Deniz taşımacılığında bazı armatörler 'VIP müşteri listesi' hazırladı!

Deniz taşımacılığında hatırlı firmalar için "öncelikli yük" listesi oluşturuldu. Konteyner operatörleri ayrıca, "erken rezervasyon" uygulaması da başlattı.

Dünya gazetesinden Aysel Yücel'in haberine göre; armatörler, iş hacmi yüksek firmalara öncelik tanıyan “VIP müşteri listesi” hazırladı. Listeye, ilave ücret ödeyen firmaların da dahil edildiği öğrenildi. VIP uygulamasını doğrulayan, İTHİB Başkanı Ahmet Öksüz, "Bazı armatörler, yaşanan sıkıntının ardından VIP navlun sistemini hayata geçirdiler. Uygulama, hem ihracatçının hem de ithalatçının maliyetini yükseltiyor" diye konuştu.

Koronavirüs salgınıyla birlikte dünya ticaretinin yüzde 90’ına yakının yapıldığı denizyolunda ‘boş konteyner’ krizi başlamıştı. Salgın nedeniyle gemilerin günlerce limanda beklemesi ve ithalat-ihracat dengesindeki değişim küresel ticarette konteyner arzı sıkıntısı yarattı.

Özellikle Çin’den ABD’ye giden gemiler yükünü boşaltamadığı için, kısa sürede dönemedi, bu da arz sorunu yarattı. Yaşanan kriz, navlunda da tarihi yükselişlere sahne oldu. Avrupa-Uzakdoğu konteyner arası navlunu son bir yılda yüzde 300 arttı, 10 bin doları aştı. Konteyner fiyatı da iki kata yakın yükseldi.

Küresel deniz ticaretinde yaşanan bu durum, Türk ihracatına da ağır darbe vurdu. Geçen yıl özellikle normalleşmenin başladığı hazirandan sonra ihracatta artış yaşanırken, boş konteyner bulunamadığı için ihracat yükleri limanlarda ve depolarda yığıldı.

Yabancı konteyner armatörlerinin yoğun talep karşısında "VIP müşteri listesi" hazırladığı iddia ediliyor. Her sektörden büyük firmalara öncelik verilirken, KOBİ’lere ekipman verilmediği, gemide yer ayrılmadığı söyleniyor. Dünya deniz ticaretinde konteyner taşımalarının çok büyük bir kısmını Maersk, MSC, CMA CGM, COSCO, OOCL, Hapag Llyod, Hamburg Süd ve Online yapıyor.

"Bin dolar fazla ödenmesi koşuluyla ekipman sağlanıyor"

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, özellikle Uzakdoğu olmak üzere hemen hemen dünyanın her bölgesine konteyner bulmakta zorlandıklarını dile getirerek, "Şu anda, geçtiğimiz yıl kullandığımız navlun seviyelerinin 4-5 katı üstünde navlun talep ediliyor. Bu seviyeden navlun ödenmesi kabul edilmesine rağmen konteyner bulmak büyük problem.

Bazı armatörler bu sıkıntının bir nebze önüne geçmek için üst seviye olarak nitelendirilen VIP navlun sistemini hayata geçirdiler. Yani, zaten yüksek seviyelerde olan navluna ek olarak, duruma göre bin dolar daha fazla ödenmesi koşuluyla ekipman sağlayabiliyor. Daha çok ithalat yönlü taşımalarda uygulanan bu sistem hem ihracatçının, hem de ithalatçının maliyetini yükseltiyor" diye konuştu.