Prof. Dr. Özgür Demirtaş, Bitcoin'in düşüş sebebini anlattı

Kripto paralarda nisan ayı ortasında başlayan sert düşüş, birçok yatırımcıyı büyük zarar ettirdi. Bitcoin'de zirveye göre kayıp yüzde 50’lere ulaşırken, Prof. Dr. Özgür Demirtaş kişisel Twitter hesabında Bitcoin'in neden düştüğüne değerlendirmelerde bulundu.

Bitcoin'in ucuz olmaması halinde 'Grayscale' adlı bir fon ailesinin büyük zarar edeceğini söyleyen Demirtaş, düşüşün bu fon ailesinin zarar etmemesi için organize edildiğini söyledi. Demirtaşın sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımlar şöyle:

"Sevgili arkadaşlar: Sizi teknik bir konuda bilgilendirmek, kendi bildiklerimi size de aktarmak istiyorum. Bu konu normalde çok fazla dillendirilen bir konu değil. Yani başka bir yerde (bu seviyede) rastlamanız oldukça zor. Her zamanki gibi basitleştirerek anlatacağım. Bana bir çok kişi Finansal yatırım ürünlerinin fiyatının niye o anda olduğu yerde olduğunu sorar.

Bunlardan biri de bir kripto varlık olan Bitcoin. Elbette her varlığın kendi dinamikleri var. Bitcoin'nin de öyle.

Bildiğiniz gibi Bitcoin fiyatında ciddi bir düşüş baş gösterdi. Bunun ile ilgili genelde teknik analiz içeren birçok yorum zaten mevcut. Ancak bu düşüşün temel nedenleri çok daha önemli. Tabii bu temel nedenler tek değil. Ama bir tanesini bile anlamak için oldukça teknik bilgileri bilmek gerekiyor.

Bir varlık borsada nasıl işlem görür?

Şimdi size anlatacağımı anlatmak için size TRUST'ın ne demek olduğunu öğretmem gerekiyor ilk önce. Arkadaşlar herhangi bir varlığın borsada işlem görmesinin yollarından biri o varlığı elinde tutan bir Trust'ın hisselerinin borsada işlem görmesidir.

Trustlar aslında birer fondur. Bu fonlar ellerinde belirli bir miktarda o varlıktan barındırırlar... İnsanlar da borsa da o fonun hisse senetlerini alır satar, bunu yaparken aslında o fonun elinde tuttuğu varlığı alıp satıyorlardır.

Tabii Fonun hisse fiyatının, o fonun elinde tuttuğu varlığın fiyatı ile orantılı olması gerekir. Ama illa aynı olmasına gerek yoktur... Diyelim ki bir varlığın tanesinin fiyatı 100 Dolar olsun ve bir tane Trust hissesi başına o varlıktan 0.6 tane tutuyor olsun.

Hisse değeri hakkında bilgi verdi
O zaman aslında bir hissenin değeri 100x0.6 = 60 Dolar olmalıdır. Biz buna NET ASSET VALUE (NAV) deriz. Ama işte hisse illa 60 dolar olmaz.

Bazen 60'ın üstünde bazen altında olabilir. Bunun bir kaç sebebi vardır. Örneğin o varlığı kendin alıp satmak çok zor ise yatırımcılar daha kolayından fonun borsadan hissesin alırlar bu da hisse fiyatının NAV'den yüksek olmasına yol açar. Bazen de hisse fiyatı NAV'den düşük olabilir. Eğer fon bizim ETF dediğimiz tipte bir fon ise o zaman piyasada bu farkı kapatmaya yarayan arbitrajcılar olur.

Yani fon eğer ETF tipindeki bir fon ise arbitrajcılar fonun fiyatı fonun tuttuğu varlıktan fazla ise Fonun hissesini satar, Varlığı alır. Aradaki farkı kapatır. Fonun fiyatı fonun tuttuğu varlıktan düşük ise de tam tersini yapar. Tamam yani ETF lerde Fonun hisse fiyatı ile NAV arasında pek bir fark olmaz.

Ama eğer fon ETF değil de bizim CLOSED END FUND dediğimiz tipte bir fon ise işte o zaman orada arbitrajcılar, yani fonun hisse fiyatı ile hisse başına düşen varlık fiyatı (yani NAV) arasındaki farkı yok edenler yoktur. O yüzden de fark olur Şimdi hazır mısınız bu ön bilgiden sonra Bitcoin fiyatındaki hareketi yorumlacağım anlar başlıyor. Arkadaşlar Bitcoini elinde tutan bir TRUST bir CLOSED END FON var. Bu fon çok ama çok büyük. Fon ailesinin adı GRAYSCALE.

Şirketin anasayfasını işaret etti

Şimdi gelin ilk önce Grayscale'ın ana sayfasına gidelim. Gördüğünüz gibi bu fon ailesi Bitcoin ve diğer bazı Kripto varlıkları kendiniz almak yerine borsadan Grayscale hisselerini alarak kolayca sahip olmanızı sağladığını söylüyor.

Yani cüzdan, kripto borsası, güvenlik riski olmadan. Tabii yatırımcılar bu vaadler için geçtiğimiz yıllarda bu fona ciddi talep gösterdi. Peki ne oldu? EVET doğru tahmin ettiniz talep çok olduğu için fonun hisse senetleri, hisse başına düşen bitcoinin değerinden (yani NAV) çok daha fazla oldu.

Hisse başına

Biz buna pozitif prim diyoruz. Tabii yukarıda anlattığım gibi hisse fiyatı ile hisse başına düşen bitcoin varlığı arasındaki bu farkı giderecek Arbitraj mekanizması da olmadığı için bu fark uzunca süre orada kaldı.

Peki şimdi yavaş yavaş önemli kısma geliyoruz. Şimdi aynı web sitesi üzerinde ürünler butonuna tıklayıp Bu Fon ailesindeki Bitcoin Trustı seçmek lazım: Gördüğünüz gibi bu fonda şu anda 22 milyar dolar üzerinde yatırım var.

Şimdi Biraz aşağıya doğru inerseniz, Bu fon hakkında detaylı bilgiye ulaşacaksınız: Gördüğünüz gibi şu anda bir tane bu fonun hissesi (ki borsadaki kodu GBTC dir) 0.000940385 tane Bitcoin tutuyor. Yani siz bir tane GBTC hissesi satın alırsanız karşılığında 0.000940385 tane Bitcoin tutmuş oluyorsunuz. Mantıklı olan nedir? Mantıklı olan bir tane GBTC hissesinin o anki Bitcoin fiyatı çarpı 0.000940385 olmasıdır... Burada Bitcoin çarpı 0.000940385 bizim NAV dediğimiz şeydir.. Ama dedim ya Hisse fiyatı bu çarpımdan fazla da olabilir, az da olabilir.

'Ne kadar mı fazlaydı?'

İşte şimdi dananın kuyruğu kopuyor: GBTC fonunun ilk zamanlarında Bitcoin yatırımı yapmak çok zor olduğu için insanlar bir GBTC hissesine o hisse başına düşen bitcoinden çok daha fazla para vermeye hazırlardı. Yani GBTC hisse fiyatı NAV'den fazlaydı. Ne kadar mı fazlaydı?

Buyrun göstereyim! 2018 li yıllarda bu prim %60'a kadar çıkmıştı.. Yani insanlar bir GBTC hissesine hisse başına düşen Bitcoin değerinden %60 daha fazla ödemeye hazırlardı. Peki bu Fon elindeki Bitcoinleri nasıl elde etti. İşte olay orada!

Bu pozitif primi gören yatırımcılar, ellerindeki Bitcoini Fona verdiler. Fon da karşılığına denk gelen kadar GBTC hissesini bu yatırımcılara verdi ama bir şart ile 6 ayk kilit şartı...Yani Bir yatırımcı 1 tane Bitcoini bu fona verdiyse ona karşılık gelen kadar GBTC hissesine 6 ay sonra sahip oluyordu.

'Borç para ile Bitcoin alıyorlardı'

Peki yatırımcılar neden ellerindeki Bitcoini bu fona veriyorlardı. Sebebi basit idi: Gidip Borç para ile Bitcoin alıyorlardı, bunu Grayscale Firmasına veriyorlardı. Karşılığında aldıkları GBTC hissesine 6 ay sonra kavuşacaklardı ve 20. maddede gösterdiğim grafik devam ederse, GBTC hissesini pozitif prim ile yeni yatırımcılara satacaklardı..Yani millet o pozitif primi toplamak için borç para ile Bitcoin alıp Grayscale Fonuna verdi o Bitcoinleri, ay sonunda GBTC hissesi alıp pahalıdan satıp Borçlarını ödeyip primi de cebe atacaklardı.

Bu 2 yıl kadar devam etti ama bilin bakalım son 6 ayda ne oldu? Bu sefer GBTC hisse fiyatı kendisine karşılık gelen Bitcoinin altına indi yani artık prim negatif idi... Şimdi gelin bir hesap yapalım:

Bugün günlerden ne 8 Temmuz 2021. Bundan 6 ay öncesi 8 Şubat... O sıradaki Bitcoin fiyatı ne kadar? Yaklaşık 38 Bin dolar

'Yatırımcı verdiği hisseyi 8 Temmuz'da alacağını duyurmuştu'

O sırada Prim de pozitif.. Bir yatırımcı diyelim ki gitti 1000 Tane BTC Ödünç aldı (Kredi olarak). Bu o günün fiyatı ile 38 milyon dolar idi (38.000 çarpı 1000). Sonra onu da gitti Grayscale'a verdi. Karşılığında 1000 BTC karşılığı GBTC hissesi aldı.
Bunu neden yaptı peki? Çünkü ŞUBAT ayında GBTC hisse fiyatı o hisseye karşılık gelen Bitcoin'den daha fazlaydı.. Bu yatırımcı 6 ay sonra (yani bugün 8 Temmuz) da da öyle olacağını düşündü...

Neydi bir GBTC hissesinin başına düşen Bitcoin miktarı siteden gördük 0.000940385... O zaman 1000 Bitcoin veren bir yatırımcı kaç tane GBTC hissesini 6 ay sonra almaya hak kazandı? 1000/0.000940385=1 Milyon 63 Bin 399... Tabii buradaki 0.000940385 çarpanı 8 Şubatta farklı idi

Çünkü fonun yıllık %2 lik yönetim ücretinden dolayı bu rakam her gün düşer. Ama o detay girmiyorum. Neyse yatırımcı 8 Şubat Günü Grayscale'a verdiği 1000 BTC karşılığı yaklaşık 1 Milyon 63 bin GBTC hissesini 6 ay sonra yani bugün 8 Temmuz'da alacağını biliyordu

'Evdeki hesap çarşıya uymadı'

Mutluydu çünkü GBTC hisseleri %20-60 pahalıdan satılıyordu.8 Temmuz günü %20-60 pahalıdan bu 1 Milyon 63 Bin GBTC hissesini satıp aradaki farkı cebe indirip, geri kalanı ile piyasadan 1000 BTC alıp kredi olarak çektiği BTC leri geri ödeyecekti

Ama evdeki hesap çarşıya uymadı. Bilin bakalım ne oldu? GBTC hisseleri NAV üzerinde değil altında alınıp satılmaya başlandı. Yani prim Negatif oldu. Şu grafiğin sağına bakın şimdi!

İşte o büyük yatırımcılar yanmıştı şimdi. 6 ay önce 1000 Bitcoini 38 Milyon dolar karşılığı ödünç aldılar, Grascale'a verdiler.Karşılığında bugünlerde 1 Milyon 63 bin küsur GBTC hissesi aldılar piyasada o hisseleri ucuzdan sattılar ama o para 1000 Bitcoin'i piyasadan alıp da borçlarını ödemeye yetmedi. İşte Grayscale'daki yatırımcı miktarı o kadar devasa ki bu adamların zarar etmemesinin tek yolu Bitcoin diyatının düşmesi idi.

Çünkü GBTC hisselerini ucuza satınca ellerinde az para kalacağı için o parayla 1000 Bitcoin alabilecek kadar düşmeliydi fiyat ve düştü de! Peki bunun zamansal kanıtı var mı? O da var. Bakın size ne getirdim! Gün gün Grayscale hisse senetlerinin kildinin bittiği Bitcoin miktarları. Gördüğünüz gibi en son Temmuz sonlarında bitiyor. Bu büyük yatırımcı işi.

Daha yakından bakalım: Örneğin 13 Temmuz tarihinde 16 Bin tane Bitcoini Grayscale'a (bundan 6 ay önce) veren yatırımcıların GBTC hisselerinin kilidi açılacak. Bunla piyasaya girecek. Bu adamlar bu hisseleri negatif primden satıp karşılığında ucuzdan Bitcoin almak isteyecekler.

'Çılgınca zarar yazacaklardı'

Bitcoin ucuz olmaz ise çılgınca zarar yazacaklar. İşte bu (ki bunların çoğu devasa büyük yatırımcılar) yatırımcıların Futures piyasası aracılığı ile Short açmaları kaçınılmaz. Peki neden Ağustos'dan sonra pek hisse yok yukarıdaki grafikte?

Çünkü GBTC ve NAV arasındaki prim Negatif olunca artık bu adamların Bitcoin Ödünç alıp Grayscale'a verme gibi isteği kalmadı. O yüzden de en az Temmuz ortası sonuna kadar ben bu büyük yatırımcıların zarar etmemesi için Bitcoin baskılanmasının devam edeceğini düşünürüm.

Bu arada o büyük yatırımcıların ismini bilmiyoruz ama ben hareketlerinden birini tahmin ediyorum. Kendisi Twitter camiasında pek ünlü ama diğer balinalar tarafından pek sevilmez . Elbette Bitcoin fiyatı üzerinde birçok diğer temel faktör var ama ben bu faktörü size açıklamak istedim umarım beğenmişsinizdir bilgileri. Herkese selamlar ve sevgiler."