Fahiş zamların yurttaşa bedeli ortaya çıktı: İşte iktidarın kararlarının faturalara yansıması

Türkiye 2022 yılına zam yağmuru ile başladı.

2021 yılının sonlarına doğru yaşanan döviz kurundaki dalgalanma nedeniyle temel gıda ürünlerinden tekstile, araç fiyatlarından hizmet sektörüne birçok alanda fahiş artış yaşanmıştı. Artış yılın ilk gününde de kendini gösterdi.

2022 yılıyla beraber vergiler, trafik cezaları, köprü-otoyol geçiş ücretlerinin zamlanması yetmiyormuş gibi elektrik, doğalgaz, akaryakıt fiyatlarında yüksek artış yapıldı.

Sözcü'den Gamze Bal'ın haberine göre; elektrik tüm tüketici gruplarında yüzde 50 ila yüzde 125 aralığında zamlanırken, doğalgaza ise ocak ayı için mesken tarifesine yüzde 25, sanayi aboneleri için geçerli tarifeye yüzde 50 ve elektrik üretim amaçlı tarifeye yüzde 15 zam yapıldı.

1 Ocak 2022’den itibaren yapılan bu zamlar hem faturaları ciddi anlamda kabartacak hem de ana girdisi elektrik ve doğalgaz olan sektörlerdeki bütün fiyatlara yansıyarak enflasyonu artıracak.

Son zamlardan sonra faturaların ulaşacağı kabarık tutarları Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Üyesi Olgun Sakarya ve TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz anlattı.

Türkyılmaz’ın hesaplamalarına göre, geçen yıl 760 TL civarında olan elektrik, doğalgaz, su, telefon ve internet faturalarının toplamı, 1 Ocak 2022 itibarıyla İstanbul’da yaşayan bir aile için 997,69 TL’ye, Ankara’da yaşayan bir aile için ise 1025 TL’ye ulaştı. Ancak bunlar yıllık ortalama fiyatlar… Kış aylarında yalnızca ortalama bir doğalgaz faturası tutarı 700 TL’yi bulacak.

Kaynak: TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu

AYLIK ELEKTRİK FATURASI 370 TL’Yİ AŞACAK

Dört kişilik bir ailenin ortalama aylık elektrik tüketimi 230 kilovatsaat olarak hesaplanıyor.

Kademeli tarife fiyatlarına göre, bunun 150 kilovatsaate kadar olan kısmı birinci kademedeki tüketim miktarına girecek ve bu kısım yüzde 50 zamlanacak. 150 kilovatsaatin üzerindeki kısım ise ikinci kademe tarifesine girecek ve bu kısım yüzde 125 zamlanacak.

Sozcu.com.tr’ye konuşan Olgun Sakarya, 230 kilovatsaatlık ortalama bir tüketim için vatandaşın ödediği tutarın 2021’de 210.6 TL iken, son zamlarla 370.8 TL’ye fırladığını aktardı.

DOĞALGAZ FATURASI 700 TL’Yİ AŞACAK

Oğuz Türkyılmaz ise, ortalama bir doğalgaz faturasının aylık ortalama 76 metreküp doğalgazın kullanıldığı İstanbul’da 212 TL’ye, 89 metreküpün kullanıldığı Ankara’da 244 TL’ye yükseldiği bilgisini verdi.

Kış aylarında İstanbul’da kullanılan doğalgazın miktarı 200-225 metreküpe, Ankara’da ise 250 metreküpe çıkıyor. Bu durumda 2022 kış aylarında İstanbul’da doğalgaz faturası yaklaşık 500 liraya, Ankara’da ise 700 TL’yi aşacak.

5 YIL ÖNCE 95 TL İDİ

Olgun Sakarya’nın sozcu.com.tr okurları için yaptığı hesaplamaya göre, dört kişilik bir ailenin elektrik faturasına ödediği tutar 2016’da 94.8 TL idi. Bu tutar 2017’de 94.7 TL, 2018’de 137.3 TL olurken, 2019’da 163.2 TL’ye, 2020’de 183.4 TL’ye ve 2021’de de 210.6 TL’ye ulaştı.

1 Ocak 2022 itibarıyla yapılan yüzde 50-125 aralığındaki zamların ‘kabul edilemez’ olduğuna vurgu yapan Sakarya, “İktidar bu kadar yüksek zam oranlarının gerekçesini açıklaması lazım. EPDK dünya spot piyasasındaki kömür ve doğalgaz fiyatlarındaki artışı gerekçe gösterdi. İyi de bugüne kadar izlenen yanlış enerji politikalarından vatandaşın suçu ne?” dedi.

‘ZAMLAR, ENFLASYONUN ÇOK ÜZERİNDE’

Oğuz Türkyılmaz ise, EPDK’nın gerekçesine şu sözlerle itiraz etti:

“Doğalgaz 2021 başında üç kat artmıştı ancak fiyatlar daha sonra düşüşe de geçti. EPDK en kötü fiyatları örnek göstererek çarpıtma yapıyor. Dürüst bir tavır değil. Yapılan zamlar enflasyonun çok üzerinde. Piyasanın çok üzerinde rakamlarla şirketlere satış imkânı sağlıyorlar.”

VATANDAŞ KAÇAK ELEKTRİĞE YÖNELEBİLİR

“Yüzde 50’ye yakın ithal kaynak bağımlısı bir enerji üretim altyapısı oluşturursanız, sonucun bu olması kaçınılmaz” diyen Sakarya, şu değerlendirmeyi yaptı:

“İthal kömür ve doğalgaz ağırlıklı üretim yapısına sahipseniz, bu yetmiyormuş gibi YEKDEM mekanizması üzerinden ciddi bir döviz endeksli üretim garantisi veriyorsanız, tüm bunlar kaçınılmaz sonuç oluyor.

Hatalı enerji politikalarının bedelini ticaret erbabı, asgari ücretli, emekli, çiftçi ödeyecek. Ödeme güçlüğü içindeki insanlar daha güç bir durumun içine itildi. Umarım insanlarımızı bu zamlar karşısında kaçak elektrik kullanmaya yönelmezler.”

‘DİĞER TÜM MAL VE HİZMET FİYATLARINI ARTIRACAK’

Öte yandan, Sakarya da Türkyılmaz da, yapılan bu zamların sektörlerin maliyetini artıracağı için tüm ürünlerde vatandaşa yeni bir zam olarak yansıyacağına dikkat çekiyor.

Türkyılmaz, “Büyük sanayiye yapılan zam çok yüksek, bir yılda yüzde 300’ü aştı. Doğalgaz girdisindeki ciddi artış gerekçesiyle ürün fiyatlarını artıracaklardır” derken; Sakarya ise şöyle konuştu:

“Sadece elektrik ve doğalgaza zam gibi düşünmemek lazım. Yaşamımızın her noktasını etkileyecek zamlar bunlar. Yediğimiz ekmekten içtiğimiz suya, giydiğimiz ayakkabıdan kent içi ulaşıma kadar her türlü mal ve hizmet üretiminde elektrik ve doğalgazın ana girdi olarak kullanıldığı sektörlerdeki bütün fiyatlara yansıyacak bir zam oranı.”