Ekonomistlerden piyasa yorumu: Sarsıcı olacak

ABD Merkez Bankası (FED) eski Araştırma Direktörü Erkin Şahinöz, konuya ilişkin değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı:

'ARTIK HERKES BİR SEPETTE'

— Bugün Türk Lirası'nda yaşanan değer kaybı, her geçen gün dış basında daha fazla raporda 'acaba Türkiye'de yaşananlar diğer gelişen ekonomilere de sıçrayacak mı?' şeklinde büyük bir kaygı yarattı. Türk Lirası değer kaybettikçe Rus Rublesi, Brezilya Reali, Arjantin Pezosu da değer kaybediyor. Artık herkes bir sepette. Sadece gelişen ekonomilerle sınırlı değil bu.

'EURO TÜRKİYE'DEN DOLAYI DEĞER KAYBETTİ'

— Raporlar hazırlanıyor; 'şu bankanın, bu bankanın Türkiye riski ne kadar?' diye. Bütün bu raporlar çıktıkça bu kez euro ile ilgili tedirginlik başladı. Son günlerde euro- dolar paritesinde düşüş gördük yani euro değer kaybetti. Türkiye'den dolayı değer kaybetti. Çünkü komşusu, en önemli ticaret partnerlerinden biri.

'2008 SONRASI OLUŞAN VARLIK BALONUNU TÜRKİYE İĞNESİ PATLATABİLİR'

- Dün akşam Amerikan piyasalarında da bir Türkiye kaygısı vardı. Çünkü şu anda 2008 krizinden sonra dünya finansal piyasalarında müthiş bir balon var, varlık balonu yaşanıyor. Bu balonu bir iğne patlatabilir. O iğne Türkiye ile başlamış olan ekonomik hadiselerin diğer taraflara sıçraması şeklinde olabilir. Amerika'da bundan dolayı tedirgin olabilir. Ben iddia ediyorum, bir sonraki ABD Merkez Bankası (FED) toplantısının tutanaklarında Türkiye'ye önemli miktarda yer ayrıldığını göreceğiz. FED yetkililerinin Türkiye'deki gelişmeleri yakından takip ettiğini göreceğiz.

'FED'İN FAİZ ARTIRIM SÜRECİNİ YAVAŞLATMASINA BİLE NEDEN OLABİLİR'

Finans piyasaları Türkiye'nin ciddi bir ağırlığı olduğu gerçeğini unutmaz" diyen Şahinöz, ABD borsalarındaki Türkiye kaynaklı düşüşün bir miktar daha devam edeceğini belirtti. Şahinöz, "Eğer Türkiye- ABD arasındaki tansiyon yükselerek devam ederse gelişen ekonomiler üzerinde, sonra Avrupa, ondan sonra da Amerikan finansal piyasaları üzerinde Türkiye etki yaratır. Hatta FED'in faiz artırım sürecini yavaşlatmasına bile neden olabilir" diye konuştu.

'KAYDA DEĞER CİDDİ BİR ETKİ ÜRETECEK'

Siyasi analist Serdar Sement ise, "Türk-Amerikan ilişkilerinin iktisadi ve finansal yönden ederi çok çok düşük. Hem ithalat ihracat olarak düşük, hem bizim ihraç ettiğimiz mallarda Amerika'nın bize bir bağımlılığı yok. Biz küresel olarak çok kritik bir mal, ürün ihraç etmiyoruz. Bizim ithal ettiğimiz ürünlerin dağılımı konusunda Amerika'nın bir hassasiyeti var. Onun haricinde bizim Amerika ile finansal etkileşimimiz çok kritik önemde değil. Fakat bu öne çıkartılıyor. Türk-Amerikan ilişkilerinin esas mecrası küresel jeopolitik ederi. Belirleyici olanı muazzam küresel ekonomik oynamalara yol açabilecek yönü askeri ilişkileri. Askeri ilişkilerin ederi Amerikan finansal piyasalarına yansımadı. Ama emin olun bu radarda ve gelecek. Bu Amerikan ekonomisinde ve finans piyasalarında kayda değer ciddi bir etki üretecek" dedi.

'TÜRKİYE SERT OYNUYOR, CİDDİ VE KARARLI OYNUYOR'

Sement, "Dolar hengamesinin yaşandığı bu dönemde de Amerika'nın askeri dirençlerini de reddediyoruz yani Türkiye sert oynuyor, ciddi ve kararlı oynuyor. Bu daha devam eder ve şu anda Dow Jones'daki ufak tefek Türkiye kaynaklı olduğu teslim ettikleri stresin geçici, küçük bir stres olduğunu asıl heybede Türkiye ile Amerika'nın çekişmesinden sonra Amerika'daki askeri harcamalarda artışın, Amerikan ekonomi ve finans çevrelerinde yıkım olmasa da çok ciddi bir hasara yol açacağını bekliyorum" şeklinde konuştu.

'ÇOK SARSICI OLACAK'

Serdar Sement, "Biz sahadaki gıda perakende zincirlerinin ruhsatlarını iptal ettiğinde, bu çok etkili olacak. Sadece Türk Lirası ve dolar karşısında problem yok, İran Riyali'nde problem var, Pakistan Rupisi'nde, Çin Yuanı'nda problem var. Bir aks üzerinde birikmiş vaziyette. Biz burada Amerika'nın en sıkı partneri olarak bir tepki verdiğimizde daha arkamızda 2-4-8 olarak katlanan bir dalga üretme potansiyelimiz yüksek. Bundan hem Avrupalılar, hem Amerikalılar rahatsız oluyor. Şu anda küçük, minik bir hasar var, bu kayda değer bir hasar değil. Asıl büyük hasar Türk-Amerikan ilişkilerinin bozulması, Türkiye'nin aks değiştirmesi yoluyla zaten Amerikan savunma harcamaları üzerinde birikmiş bir stres vardı. Rusya ve Çin kaynaklı Amerikan savunma harcamaları zaten sıçrayacaktı. Bizim bunun üzerine eklenmemiz, şu anda 22 trilyon dolar kamu borç stoku olan Amerika'daki borç stok rakamına öyle bir etki edecek ki, çok sarsıcı olacak" diye konuştu.