Ekonomistler yorumladı: Asgari ücrete yapılacak zam enflasyonu nasıl etkileyecek?

Asgari ücrete yapılacak zam gündemdeki yerini koruyor. Milyonlarca çalışanın beklediği zam ile ilgili çeşitli haberler gündeme geliyor.

TÜİK’e göre yıllık enflasyon yüzde 20’ye dayanmış durumda. Gerçek enflasyon ise bu rakamın çok üzerinde… Her geçen gün mal ve hizmetlere yapılan fiyat artışları vatandaşın ana gündemini oluşturuyor. Asgari ücreti belirlemek üzere; işçi, işveren ve hükümeti temsil eden 5'er kişiden oluşan 15 kişilik komisyon aralık ayında toplanacak. Çıkacak karar ise her güne bir başka zamla uyanan milyonlarca insanı ilgilendiriyor.

"Asgari ücrete yeterince zam yapılırsa alım gücü yükselir mi?" sorusu merak ediliyor. "Asgari ücrete yapılacak zam enflasyonu etkilemez" diyenlerin yanı sıra "asgari ücret zammı enflasyonu da arttırır" diyenler de var. Peki ekonomistler bu konuda ne düşünüyor? Asgari ücrete yapılacak zam enflasyonu etkiler mi? İşte yanıtı...

"ASGARİ ÜCRETİN ENFLASYONU ARTTIRACAĞI İDDİASI DOĞRU DEĞİL"

Ekonomist Mustafa Sönmez, asgari ücretin şu anda enflasyonun altında kaldığını söyledi. "Ücretliler alacaklı durumda" diyen Sönmez, "Asgari ücrete yapılacak olan zamlar enflasyonu tırmandırıcı değil, insanların alım güçlerini telafi edici etkiler yaratabilir ancak. Bunun bir talep genişlemesine yol açarak çeşitli mal ve hizmetlerin fiyatlarını iddiasını arttıracağı iddiası doğru değil. Esas olarak fiyatları arttıran dinamiklerden birincisi tarımsal üretimin yetersiz olması. Tarım ihmal edildiği için, yeterince desteklenmediği için bir de bu yıla mahsus bir kuraklık hadisesi yaşandığı için yeterince tarımsal ve hayvansal ürün üretilmiyor. Bu taleple ilgili değil, arzla ilgili bir mesele. Daha önemlisi, döviz fiyatları yükseldiği için dışarıdan ithal edilen hammadde, makine, teçhizat... Bunların fiyatları yükselince sanayiciler bu artışı mal ve hizmet fiyatlarına yansıtıyorlar. Talepten kaynaklanan bir enflasyon değil, arzdan kaynaklanan bir hadise. O yüzden ücret artışı bir talep enflasyonu yaratacağı argümanı geçerli değil. Hükümet döviz fiyatlarını kontrol edemediği için, döviz fiyatları artınca yapılan ithalat maliyetleri arttırıyor. Müdahale edilmesi gereken alan, kısa vadede döviz fiyatlarını aşağıya çekecek bir yol bulmaktır." dedi.

"BU YILIN ASGARİ ÜCRETİNİ SİYASİ KONJONKTÜR BELİRLEYECEK"

Asgari ücretin enflasyon oranında arttırılması gerektiğini ancak asgari ücretin tespitinde ekonomik faktörlerin rol oynamadığını söyleyen Sönmez, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Milli gelir yüzde 9 büyüyor dediler. Yüzde 9 pasta büyüyorsa ondan da pay alınması gerekir. Asgari yüzde 30 artış olmalıdır. Asgari ücret, bir vicdani ücrettir. Onun için burada sadece ekonomik saikler dikkate alınmaz. Politik konjonktür de önemlidir. Ülke eğer bir seçim düzlemindeyse, yönetimler biraz da seçim yatırımı olarak asgari ücreti arttırırlar. O nedenle, bu yılın asgari ücreti sadece ekonomik faktörlerle değil, siyasi konjonktür tarafından da belirlenecektir."

"ASGARİ ÜCRETİN SATIN ALMA GÜCÜ ORANINDA ARTTIRILMASI GEREKİR"

Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise, "Asgari ücret belirlendikten sonra insanların zaman içerisinde satın alma gücü azalır. Enflasyon ne kadarsa satın alma gücü o kadar azalır. Resmi rakamlara göre tüketici enflasyonu yüzde 20. İnsanlar gelirlerinin büyük kısmını gıda, barınma ve ulaşıma harcarlar. Bu 3 kalemin ikisinde gıda ve ulaşımdaki maliyet artışları yüzde 20'nin de üstünde. Barınmada da yakın dönemde bu noktaya gelecek çünkü herkesin bildiği gibi kiralar çok artmış durumda. Bu üç kalemin enflasyonu ortalama yüzde 30 civarında. İnsanların satın alma güçleri erimesin diye asgari ücretin bu oranda arttırılması gerekir." dedi.

"ASGARİ ÜCRET YÜZDE 40 ARTABİLİR"

Kozanoğlu, sözlerine şöyle devam etti:

Ekonomideki büyümeyi pastanın büyümesi metaforuyla açıklarız. Türkiye'de bu sene resmi rakamlara göre yüzde 9 büyüme kaydedildi. Cumhurbaşkanı bunun yüzde 10 olacağını söylüyor. Demek ki bu büyüme eşit paylaşılsa herkesin payına yüzde 10 düşmesi lazım. Böyle hesapladığımız zaman yüzde 30 satın alma gücündeki düşüşün telafisi yüzde 10 da büyüme düşündüğümüz zaman asgari ücretin yüzde 40 civarında artmasını bekleyebiliriz.

Şu anda 2022 yılındaki enflasyonun ne olacağını bilemeyiz. Piyasadaki çevrelerde şöyle bir söylem var, 'Enflasyon asgari ücret arttırılırsa enflasyonu körükler' diye. Evet insanların satın alma gücünde artış olur, mal ve hizmetlere talepleri artar ve enflasyonu bir ölçüde etkiler ama birebir enflasyon oranında artar diye bir durum yok."

"ASGARİ ÜCRETTEKİ ARTIŞ ENFLASYONU ARTTIRIR"

Ekonomist Barış Çalışkan ise asgari ücretteki artışın enflasyonu arttıracağını söyledi.

Çalışkan, "İşsizlik oranı düştükçe enflasyon artar. Ekonomide ne kadar çok çalışan varsa talep ve para miktarı piyasada artar. Bu da ürünlerin fiyatını arttırır. Asgari ücrete yapılan zam enflasyonu arttırır diyebiliriz. Bu işin talep tarafında böyle bir gerçeklik var. Bir ürünün sayısı değişmeden, piyasadaki para miktarı artarsa ürünün fiyatı da artar. Bir de işin maliyet tarafı var. Türkiye'de asgari ücretle çalışan kişi sayısı çalışan nüfusun yüzde 50'sinden fazla. Çok yüksek bir oran. Siz asgari ücrete zam yaptığınızda Türkiye'deki çalışan nüfusun en az yüzde 50'sinin maaşına zam yapmış oluyorsunuz. Bu da firmaların maliyet artışı demek oluyor. Asgari ücret artışıyla toplumun alım gücü artmaz." dedi.

"KELEBEK ETKİSİ"

Çalışkan, şunları kaydetti:

"Asgari ücretin artışından her sektör farklı şekilde etkilenir. Kelebek etkisi söz konusu. Şu anda Türk lirasına olan güven azaldı. Cebinde fazladan para bulunan herkes dolara çeviriyor. Maaş artışı dolar üstündeki baskıyı bile arttırabilir, kuru bile etkileyebilecek düzeyde bir alan. Maaş artışıyla siz enflasyonu kalıcı hale getiriyorsunuz. Ekonomide her şey birbirine çok bağlı.

Enflasyona yakın bir artış söz konusu olacaktır. Üretici taraf var, bir de evine ekmek götürmekte zorlanan milyonlarca insan gerçeği de söz konusu. Enflasyon rakamlarına yakın düzeyde, yüzde 15 ile 20 arası bir zam yapılmasını bekliyorum ben."