Türkiye'nin yüzde 7 büyümesini vatandaş hissetmedi: 'Gittikçe küçülüyoruz'

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021 yılının ocak, şubat, mart aylarını kapsayan ilk çeyrek döneminde ekonominin yüzde 7 büyüdüğünü açıkladı.

Dükkanların önemli bölümünün kapalı olduğu, milyonlarca çalışanın kısa çalışma ya da ücretsiz izin uygulamalarıyla gelirinin düştüğü, işsizler ordusuna yeni işsizlerin eklendiği aşın ve işin azaldığı bir dönemde gelen yüzde 7'lik büyümeyi mutfağında, cebinde hissedemeyen halkın kafası karıştı.

Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine göre, Türkiye'nin resmi verilerle yüzde 7 büyüdüğü bu dönemde iş gücünün büyümeden aldığı pay ‘resmi verilere' göre yüzde 39.5'ten yüzde 35'e düştü. Baz etkisiyle gelen sanal büyüme önümüzdeki dönemde çift hanelere çıkarak herkesi daha da şaşırtacak.

FAKİRLEŞTİK

TÜİK'in açıkladığı verilere göre, bu yılın ilk çeyreğinde Türkiye'nin milli geliri (gayrisafi yurtiçi hasıla) yıllıklandırılmış bazda geçen yılın aynı dönemine göre 36 milyar 409 milyon dolar birden gerileyerek 728 milyar 535 milyon dolara düştü. Geçen yılın birinci çeyreğinde Türkiye 764 milyar 944 milyon dolarlık bir ekonomik büyüklüğe sahipti. Yüzde 7 büyüdüğümüz bu dönemde kişi başına gelirimiz de 9 bin 201 dolardan 8 bin 711 dolara düştü. Geride kalan 1 yıllık dönemde ekonomide yaşanan sorunlar azalmayıp arttığı için kişi başına 490 dolar fakirleştik.

8 YILDA 3.808 DOLAR

Hükümet, 2023 yılında Türkiye ekonomisini dünyanın en büyük ilk 10 ekonomisi arasına, kişi başına düşen milli geliri de 25 bin dolar seviyesine çıkarma sözü vermişti. Ancak açıklanan veriler, Türkiye'nin dünyanın en büyük ilk 16 ülkesinden biri arasındayken sürekli geriye düşerek ilk 20'nin dışına bile düşme riskine işaret ediyor. Ekonomideki istikrarsızlığın etkisiyle 2013'de 12 bin 519 dolar olan kişi başına milli gelir 8 yılda 3 bin 808 dolar birden eriyerek 8 bin 711 dolara düştü.

EMEĞİN PAYI ERİDİ

Türkiye'nin yüzde 7 büyüdüğü bu dönemde iş gücünün milli gelirden aldığı pay 4.5 puan birden aşağı düştü. Geçen yılın ilk çeyrek döneminde işgücünün milli gelirden aldığı pay yüzde 39 düzeyindeyken bu yılın aynı döneminde işgücü gelirden sadece yüzde 35.5 pay alabildi. Bu düşüşte özellikle kısa çalışma ve ücretsiz izinle azalan ücretler etkili oldu.

BAZ ETKİSİ COŞACAK

Türkiye İstatistik Kurumu'nun dün açıkladığı büyüme rakamlarının yüksek çıkmasında baz etkisi önemli bir destek oldu. Salgının etkilerinin ağır hissedildiği yılın ilk üç ayında Türkiye ekonomisi yüzde 7 gibi yüksek oranda bir büyüme gerçekleştirdi. Önümüzdeki eylül ayında açıklanacak Türkiye'nin ikinci çeyrek büyüme döneminde baz etkisi çok daha büyük oranda hissedilecek. Baz etkisi sayesinde bu yıl ikinci çeyrek döneminde çift haneli daha yüksek büyüme bekleniyor.

SANAYİ HIZLI BÜYÜDÜ

TÜİK'e göre, yılın ilk çeyreğinde en hızlı büyüme yüzde 11.7 ile sanayide oldu. Tarımın yüzde 7.5 büyüdüğü bu dönemde birçok yerin kapalı olmasına rağmen, sanal ticaretin etkisiyle hizmetler sektörü yüzde 5.9 büyüdü. Geçmiş yıllarda ekonomiyi hızlı büyüten inşaat sektörü de geçen yılki küçülmenin ardından bu yıl yüzde 2.8'lik büyümeye ulaştı. İlk 3 ayda hanehalkı tüketimi hızlı artarken devletin harcamaları yüzde 1.3'e kadar düştü. Özel sektörün yatırıma yönelik harcamalarının arttığı bu dönemde dış talep ve yükselen kur ihracatı artırdı, ithalatı düşürdü.

Hormonlu ve eşitsiz bir büyüme

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye'nin yılın ilk çeyreğinde yüzde 7 büyüdüğünü açıkladı ancak sokaktaki vatandaş büyümeyi hissedemedi. Samsun'da yaşayan Avukat Ata Giritli, “Büyüme hikaye. Büyümedim aksine gittikçe küçülüyoruz. İcra dosyaları sayısı arttı. Nasıl bir büyüme bu? İnsanlar borç içinde” dedi. “Büyüme oranlarının bize bir faydası yok” diyen Eskişehirli inşaat işçisi Erhan Arslan ise şunları söyledi:

“Biz cebimize girene bakıyoruz. Ayrıca çok eşitsiz bir büyüme olduğunu düşünüyorum.” Elazığ'da yaşanan emekli Ayşin Korkut, Türkiye ekonomisinin hormonlu domatese benzediğini söyledi.

Korkut, “TÜİK şu kadar büyüdük bu kadar büyüdük diyerek ekonomiye hormonu basarak ekonomiyi büyütüyor. Ama döneminde baktığımızda ekonominin çürüdüğünü görebiliyoruz” dedi. Konya'da esnaflık yapan Tankut Alp Altunsoy da “Ben bir esnaf olarak mal varlığımın yüzde 50'sini elden çıkardım, pandemiden önce de kriz vardı. Büyüme bunun neresinde, benim bulunduğum caddede 200 esnaf kapattı, yarısı kaçarak kapattı” dedi.

PASTA BÜYÜDÜ ANCAK ÇALIŞANIN PAYI KÜÇÜLDÜ

Vatandaşın hissedemediği büyüme ekonomistlerin yorumu da eşitsizlik tablosu üzerinden geldi.

KİME YARAMIŞ?

Doç. Dr. Oğuz Demir çalışan kesimin aldığı paya işaret ederek, “Pasta büyümüş mü? Evet! Pastadan herkesin aldığı pay büyümüş mü? Hayır! Çalışanın payı küçülürken, bir başka kesim hem pastadaki büyümeyi paylaşmış hem de diğerlerinin diliminden de kendisine almış” dedi. Demir, “İşgücü gelirleri (cari) 377 milyar TL'den 437.5 milyara çıkmış. Yüzde 16 büyümüş. Yıllık enflasyon ise yüzde 15.6! Kabaca reel büyüme yüzde 0.4! Net işletme artığı/karma gelir yüzde 39.1 artmış. Salgın kime yaramış” mesajını paylaştı.

İSTİHDAM YARATMADI

Dr. M. Murat Kubilay ise “Bundan biz değil ana ticaret ortaklarımız; Almanya, Çin ve Rusya mutlu oldu. Büyüme istihdama dönüşmedi dış ticaret açığına dönüştü. Borcumuzu hâlâ ödüyoruz” dedi.

Yoksulun geliri artmadı

Sosyal medya hesabından açıklama yapan Ekonomist Uğur Gürses “Yüzde 7'lik büyüme tablosu tam olarak ‘yukarıdakiler, aşağıdakiler' tablosu. İhracat, yatırım ve dayanıklı tüketim harcamaları (ağırlıkla otomobil) yapanlar yukarıda; sayıları artan işsiz ve istihdam dışında olanlar ile geliri enflasyon kadar bile artmayanlar da aşağıda” mesajını paylaştı.

“Yüzde 7 büyüyen kim PİNOKYO GİBİSİNİZ”

Türkiye ekonomisinin yüzde 7 büyüdüğünün açıklanması tartışmaları da beraberinde getirdi. Büyüme rakamlarını değerlendiren Demokrat Parti Ordu Milletvekili Cemal Enginyurt, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı veriler ile vatandaşın durumunu karşılaştırdı. Vatandaşın çöp karıştırırken, TÜİK'in yüzde 7 büyüme açıkladığına işaret ede eden Enginyurt, Pinokyo benzetmesi yaptı. İşçi memur ve esnaf kesimin yaşadığı sıkıntılara işaret eden Enginyurt, sosyal medya hesabından şu paylaşımı yaptı: “TÜİK yüzde 7 büyüme açıklamış. İşçi, memur, emekli, esnaf, çiftçi milyonlar sıkıntı içinde, yarınından endişe ediyor, piyasada durgunluk sürüyor, milyonlar işsiz, intiharlar artıyor, vatandaş çöp karıştırıyor. Yüzde 7 büyüyen kim? Pinokyo gibisiniz. Yalandan burnunuz büyüdü.”

Elvan: Yatırımlardan büyümeye katkı geldi

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, “İlk çeyrekteki yüzde 7'lik büyümenin yüzde 56'sı net dış talep ve yatırımlardan geldi. Bu, dengeli ve sağlıklı büyümenin göstergesi” diye konuştu.

Twitter hesabından ilk çeyrek büyüme rakamlarını değerlendiren Elvan, İstihdam oluşturan, gelir dağılımını iyileştiren ve istikrara odaklanan politikaları kararlılıkla uygulayacağız. Büyümenin finansman kalitesi önceliğimiz” dedi.