Ekonomide ürküten tablo: 2019 tahmini canınızı çok sıkar
Dünya gazetesi yazarlarından Alaattin Aktaş, 2018'i yitirilmiş bir yıl olarak değerlendirirken, 2019 için de iyimser bir analiz yapmadı.
Türkiye 24 Haziran’da tercihini yaptı ve tartışmalı bir sistem değişikliği ile yoluna devam ediyor. Parlamenter sistemden Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş yapılırken erken seçime giden yolda ekonomideki derin sarsıntılar etkili oldu.
Alaattin Aktaş, seçim sürecinde ekonomideki kötü gidişatın seçim sonrası hangi iktidar olursa olsun ciddi yıkıma yol açabileceği uyarılarını yazan analistlerdendi. Daha önce iktidarın “yitirilmiş bir yıl” olarak nitelediği 2018’i tamamen gözden çıkarabileceğini yazan Aktaş, Dünya gazetesindeki son yazısında, “Bugünkü kura göre 2019 tahmininde bulunabiliriz ve bu tahmin canımızı çok sıkar” diyor.
Eldeki verilere göre kişi başına gelirin 9 bin doların altına inmeyeceğini söyleyen Aktaş, “Dolar bazlı GSYH ve kişi başına gelirde bu yılı atlattık aslında, sorunun büyüğünü gelecek yıl yaşayacağız” görüşünü dile getiriyor.
Aktaş’ın hesaplamasına göre, dolar yıl ortalaması olarak 7 liradan alındığında ve GSYH’yi cari olarak yüzde 15 fazlasıyla 4.5 trilyon liraya yakın düşünüldüğünde, dolar bazlı GSYH 640 milyar dolayına, kişi başına gelir de 7 bin 800 dolar dolayına iniyor.
2018 yılının ortalamasındaki kurun hangi düzeyde oluşacağının bilinemeyeceğini kaydeden ekonomist, taklaşık sekiz buçuk ayın ortalamasının 4.44 olduğunu hatırlatıyor ve ekliyor:
“Artık önemli olan önümüzdeki üç buçuk aydaki kur için varsayımda bulunmak… Birinci varsayımımızda dayanak noktamız doların bundan sonraki üç buçuk aydaki ortalamasının 6.60 olacağı. Bu durumda doların yıllık ortalaması 5.12 dolayında oluşuyor. İkinci varsayımımızda doların ekimden itibaren her ay yüzde 2.5 artacağını öngörüyoruz, yıllık ortalama bu durumda 5.19’a çıkıyor. Üçüncü varsayım olarak ise dolardaki aylık artışı yüzde 5 olarak alıyoruz, doların yıllık ortalaması bu artış durumunda 5.28 oluyor.”
Aktaş’a göre, bu yıl için orta vadeli programda 3.4 trilyon lira olarak öngörülen cari fiyatlarla GSYH, enflasyonun tahminlerin çok ötesine geçmesi yüzünden daha yüksek gerçekleşecek.
“Biz bu yılki cari büyüme oranının yüzde 25’i bulacağını tahmin ettiklerini” söyleyen Aktaş, “Dolayısıyla enflasyondaki hızlanmaya bağlı olarak ikinci yarıda daha yüksek bir artış görmemiz söz konusu olabilir. Yılın tümündeki cari büyüme yüzde 25’i bulduğu takdirde reel yüzde 3.5 dolayında beklenen büyümeyle yıllık ortalama enflasyon, yani deflatör de yüzde 20 düzeyinde oluşacak” diyor.
