank temmuz ayının başında da yılın ilk 6 ayında 583 fabrika açıldığını duyurmuştu. Gelen eleştiriler üzerine de fabrikaların isimlerini paylaşmıştı. Ancak yine aynı şekilde geçmiş yıllarda açılan fabrikalar listeye eklendiği anlaşılmıştı.

Böylece Varank’ın hesabına göre sadece bu yıl 300’ü Antep’te olmak üzere toplam 883 fabrika açıldı. Bu kadar fabrikanın işsizliği azaltması, istihdamı artırması beklense de Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri bu durumun tam tersinin yaşandığını ortaya koyuyor. Kurumun verilerine göre 883 fabrikanın açıldığı bu yılın başında sanayide 5 milyon 649 bin kişi çalışırken, bu sayı haziranda 5 milyon 297 bine geriledi. İlk 6 ayda sadece sanayi sektöründe en az 352 bin kişi işinden oldu.