Sigara ve içki bandrollerinde yerli ve milli oyun: Önce Darphane'ye sonra AKP'ye!
Daha önce yerli ve milli yapılacak diye ihalesi iptal edilip Darphane’ye devredilen sigara ve içki bandrolleri, 3 ay önce kurulan bir şirkete özel ihaleyle verildi. Şirket hemen zam yaptı.
Tütün ve alkollü ürünlerin kimlik kartı olarak bilinen bandrollerin yerli ve milli yapılması amacıyla başlatılan operasyonda adrese teslim ihaleler ve AKP'ye yakın şirketlere sağlanan avantajlar nedeniyle sektörde büyük tartışma yaşanıyor.
Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre; Türkiye'de tütün ve alkollü ürünlere yapıştırılan bandrolleri yaklaşık 12 yıldır ihaleleri kazanan Sicpa isimli yabancı bir firma üretiyordu. Ancak ekonomi yönetimi bandrollerin yerli ve milli üretilmesi için görevi Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'ne verip ihaleleri iptal etti.
Böylece görev kamuya geçti. Herkes yeni bandrolleri devletin üretmesini beklerken çıkarılan düzenlemelerle önce Darphane Matbaası Kamu İhale Kanunu dışına çıkarıldı, hemen ardından da işi 3'üncü firmalara yaptırma yetkisi verildi. Tam da bu yetkinin ardından Türkiye'de mayıs ayında DNS isimli bir firma kuruldu.
Darphane yönetimi, Kamu İhale Kanunu'na tabi olmadan düzenlediği ihaleyle, AKP'ye yakın olduğu söylenen Halil İbrahim Danışmaz'ın yeni kurduğu DNS firmasına bandrolleri basma yetkisini verdi. Yetkinin hemen ardından da bandrollere yüzde 100 ile yüzde 400 arasında zam yapıldı. Yerli ve milli diye çıkılan yolda izlenen yöntem Türkiye'de son dönemde çok rastlanan uygulamalara yeni bir örnek oldu.
ÖNCE İHALE İPTAL EDİLDİ
Kafalarda birçok soru işareti bırakan bandrolü millileştirme operasyonu ilk olarak 2007 yılından bu yana yapılan ihalenin iptaliyle başladı. Normalde sigara paketleri ve içki şişelerine yapıştırılan ve vergi kaçırmayı önleyen bandrollerin üretimi için 19 Kasım 2019'da yeni bir ihale yapılacaktı. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkisini kullanıp önce ihaleyi 9 Aralık 2019 tarihine erteledi. Ardından da 10 Aralık 2019 tarihinde ihaleyi tümden iptal etti. 22 Ocak 2020'de alınan kararla da bandrol üretimi ve uygulama sorumluluğu Darphane'ye verildi.
3.5 AYLIK FiRMAYA DEViR
Yıllık yaklaşık 30 milyon dolar büyüklüğe sahip olduğu söylenen bandrol üretiminin yabancılardan alınıp devletin elindeki Darphane matbaasında yerli ve milli olarak üretilecek olması hemen her kesimi sevindirdi. Ancak işi Darphane yapacak denirken süreç özel bir firmayı bir anda öne çıkardı.
18 Nisan 2020'de Cumhurbaşkanlığı kararıyla Darphane ve Damga Matbaası Kamu İhale Kanunu kapsamından çıkarıldı. 29 Mayıs 2020'de DNS isimli bir firmanın Halil İbrahim Danışmaz patronajında kurulduğu Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlandı. Eylül başında Hazine ve Maliye Bakanlığı resmi tebliğle bandrol basımının bir hizmet sağlayıcıya yani Darphane dışında bir firmaya devredilmesine onay verdi.
11 Eylül'de Darphane Genel Müdürlüğü, DNS adlı şirketin yeni hizmet sağlayıcısı olacağını duyurdu. Üstelik Sicpa'nın tüm üretim tesisleriyle yetişmiş teknik personeli DNS'nin kullanımı için Darphane'ye tahsis edildi. Yeni kurulan DNS bandrol basımı konusunda büyük bir avantaj elde etti.
DEVİRDEN SONRA ZAM
Darphane'nin Sicpa'dan aldığı yetişmiş insan ve teknolojiyi direkt kendisi kullanmak yerine niçin DNS firmasına işi verdiği anlaşılamadı. Üstelik yetki DNS'ye verildikten hemen sonra bandrol fiyatlarına yüzde 100, ihraç ürünlerine de yüzde 400 zam yapıldı. Bu sayede firmaya 30 milyon dolar civarında bir nakit destek sağlandığı iddia edildi.
