İşsizlik verilerine hasta - vaka ayarı

AK Parti’nin salgın sürecinde artan işsizlikle mücadele için istihdam artışı ve kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması amacıyla sunduğu kanun teklifi Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan AK Parti ve MHP oylarıyla geçti. 19 kanunda değişiklik içeren 51 maddelik torba kanun teklifine CHP, HDP ve İYİ Parti muhalefet şerhi verdi.

Gazeteduvar'dan Nergis Demirkaya'nın haberine göre; CHP şerhinde pandemi ile ilgili ekonomik ve mali açıdan verilen mücadelede bütçeden yapılan desteklerin yetersizliği eleştirildi, nakit ödemelerin büyük bölümünün İşsizlik Fonu'ndan karşılanmasına tepki gösterildi.

CHP şerhinde istihdamın artırılması adına yapılan çeşitli düzenlemeler de pandeminin fırsat olarak görülüp “işçilerin haklarında geri adımlar” olarak yorumlandı.

Şerhte, “Covid-19 pandemisi ve istihdamı artırma bahanesiyle sosyal hukuk devleti ilkelerine aykırı olarak, iş barışını bozan, iş güvencelerini ortadan kaldıran kıdem tazminatı hakkını zedeleyen, sigortalılığı bölen, kısmi çalışma düzenini özendiren düzenlemeler yapılmaktadır” denildi.

Teklife göre iş sözleşmesi 1 Ocak 2019 ile 17 Nisan 2020 döneminde sona erenler ve kayıt dışı çalıştırılanlar en son çalıştıkları işyerlerine alındıklarında işverenlere İşsizlik Sigortası Fonu’ndan fesih yasağının son bulacağı Haziran 2021’e kadar her ay 44.15 TL prim desteği verilecek.

Başvuruda bulunanlardan işe alınanlar ücretsiz izne ayrılabilecek. Bu durumda da pandemi döneminde uygulanmaya başlanan nakdi ücret desteği verilecek. Kayıt dışı çalışanlar kayıt altına alındığından bu işçilerin kayıt dışı çalışmadan dolayı geçmişe dönük ücret dışı hakları ve işverene verilen cezalar da ortadan kalkacak.

İŞSİZLİK VERİLERİNE HASTA VAKA AYRIMI

CHP şerhinde bu düzenleme 3 yönden sorunlu bulundu. Birinci olarak işsizlikle mücadele ve kayıt dışı çalışmayı azaltmayı hedefleyen böyle bir politikanın finansman kaynağı olarak İşsizlik Sigortası Fonu’nun kullanılması eleştirildi, ikinci sorunun da işsizlikle ve kayıt dışılıkla mücadele amacıyla hazırlanan bu destek sisteminin yeni bir işsiz ordusu yaratacağı ifade edildi. İşe alınıp ücretsiz izin süreci işletilebilecek çalışanlarla ilgili ortaya çıkacak durum şerhte şöyle ifade edildi:

“İşverenlere adeta “işe alın ücretsiz izne çıkarın” denmektedir. Nakdi ücret desteği olarak belirlenen günlük 39 TL çalışanlar açısından açlığa mahkum edilme anlamına geleceği gibi formel bir iş bulma süreçlerini sekteye uğratarak yeni bir toplumsal sorun haline gelecektir.

Kağıt üzerinde işsiz sayısı azalmış olacak ama gerçekte çok daha büyük bir kitle işsiz olarak değerlendirilmeyecek ama işsiz kalacaktır. Siyasi iktidar adeta Sağlık Bakanlığı tarzında hasta ve vaka ayrımı gibi yeni bir ayrım yaratarak işsizlik verilerini düşürmeyi, ancak gerçek işsizliği azaltmamayı hedefleyen bir düzenleme yapmaktadır.”

Düzenlemedeki bir diğer sorun ise “anayasaya aykırı olarak kayıt dışı çalıştırılmış olanların yasal olarak tanınmış haklarını ortadan kaldırılması olarak tespit edildi. İşverenlerin kayıt dışı çalışma dönemine ilişkin sigorta primi gecikme cezası, idari para cezası gibi yükümlülüklerinin ortadan kaldırılmasının Anayasa'ya aykırı olduğuna dikkat çekildi.

İYİ PARTİ: KORKUMUZ O Kİ EYT SONRASI EPT SORUNUYLA KARŞILAŞACAĞIZ

Teklifin en tartışmalı düzenlemelerinden biri 25 yaş altı ve 50 yaş üstü kişiler için belirli iş sözleşmesi ile çalışma. İYİ Parti şerhinde bu kişilerin kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklardan yararlanamamalarının büyük mağduriyetlere yol açacağına dikkat çekildi;

“Bir gencin 17-18 yaşlarında çalışmaya başladığını var saydığımızda 25 yaşına gelene kadar 2 yılda bir iş değiştirerek yıllarca çalışmışsa dahi kıdem ve ihbar tazminatı gibi hiçbir haktan yararlanamayacağı bir durum mevcuttur” denildi.

Teklifteki bir başka maddeye göre 25 yaşın altındaki genç işçilerin bir ay içerisinde on günden az çalışmaları durumunda bu işçiler adına malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi kesilmeyecek.

İYİ Parti şerhinde belirli iş sözleşmesi ve bu düzenleme birlikte değerlendirildi, kıdem ve ihbar tazminatı gibi hakları elinden alınan 25 yaş altı gençlere bu maddeyle de son darbenin vurulmak istendiği belirtilerek, “Korkumuz o ki; emeklilikte yaşa takılanlardan (EYT) sonra emeklilikte prime takılanlar (EPT) sorunuyla da karşılaşacağız” denildi.

HDP: İŞSİZLİK FONU, 'İŞÇİDEN ALIP PATRONA VERME' FONU OLDU

HDP şerhinde de İşsizlik Fonu’nun işverene teşvik için kullanılması eleştirildi, “İşsizlik Sigortası Fonu “İşçiden Alıp Patrona Verme Fonu” haline getirildi” denildi. Teklifle getirilen esnek çalışma modelinin de eleştirildiği şerhte “İşgücü piyasaları “yedek işçi ordusu” sopası gösterilerek esnek çalışmaya göre düzenlenmek istenmektedir.

Emeğiyle geçinen yoksul kitleler, işsizler kervanına katılma tehdidiyle güvencesiz, kısmi süreli, kıdem tazminatından yoksun bir biçimde çalışmaya zorlanmaktadır” denildi.