İstanbul esnafından dolar yorumu
Türk lirasının dolar karşısında değer kaybetmesi dolar üzerinden ticaret yapan esnafı da zor duruma soktu.
YAĞMUR ÖZTÜRK - BİRGÜN/ Dolar rekor hızla yükselirken, dolar kuru üzerinden ticaret yapan esnaf zor durumda. Çok uzun zamandır zaten kâr edemediklerini söyleyen esnaf, şimdi üstüne bir de zarar etmeye başladıklarını söylüyor. Özellikle elektronik ürün satıcıları, “Dolar 6’yı görmüşken kimse acil değilse gelip de teknolojik ürün alışverişi yapmaz” diyor. Alışveriş için gelenler de etiketler karşısında şaşırdıklarını belirtiyor.
‘Dükkâna giren bakıp çıkıyor’
Dolar artışının en etkili olduğu ürünlerin başında elektronik aletler geliyor. İstanbul Eminönü’ndeki Doğubank İş Hanı’nda bilgisayar satan Süleyman Geyik durumu şöyle özetliyor: “Çok kabaca bir hesap yapalım. Ben şimdi bu bilgisayarı 500 dolardan alıyorum. Dolar 3 TL iken ben bunu bin 500 TL’ye satıyordum, şu an iki bin 500 TL’ye satmak durumundayım. Dükkân bomboş, giren de sadece bir bakıp çıkıyor.”
Telefon satan E.İ ise “Her sene düzelecek diye umarken, bir sene önceyi arar oluyoruz. Kepenk kapatan arkadaşlarımız oldu. Biz de düşünüyoruz. Çünkü bırak artık kâr etmeyi, zarar ediyoruz” diyor.
Tekstilciler hükümete tepkili
Tekstil ürünleri satan Ömer Erbaş, “35 TL’ye sattığımız etekleri biz şu an 50 TL’den alıyoruz. Tekstil ürünlerinin çoğunun hammaddesi dolar üzerinden geliyor. Müşterilerimize karşı böyle etiketleri koyduğumuzda biz de rahatsız oluyoruz ama mecburuz” şeklinde konuşuyor.
İç giyim ürünleri satan Yılmaz Topal da “Ekonomin güçlü değilse sağa sola böyle gider yapmayacaksın. Sonra cezasını biz çekiyoruz, halk çekiyor” diyerek hükümete tepkisini dile getiriyor.
‘Şaşkınım, endişe duyuyorum’
Kahvaltılık ürünler ve evin diğer ihtiyaçları için Eminönü’ne gelen Adalet Özcan, artan fiyatlardan şikâyetçi:
“3 aydır birtakım işlerim nedeniyle Almanya’daydım. Yeni döndüm. Dolardan ve diğer gelişmelerden haberim yoktu. Şu an evin ihtiyaçlarını almak için çıktım ve gerçekten şaşkınım. 8 kalıp peynir ve iki kilo çeçil peyniri aldım, 198 lira tuttu. Misafirlere çıkarmaya karışık kuruyemiş aldım, 68 TL. Aklımda kaldığı kadarıyla geçen sene karışık kuruyemiş 30 TL civarındaydı. Dün de bizim mahallede kurulan pazara gittim. Bakın aldıklarımı sayıyorum; domates, salatalık, biber dolması, fasulye, patates, soğan. 100 TL de bunlara gitti. Bir de öyle kilolarca da almadım. 400 TL market alışverişine gitti. Endişe duyuyorum, sonumuzu neyin beklediğini çok merak ediyorum.”
İnsanların giderek yoksullaştığına dikkat çeken Özcan, “Emekli birisi olarak soruyorum şimdi ben; bu artışa göre emekli maaşına ne kadar zam olacak?” diye soruyor.
‘2 haftada tüm kazancım eridi’
Laleli’de de tablo değişmiyor. Deri kemer ve cüzdan satan bir esnaf, “Zaten 2 senedir iş yok, 3-4 aydır da zarardayız. Halkın alım gücü de yok. Doların 6’yı görmesiyle 2 haftada tüm kazancımız eridi. Sorun doların artması da değil, dengesizliği. Yabancılar bu kadar istikrarsız bir ekonomiyle ticaret yapmak ister mi?” diyor. Bir başka tekstil mağazası müdürü ise şunları söylüyor: “Dolar üzerinden ticaret yapıyoruz. Tamamen yurt dışı bağlantılı çalışıyoruz. Aylık gelirim yüzde 60 düştü. Tamamen batmış durumdayız. Dükkâna o kadar kira ödüyorum ama içinde boş boş oturuyoruz. Adetler düştü, müşteriler de azaldı.”
Dükkânının kirasını dolar üzerinden ödeyen Mehmet Sayın da “Doların artmasıyla kazancımız gidiyor, artı içeri giriyoruz. Benimki bodrum katında küçük bir dükkân olduğu için 700 dolar. Dolar böyle olunca ödemek hayli güçleşiyor” diye konuşuyor.
