130 milyarlık değişim: Merkez Bankası'nın bilanço zararı, bir gecede nasıl kâra döndü?

Merkez Bankası’nın bilançosunda 31 Aralık günü yaşanan büyük değişim ekonomistlerin gündeminde.

30 Aralık günü Merkez Bankası analitik bilançosunda 70 milyar lira dönem zararı varken, 31 Aralık günü bu rakam 60 milyar lira dönem karına dönüştü ve 130 milyar liralık büyük bir değişimin yaşandı.

Ekonomist Uğur Gürses ve Haluk Bürümcekçi'nin gündeme getirdiği konu uluslararası haber ajansları Bloomberg ve Reuters tarafından da haberleştirildi.

Ekonomistler, Merkez Bankası’nın bu karla beraber 2022’nin ilk çeyreğinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’na kar aktarımı yapacağına işaret ederek değişime ilişkin Merkez Bankası’nın açıklama yapması gerektiğini vurguladı.

Haluk Bürümcekçi 'Yüklü zarardan yüklü kara geçiş operasyonu mu?' başlığındaki yazısında Merkez Bankası'nın bilançosundaki değişimi yazdı.

Bürümcekçi, Merkez Bankası'nın yüklü swap pozisyonları nedeniyle bu yıl zarar edebileceğine ilişkin yorumlar olduğunu hatırlatarak şunları söyledi:

"Bankanın analitik bilançosunda iç varlıklar altında yer alan diğer kalemler hesabı örneğin 30 Aralık'ta uzun yıllardır ilk kez 70 milyar TL ile pozitif (dönem zararı pozitif işaretle, dönem karı negatif işaretle bu hesaba giriyor) görünüyordu. Aslında bu hesap irili ufaklı bir çok başka kalemin de konsolide edildiği bir hesaplama ağırlıklı değerini dönem kârı veya zararı belirliyor.

Geçen yıl söz konusu hesap yılı eksi 39.1 milyar TL ile kapatırken bankanın dönem karı 34.5 milyar lira olarak açıklanmıştı. Hesap artı 70 milyar TL düzeyinde yılı bitirmiş olsa TCMB yaklaşık 70 milyar TL zarar etmiş denebilirdi. Ancak 2021 yılının son günü bu hesabın eksi 60 milyar TL düzeyinde değiştiğini bunun karşılığında ise değerleme hesabının eksi 177 milyar TL'den eksi 53 milyar TL'ye indiğini görmekteyiz.”

'AKTARIM İÇİN DÖVİZ SATIŞI YAPILMIŞ OLMALIYDI'

Bürümcekçi, yaklaşık 130 milyar liralık bir aktarım yapıldığına işaret ederek TCMB kanunu gereği bunun olabilmesi için döviz satışı yapılıp karın realize edilmesi gerektiğini vurguladı. Şöyle devam etti:

“Oysa yılın son günü bu boyutta kamuoyuna duyurulmuş bir döviz satışı bilinmiyor. Önceki yıllarda da yılın son günü böyle büyük değişimler gözlenmiyor. Bu operasyonla beraber TCMB'nin 2021 yılını da kar ederek kapamışa ve nisanda Hazine'ye kar aktarımı yapacak hale gelmişe benziyor. Umarım bu büyük değişimin nasıl gerçekleştiği konusunda kamuoyuna önümüzdeki günlerde açıklama yapılır.”

HAZİNE'YE TEMERRÜTLÜ OLARAK AKTARILACAK

Ekonomi yazarı Uğur Gürses Merkez Bankası'nın bilançosunda bir gecede, yaklaşık 130 milyar TL'lik ne olduğu bilinmeyen bir kâr yazılıp, zararda olan netice hesabının 60 milyar TL kârda kapatması sağlandığına dikkat çekti.

Gürses, T24’te yayımlanan yazısında Merkez Bankası'nın pazartesi yayımlanan yıl sonu analitik bilançosuna göre, bankanın yaklaşık 60 milyar TL kâr yazdığı belirterek 30 Aralık tarihli bilanço vaziyeti, bankanın 70 milyar TL'ye yakın zarar yazacağını gösterdiğine işaret etti.

Uğur Gürses köşe yazısında 130 milyar liralık bir değişim olduğuna işaret etti. Gürses, şöyle yazdı:

“31 Aralık'ta ne yapılmış? Tam olarak ne yapıldığını bilmiyoruz. Ama sonuç olarak bir gecede, yaklaşık 130 milyar TL'lik ne olduğu bilinmeyen bir kâr yazılıp, zararda olan netice hesabının 60 milyar TL kârda kapatması sağlanmış. Böyle bir bilanço hareketi hiçbir dönemde görülmüş bir hareket değil. Şimdi bu bir gecede yaratılan kâr, Hazine'ye temettü olarak aktarılacak.

Bankanın bilanço dışında taşınan kur zararı ise gelecek bilanço yıllarına ötelenecek. Yıllara yedirilerek eritilecek. Zararda olan Merkez Bankası, bir gecede hokus pokus ile gerçek bir kâr olmayan bilanço içi kârı bir işlemle kâr zarar hesabına aktararak para basmış oldu. Normal koşullarda Hazine'nin, bankanın bilançosu dışında taşınan kur zararını karşılaması beklenirken, tersine matbaada para bastırıp temettü alması da tarihe geçecek bir iş olmuş.

Zira Merkez Bankası'nın tarihinde böyle bir gecede kâr yazma operasyonu olmadı. Umarım bu bir gecede olan; zararı kâra çeviren 'taklanın' bir açıklaması vardır da en kısa sürede kamuoyuna bu açıklama yapılır.”