Perde arkasında yaşananlar: Türk lirasından altı sıfır nasıl atıldı?

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan'ın Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Türk lirasından altı sıfır atıldığını televizyonlardan öğrendiğini söylemesiyle o dönem yaşananlar, yeniden gündeme geldi.

T24 yazarı Uğur Gürses, konuya yakın eski merkez bankacılara sürecin nasıl işlediğini sordu; aldığı yanıtları şöyle aktardı:

"(...) Süreç şöyle anlatılıyor:

Dönemin Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, Temmuz 2003’te Başbakan Erdoğan’a giderek paradan sıfır atılması ile ilgili çerçeveyi içeren para reformunu anlatıyor; 2003 enflasyon hedefinin tutacağını, 2004 hedefi olan yüzde 12’nin tutmaması için bir neden görünmediğini, paradan sıfır atılması ile ilgili koşulların oluştuğunu, eğer uygun olursa bunun için TCMB tarafından taslağı hazırlanan yasanın 2003 sonunda TBMM’den çıkarılması gerektiğini vurguluyor.

Erdoğan da hemen 'olur' diyor.

Serdengeçti bu görüşmenin ertesinde, dönemin Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ile Hazine’den sorumlu bakan Ali Babacan’a aktarıyor bu görüşmeyi. 'Başbakan’a anlattım, olur verdi' diyerek bilgilendiriyor.

'BABACAN ÇOK BOZULUYOR'

‘Anons etkisinin’ güçlü olması için, Serdengeçti ve Erdoğan’ın Unakıtan ve Babacan’ın da katılımı ile açıklama yapması planlanmış iken, Unakıtan pat diye bir basın toplantısında bu planı açıklayıveriyor. Babacan çok bozuluyor.

Bakan Kemal Unakıtan, 10 Eylül 2003’te 8 aylık bütçe sonuçlarını açıklarken, '2004 yılı sonu enflasyon hedefimiz yüzde 12'ler civarında. Hedeflerimizden bir tanesi de Türk lirasından 6 sıfırı atmak. Bu doğrultuda liradan sıfır atmak için Merkez Bankası teknik çalışma yapıyor' demişti.

Tam bir hafta sonra ise Babacan, 18 Eylül 2003 günü 'Yıllardır bir rüyadan öte geçemeyen paradan sıfır atma operasyonunu son iki aydır Merkez Bankası ile sık sık görüşüyoruz' diyordu. Yani Serdengeçti’nin Başbakan’la yaptığı görüşmeye dair yaptığı bilgilendirmeden iki ay sonra.

Devamında, hükümet tarafından 26 Aralık 2003’te Meclis’e gönderilen tasarı 28 Ocak 2004’te Meclis Genel Kurulu’nda görüşülüyor.

Meclis’te AK Parti Grubu adına konuşan İstanbul Milletvekili Muharrem Karslı 'Tabiî, enflasyonun disiplin altına alınmasında çok önemli bir pay da -bugün söylemek lazım, hakkını vermek lazım- Merkez Bankası'nın bağımsızlığındadır. Merkez Bankası'nın bağımsızlığı üzerinde, bizim hükümetimiz döneminde olsun veya ondan önce IMF ile yapılan programın başlangıç döneminde olsun, oynanmamıştır ve Merkez Bankası bağımsızlığını muhafaza etmiştir. Bunun, gelecek yıllarda da sürmesini, ben, şahsen temenni ediyorum' diyor.

'MUHALEFET DE YAPICI BİÇİMDE DESTEK VERİYOR'

Görüşmelerde muhalefet de yapıcı biçimde destek veriyor. Tasarı yasalaşıyor; 206 oy kullanan milletvekilinin tamamının kabul oylarıyla.

Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ise hükümet adında teşekkür konuşmasını yapıyor. Yasa 31 Ocak günü de Resmî Gazete’de yayımlanıyor. 2004 yılını enflasyon, yüzde 12’lik hedefin altında, yüzde 9.3’le tek hanede kapatıyor.

1 Ocak 2005’te de paradan 6 sıfır atılarak, 'Yeni Türk lirası' banknotlar tedavüle giriyor. (...)"