Sayıştay,Ticaret Bakanlığı'na sordu: Ödeme yapılan şirketler gerçekte var mı?

Ticaret Bakanlığı’nın, “Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Projesi” kapsamında aynı aileden dört kişinin ulaşım ve konaklama masraflarını karşıladığı açığa çıktı.

Birgün'den Mustafa M. Bildircin'in haberine göre, Sayıştay denetimleri ile “Türkiye’de üretilen ürünlerin markalaşması” amacıyla başlatılan Turquality programı kapsamında yabancı şirketleri desteklediği ve personele fahiş oranda destek ödemesi yaptığı belirlenen Ticaret Bakanlığı’na ilişkin çarpıcı tespitlere yenileri eklendi.

AYNI AİLEDEN DÖRT KİŞİ

Sayıştay denetçileri, 2019 yılı denetimleri kapsamında Ticaret Bakanlığı’nın, “Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi (UR-GE)” isimli projesinin detaylarını inceledi. UR-GE projesi için desteklenen Yurtdışı Alım Heyeti’ndeki katılımcıların şirket bilgilerinin bakanlıkça temin edilmediği, şirket-kişi ilişkilerini ispatlayan belgelerin bulunmadığı tespit edildi. Alım heyetlerinde bir davetli yabancı şirketten en fazla iki kişinin ulaşım ve konaklama bedellerinin karşılanabileceğini anımsatan denetçiler, projenin alım heyeti listesinde bir aileden dört kişinin olduğunu gördü.

Şirket listelerini inceleyen denetçiler, aynı aileden olduğu belirlenen dört kişinin ikişerli olarak farklı iki şirkete dağıtıldığını saptadı. Ancak bu kişilerin şirketler ile ilişkisini teyit eden herhangi bir belgeye ulaşılamadı.

ŞİRKETLER GERÇEKTE VAR MI?

UR-GE kapsamında desteklenen şirketlerin bilgileri de incelendi. İncelenen UR-GE projesi dosyasında hiçbir şirketin bilgisine rastlanmadığını belirten denetçiler, “Sadece bir isim listesi ve karşısında bir şirket ismi olan tablolar mevcuttur. Şirketler ile ilgili resmi makamlardan alınmış teyit bilgileri yoktur” değerlendirmesinde bulundu. Kişiler ile şirketler arasında gerçekten bir ilişki olup olmadığını ortaya koyacak hiçbir bilgiye ulaşamayan denetçiler, “Söz konusu şirketler gerçekte var mıdır?” sorusunu sordu.

UR-GE kapsamında Yurtdışı Alım Heyeti’ne verilen desteklerden yalnızca yurtdışı merkezli şirketlerden gelen yabancı isimlerin yararlanabileceğine vurgu yapan denetçiler, projenin alım heyeti listesinde Türkiye vatandaşlarının isimlerine de rastladı. Denetçiler, Türkçe isimli kişilerin gerçekte yabancı bir ülkenin vatandaşı olabileceğini ancak, “Mevzuat hükümleri içerisinde bu riski ortadan kaldıracak herhangi bir hükmün bulunmadığını” bildirdi.

UR-GE projesindeki mevzuata aykırılıklar bunlarla da sınırlı kalmadı. Desteklenen projelerin konaklama ve tercüman giderlerinin çok yüksek olduğu ifade edildi. Sayıştay raporuna, konaklama bedelinin yüksekliğine ilişkin şunlar kaydedildi:

“Normal şartlarda bu tarz toplu konaklama organizasyonlarında daha indirimli fiyatlar alındığı bilinmekte olup, bireysel olarak alınan fiyattan yüzde 41 oranında daha pahalı fiyat alınmış olduğu tespit edilmiş olup, bu durum hayatın olağan akışına aykırıdır. Söz konusu hizmet bir acenteden alınmış olup, İZTO organize etmiştir. İZTO’nun organize ettiği faaliyet için yaptığı giderlerin rayice uygunluğunu basiretli bir tüccar gibi kontrol etmesi gerekirdi.”

UÇUK TERCÜMAN ÜCRETLERİ

Tercümanlık giderlerinin bir standardı olmaması ve rayicin üzerinde tercümanlık giderlerinin bulunmasına ilişkin ise şu ifadeler rapora geçirildi:

“İncelenen destek dosyalarında çok farklı rakamların ortaya çıktığı görülmüştür. Bir dosyada günlük 150 dolar iken başka dosyalarda bu rakamların 300/457 dolar olduğu tespit edilmiştir. Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği’nin organize ettiği faaliyet için, yaptığı giderlerin rayice uygunluğunu basiretli bir tüccar gibi kontrol etmesi gerekirdi.”

Dudak uçuklatan destek

Sayıştay raporuna göre, Ticaret Bakanlığı tasarım desteği kapsamında bir personele aylık 140 bin 595 TL maaş ödüyor. Brüt maaş üzerinden sağlanan desteğin içinde olmaması gereken ödeme kalemleri de yer alıyor. Denetçiler, ödemenin personelden tahsil edilmesi gerektiğini belirtiyor.