Bütçeden garanti ödemeleri için ne kadar aktarıldı? Maliyet belli oldu

AKP iktidarının garanti ödemeleri adı altında müteahhitlere yaptığı ödemelerin faturası büyüyor.

Birgün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre; 2021 yılında 31 milyar TL ayrılan garanti ödemeleri için bu yıl ayrılan tutar, dövizdeki artışın da etkisiyle 42,5 milyar TL’ye çıktı. 2017 yılından bu yana yapılan ödemelerin büyüklüğü 2022 sonunda 130 milyar TL’ye yaklaşacak.

“Mega projeler” olarak nitelendirilen ancak belli grupların zenginleştirilmesi aracına dönüşen otoyollar ve köprüler ile şehir hastanelerinin uzun yıllara dayanan garanti ödemelerinin son faturası 2022 yılı bütçe teklifi ile ortaya çıktı.

Alınmayan hizmetler, geçilmeyen otoyollar ve köprüler ile Avrasya Tüneli nedeniyle ortaya çıkan garanti ödemeleri faturası dudak uçuklatan büyüklüğe ulaştı. 2017 yılında 1,7 milyar TL, 2018’de 8,1 milyar TL, 2019’da 15,5 milyar TL, 2020’de 29,2 milyar TL, 2021’de 31 milyar TL olan garanti ödemelerinin 2022’de en az 42,5 milyar TL olması öngörülüyor. 9,2 TL olarak esas alınan döviz kurunun artması ölçüsünde bu tutar daha da büyüyecek.

ŞEHİR HASTANELERİNE ÇİFTE ÖDEME

Kamu özel işbirliği olarak isimlendirilen projelerden şehir hastaneleri için iki kalemden ödeme yapılıyor. Hizmet alımı ve yatırım kullanım bedeli adı altında 2022 yılında 21,5 milyar TL ödeme yapılacak. Bunun 7,4 milyar TL’si hizmet alımı, 14 milyar TL’si de hastaneleri inşa eden müteahhitlere yatırım kullanım bedeli olarak aktarılacak.

2023 yılı için 24,2 milyar TL, 2024 için ise 25,8 milyar TL ödeme yapılması öngörülüyor.

Bütçe teklifinde 2021 yılında yapılan ödemelerin tutarı da yer aldı. Buna göre Haziran ayı sonuna kadar şehir hastaneleri için ödenen tutar 6,2 milyar TL oldu.

ULAŞTIRMAYA DEV ÖDEME

KÖİ projeleri olarak yapılan yolcu ve araç garantili köprüler ile otoyolların ödemeleri Karayolları Genel Müdürlüğü ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bütçesinden yapılıyor.

Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile otoyollardan geçmeyen yolcu ve araçlar için müteahhitlere 2022 yılında 20,3 milyar TL, 2023’te 23,6 milyar TL, 2024’te de 26,3 milyar TL garanti ödemesi yapılacak.

14 milyar ayrılan 2021 yılının ilk ayı ayı sonunda ödenen tutar 6.3 milyar TL oldu.

Ulaştırma Bakanlığı’nın garanti ödemeleri için ayırdığı tutar ise 2022 için 540 milyon, 2023 için 228 milyon, 2024 için ise 195 milyon lira olarak hesaplandı.

2021 ödemelerinde ise hesap tutmadı. 540 milyon lira ayrılmasına karşın altı aydaki ödeme 506 milyon liraya ulaştı. Bunların dışında havalimanlarına verilen yolcu garantileri ise bütçe ödenekleri arasında yer almadı.

***

Bakanlıklar geride kaldı

Müteahhitlere 2022 yılında yapılması planlanan garanti ödemeleri çok sayıda bakanlığın bütçesini geride bıraktı. Bütçe büyüklüğü garanti ödemelerinin altında kalan bakanlıklar ile bütçe tutarları şöyle:

Cumhurbaşkanı’nın maaşı 100 bin TL

Cumhurbaşkanı Erdoğan kendi maaşına yüzde 14,4 zam önerdi. Bütçe teklifinin TBMM’ye geldiği gibi kabul edilmesi durumunda Erdoğan’ın 88 bin TL’lik maaşı 100 bin TL olacak. Erdoğan’ın maaşına yapılan zam, 4,5 asgari ücret tutarına karşılık gelecek.

***

Tüm yurttaşların gaz faturasına denk

Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği’nce hazırlanan (GAZBİR) 2020 Doğal Gaz Sektör Raporu’na göre, Türkiye’de 2020 yılında konutlarda 15,4 milyar metreküplük doğalgaz tüketildi. Doğalgazın metreküp fiyatı ortalama 2,24 TL olarak hesaplandığında, 2020 yılında yurttaşlar toplam 34 milyar 496 milyon TL fatura ödedi. 2022 için müteahhitlere öngörülen garanti ödemeleri ile tüm Türkiye’nin doğalgaz faturası ödenebilirdi. Köprüler, otoyollar ve şehir hastaneleri için 2022 yılında ödenmesi planlanan 42 milyar 500 milyon TL, Türkiye’de asgari ücretle çalışan 15 milyon yurttaşın aylık maaşına denk geliyor.