Zamlar eski kiracıları da vuracak mı?
Enflasyondaki artış raflara zam olarak yansırken TÜFE rakamları fahiş kira artışlarını beraberinde getirecek. Mart ayında kira artış oranı yüzde 25,98'e yükselirken bu rakamın önümüzdeki ay yüzde 60'a ulaşması bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre enflasyon yüzde 61,14 olurken, bağımsız iktisatçılardan oluşan Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise enflasyonu yüzde 142.63'e ulaştığını duyurdu. Ekonomik krizin etkileri sürerken maaş zamları yurttaşlar için yetersiz kaldı. Emekli bayram ikramiyelerinde ve asgari ücrete beklenen zam gelmezken kira artış oranları da vatandaşların korkulu rüyası oldu.
KİRA ZAMMI NASIL HESAPLANIR?
Yasal kira artış oranı, kira sözleşmesinin dolduğu tarihi takip eden ayın akabinde açıklanan 12 aylık Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ortalaması ile hesaplanıyor. Ev sahipleri, kiracılarına bu oranın üzerinde artış yapamaz. Bu nedenle, her ay açıklanan enflasyon oranının ardından yapılacak kira artış oranı TÜFE'ye göre belirleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından enflasyon rakamları son olarak 3 Mart 2022 tarihinde açıklanmıştı. TÜİK verilerine göre, Şubat ayında, 12 aylık ortalamalara göre tüketici fiyatlarında yüzde 25,98 artış gerçekleşti. Bu açıklamaya göre de, Mart ayında mal sahiplerinin kiracısına yasal olarak en fazla yüzde 25,98 oranında zam yapabileceği belirlenmiş oldu.
Yarın Nisan ayı enflasyon verilerinin açıklanmasıyla kira artış oranı yeniden hesaplanacak. Ancak yarın açıklanacak verilerin Mart ayının da üstüne çıkması bekleniyor.
ESKİ KİRACILAR İÇİN YÜKSEK ZAMLAR YOLDA
Sözcü'den Gamze Bal'ın haberine göre; Kira artış oranları yıllık TÜFE ortalamasına göre belirlendiği için, eski kiracılar şimdiye kadar kira bedellerinin geldiği uçuk seviyeden görece daha az etkilenmişti.
BETAM verilerine göre, yeni kiracılar için kira artış oranı mart ayında yıllık yüzde 123,5’i bulurken, TÜİK’in TÜFE ortalamasına göre kira artış oranı martta yüzde 29,88’de kalmıştı.
Bundan sonra enflasyon düşse de artsa da, eski kiracıların da yüksek kira bedellerine maruz kalmaları bekleniyor.
Bunun da, son dönemde evini daha yüksek bedellerden kiraya vermek isteyen ev sahibiyle mahkemelik olan kiracıların mağduriyetini daha da artıracağı belirtildi.
"KİRA ARTIŞ ORANI YÜZDE 60’I AŞACAK"
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2022 Mart’ta yıllık yüzde 61,14 olmuş; ancak kira artış oranı 12 aylık TÜFE ortalamasına göre belirlendiği için, nisan ayında kiralara yapılacak zam oranı yüzde 29,88’de kalmıştı.
TÜFE’nin nisan ayında yeni bir rekor kırarak yüzde 68’e kadar çıkması, kira artış oranın da ilerleyen aylarda yüzde 50’ye yaklaşması bekleniyor.
Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Celal Erdoğdu, “Önümüzdeki ay, eğer enflasyon bu seviyede devam etse bile kira artışı yüzde 34, bir sonraki ay yüzde 43 gibi artarak yüzde 61’lik resmi enflasyona yaklaşacak. Bu da TÜFE ile kira artışının arasını kapatacak” dedi.
Kira bedellerindeki artışın konut fiyat artışına yaklaşacağına da işaret eden Erdoğdu, “Kiracılar için durum giderek zorlaşacak” değerlendirmesinde bulundu.
‘ENFLASYON DÜŞSE DE ZAM ORANI YÜKSEK KALACAK’
Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman ise, ilerleyen aylarda TÜFE ile kira artış oranı arasındaki farkın kapanması endişelerinden başka, gelecek sene yaşanacak başka bir sıkıntıya dikkat çekti.
Ev sahiplerinin enflasyonu yüzde 61 iken kiralardaki artışın yüzde 29’larda kalmasının 6,5 milyon kiracı için olumlu bir gelişme olduğuna işaret eden Büyükduman, “Türkiye’nin enflasyonu önümüzdeki yıl yüzde 10’a düşse de ortalama TÜFE belki de yüzde 40’ı aşacak” dedi ve bu sefer de kiracıların enflasyon düşerken yine yüksek kira artışlarına maruz kalacaklarını ifade etti.
8 MİLYON KİRACININ 6,5 MİLYONU ESKİ KİRACI
Diğer yandan Büyükduman’ın verdiği bilgiye göre, Türkiye’de yaklaşık 8 milyon kiracı var. Bunun da yaklaşık 6,5 milyonunun eski kiracı.
Eski kiracıları doğrudan ilgilendiren artış oranları şöyle olmuştu:
TÜFE 2021 Mart’ta yıllık yüzde 16,19 artarken, bu oran kademeli bir şekilde artarak 2021 Kasım’da yüzde 21,31, 2021 Aralık’ta yüzde 36,08’e çıkmıştı. 2022’ye gelindiğinde ise, yılın ilk ayında yıllık yüzde 48,69 artan TÜFE, şubatta yüzde 54,44, martta ise yüzde 61,14 oranında yükseldi.
Kira artış oranı ise 2021 Mart’ta yüzde 12,81 iken, 2022 Mart’ta yüzde 29,88 oldu.
KİRA BEDELLERİNDEKİ SERT ARTIŞLAR SÜRÜYOR
Öte yandan, BETAM verilerine göre, ülke genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları 2022 Mart’ta yıllık yüzde 123,5 arttı ve ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 37,7 TL'ye yükseldi.
Yıllık kira artış oranı İzmir'de yüzde 82,8, Ankara'da yüzde 116,1 olurken, İstanbul'da yüzde 126,5 oldu.
BETAM verilerine göre, en yüksek yıllık kira artışının görüldüğü il yüzde 166,6 ile Antalya oldu.Bu ili yüzde 126,5 ile İstanbul, yüzde 117,5 ile Mersin, yüzde 116,1 ile Ankara ve yüzde 100,3 ile de Kocaeli takip etti.
MAHKEMELER EV SAHİBİ-KİRACILARLA DOLU
Kira bedellerindeki bu artışlar, son dönemde ev sahibi-kiracı barışını da bozdu.
Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar’ın aktardığına göre, sulh ve icra hukuk mahkemelerinde görülen kira tespit ve kira tahliye davalarının toplam dava sayısına oranı, son bir yılda yüzde 10’dan yüzde 20’lere çıktı.
Aynı şekilde kira tespit ve tahliye davalarının, genel davalar arasında ilk sıralara yükseldiği belirtiliyor.
