Krediler milyonerlerin kasasında toplandı

Mart ile ekim arasında piyasaya 765 milyar lira kredi pompalandı. Artan krediler piyasada döndü, dolaştı ve günün sonunda yine banka hesaplarına yatırıldı.

Yaklaşık 2,5 yıldır ekonomik bunalımın derinleştiği ülke 2020 yılını pandemi kriziyle birlikte sırtlamaya çalışıyor. Ülkeyi yöneten hükümetin pandemide takip ettiği temel strateji ise piyasaya mümkün olan en yüksek hızda kredi pompalamak oldu. Bu kapsamda hem tüketici kredileri hem de ticari kredilerde faizler düşürüldü, borç talepleri geri çevrilmedi. Piyasaya pompalanan paralar günün sonunda el değiştirerek bankalara yatırıldı. Sonuçta geniş halk kesimleri borçlandırılırken, para tavanda toplandı. BDDK verilerinin perde arkası da bu gerçeği açığa çıkarıyor.

765 milyar lira borç dağıtıldı

Pandeminin servet dağılımında ne tür bir bozulmayı ortaya çıkardığını anlamak adına önce bankacılık sistemi aracılığıyla piyasaya ne kadar kredi pompalandığına bakmak gerekir. BDDK verilerine göre mart ayında 2,89 trilyon liralık kredi hacmi bulunurken, bu tutar ekim ayında 3,66 trilyon liraya yükseldi. Yani piyasaya 7 ayda bankacılık sistemi aracılığıyla net 765 milyar lira borç dağıtılmış. Bu borcun yüzde 21’ine karşılık gelen 159 milyar lirası tüketici kredileri (konut, taşıt, ihtiyaç) olarak kullanılmış.

753 milyar lira mevduat toplandı

Ancak krediyi kullananlar bu parayla mal ve hizmet satın almış ve böylece bankacılık sisteminden çıkan para önce geniş halk kesimlerine oradan da bir kısım şirket sahibinin eline geçmiş. Bu kişiler de ellerine geçen parayı yine dönüp bankalara yatırmışlar. Bu gelişme de BDDK verilerinde mevduatlarda yaşanan gelişmeler takip ederek gözlemleniyor. Mart ayında yurtiçinde yerleşik kişilerin bankacılık sisteminde 2,60 trilyon lira mevduatı varken, ekim ayında bu tutar 3,36 trilyon liraya yükselmiş. Yani aradan geçen 7 ayda mevduatlarda 753 milyar liralık artış yaşanmış. Başka bir ifadeyle pandemi döneminde halkın sırtına yüklenen borçlar dönüp dolaşıp yine bankacılık sistemine girmiş. Peki bu yalnızca bir el değiştirmeden mi ibaret olmuş, bu politikadan kimler faydalanmış?

Artan mevduatın yüzde 64’ü milyonerlerin oldu

Bunun için de yine BDDK verilerinde türlerine göre mevduatlara mercek tutmak gerekiyor. Verilere göre içinde 1 milyon TL’den daha fazla para bulunan hesapların büyüklüğü mart ayında 1,44 trilyon TL’yken, ekim ayında 1,92 trilyon TL’ye yükselmiş. Yani milyoner hesaplar 442 milyar TL artmış. Başka bir hesapla toplam mevduatlardaki 753 milyar liralık artışın yüzde 64’ü milyoner hesaplar tarafında ele geçirilmiş durumda. Çünkü konut kredisi, taşıt veya ihtiyaç kredisi dağıtılan geniş halk kesimleri, günün sonunda satın aldıkları mal ve hizmetler aracılığıyla paraları görece daha varlıklı kesimlere transfer edilmiş oldu.

Sayıları binde 3 etmiyor ama...

BDDK verilerine göre yurtiçinde yerleşik kişilerin banka hesaplarının yalnızca binde 3’ünün içinde 1 milyon TL’den daha fazla var. Bu hesapların sayısı marttan ekime kadar 68 bin adet arttı. Buna karşılık toplam mevduatlardaki 753 milyar liralık artışın 482 milyar lirası bu hesaplarda yaşandı. Ayrıntılı veriler tablodaki gibi.