Ekonomik krizde en önemli detay: Bankalara geçti!

Şehriban Kıraç/ CUMHURİYET- Yılın ilk altı ayında batık krediler 74 milyar TL ile dramatik boyutlara ulaştı. Bankaların icra yoluyla el koyduğu gayrimenkuller arasında bina da bulunuyor bağ da.

Ekonomik kriz derinleşirken ipotek olarak gösterilen binlerce gayrimenkul de birer birer bankaların eline geçiyor. Bu yılın ilk yarısı itibarıyla batık krediler 74 milyar TL ile dramatik boyutlara ulaşırken, bankalar icra yoluyla elde ettiği gayrimenkullerle emlak zengini oldu.

Şu anda 13’ü özel, üçü kamu ve üçü de katılım bankası olmak üzere 19 bankanın elinde satışa hazır 13 bin 305 gayrimenkul bulunuyor. Bu yılın ocak ayında bankaların elinde 12 bin 744 adet gayrimenkul bulunurken aradan geçen 7 ayda icradan el konulan gayrimenkul sayısı yüzde 5.6 artış gösterdi. Bir kısım gayrimenkul de değerleme aşamasında olduğu için henüz satışa çıkarılmış değil. Bunlar da dikkate alındığında finans sektörünün elindeki satılık gayrimenkul sayısının 15 bini geçeceği tahmin ediliyor.

Ödenemeyen ticari ve bireysel krediler nedeniyle konuttan, fabrikaya, otelden düğün salonuna, kümesten bağ bahçeye kadar binlerce gayrimenkul bankaların eline geçti.

En çok kamuda

Son dönemlerde birçok büyük projeyi finanse eden kamu bankaları el konulan gayrimenkullerde de başı çekiyor. Bankaların internet sitelerinde yer alan ilanlara bakıldığında, ilanların Anadolu illerinde yoğunlaşması dikkat çekiyor. Kamu bankalarında satılık toplam 6 bin 787 gayrimenkul bulunuyor. 2018’in başında bu sayı 6 bin 412 adetti. VakıfBank 2 bin 940 gayrimenkul ile başı çekerken bankanın elindeki satılık gayrimenkullerin 1.964’ü konut, 726’sı ise işyeri. Ziraat Bankası’nın portföyünde ise 2 bin 4 adet satılık gayrimenkul ilanı var. Halkbank’ta ise satılık gayrimenkul ilanı sayısı 1843.

13 özel bankanın portföyünde 5 bin 647 tane gayrimenkul satışı ilanı bulunuyor. Yılbaşına göre yüzde 3.6’lık artış söz konusu. 967 ilanla Şekerbank özel bankalar arasında ilk sırada yer alıyor. İkinci sırada yer alan İş Bankası’nın satılık gayrimenkul ilanı ise 933’e dayandı. İş bankasının satılık ilanları arasında 7 milyon TL’lik tavuk çiftliğinden süt imalathanesine kadar birçok konut ve 11 tane de fabrika bulunuyor. Özel bankaların satılık portföyünde zeytinyağı fabrikasından otellere, kümesten düğün salonuna birçok gayrimenkulün satış ilanı var.

Hacizde yarışıyorlar

Haciz yarışında katılım bankaları da emin adımlarla ilerliyor. Katılım bankalarında satılık 871 tane gayrimenkul bulunuyor. 2018’in başında bu sayı 753’tü.

74 milyarlık batık kredi

Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin Haziran 2018 verilerine göre, batık kredi miktarı 74 milyar TL’ye ulaştı.

2017’nin ilkyarısı itibarıyla 189 milyar TL konut kredisi kullanılırken bu yılın aynı döneminde bu oran 208 milyar TL civarına yaklaştı. Geçen yılın ilkyarısında konut kredisi kullanan kişi sayısı ise 2 milyon 465 bin kişi iken bu yılın ilk yarısında bu sayı 2 milyon 531 bin kişiye yükseldi. Bu yılın ilkyarısında konut kredilerinde batık oranı ise 835 milyon TL’ye çıktı. 2017’nin ilk altı ayında kişi başına ortalama konut kredisi riski (ana para ve faizin ödenmeme riski) 76 bin 700 TL civarındayken bu risk bu yılın ilkyarısında 82 bin TL’ye yükseldi. Konut kredisi riski en yüksek il 64.7 milyar TL ile İstanbul olurken, son 12 ayda bu riskin en hızlı büyüdüğü iller yüzde 33 ile Şırnak ve yüzde 26.6 ile Ardahan oldu.