Tencere boş kalacak: Kilosu 20 liraya çıkabilir

Bundan sonra kimse 3 kilosu 5 liraya, domates almayı beklemesin diyen Yıldırım, Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır'a fiyatların neden yükseldiğini sordu. Ali Çandır, piyasada geçiş dönemi yaşandığını, Ekim ayı ortalarında çıkacak olan domatesin büyük kentlerde 9-10 liradan satılacağını açıkladı.

Ali Ekber Yıldırım'ın "Domates ve tavuk etinde fiyat artışının nedenleri" başlığıyla (26 Eylül 2018) yayımlanan yazısı şöyle:

"Eskiden tüketici 2-3 liraya domates alırken, şimdi üreticide bu fiyata satılıyor. Çünkü üretim maliyetleri sürekli artıyor. Bundan sonra üretimin en çok olduğu dönemde bile, 3 kilosu 5 liraya, 5 kilosu 10 liraya domates alacağını kimse beklemesin. Domatesin kilosu 4-5 liradan daha ucuza olmaz.

Bugünlerde piyasada domates azaldı ve fiyatı daha çok yükseldi. Domates fiyatının yükselmesinde üretimdeki düşüşten iklim değişikliğine kadar bir çok neden var.

Ekim ayı ortasına kadar fiyat yükselecek

Domatesin en çok üretildiği merkezlerden birisi Antalya. Özellikle seralarda yetiştirilen domates çeşitlerinin başlangıç fiyatı da ağırlıklı olarak burada belirleniyor.

Fiyatları yakından izleyen dostumuz Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır'a fiyatların neden yükseldiğini sorduk.

Ali Çandır, yayla olarak tabir edilen yüksek kesimlerde üretilen domatesin de artık sonuna gelindiğini, sera üretiminin ise ekim ayı ortalarında piyasaya çıkacağını belirterek şunları anlattı:

"Bir geçiş dönemi yaşanıyor. Bu nedenle fiyatlar yükseliyor. Ayrıca tuta zararlısı nedeniyle her yerde üretimde bir miktar düştü. Yaylalarda bile tuta zararlısı etkili oldu. İklim şartları da olumsuz geçti. Bu kadar çok olumsuzluk bir araya gelince domates azaldı,üretim arttı. Ekim ayı ortalarında sera üretimi piyasaya yaygın olarak çıkacak. O tarihe kadar büyük kentlerde tüketici domatesi 9-10 liradan alacak."

Domates veya diğer ürünlerde fiyat artışının tek nedeni üretim dönemiyle ilgili değil, maliyetlerde yükseliyor. Üreticinin girdileri artıyor. Ürünün tüketim yerlerine taşınması için yapılan nakliye giderleri artıyor. Ürünün konulduğu paketlerin fiyatı artıyor.

Fırsatçılık yapılıyor iddiası

Konuştuğumuz domates üreticileri özellikle marketlerin,son satıcıların fırsatçılık yaptığını iddia ediyor. Bu günlerde piyasada çok sık görülen salçalık domates daha çok salça fabrikaları için üretiliyor. Piyasada domates azalınca üreticiden alınan salçalık domatesler pazarda satılıyor.

Salçalık domates daha çok üretici ile salça fabrikaları arasında yapılan sözleşmeye göre üretiliyor. Sözleşmeli üretime yönelik yasal düzenlemelerde boşluk olduğu için domates fiyatı düştüğünde salça fabrikaları sözleşmede belirtilen fiyattan daha ucuza almak için sözleşmeyi ihlal ediyor. Fiyat çok yükseldiğinde ise üretici sözleşme yaptığı fabrika yerine piyasaya daha yüksek fiyattan satmaya çalışıyor. Üreticiden salçalık domatesi ucuza alan fırsatçılar ise tüketiciye daha pahallıya satıyor.

Tüketim alışkanlıkları değişecek

Fiyat artınca tüketim alışkanlıkları da değişiyor. Tüketici bir kaç kilo domates almak yerine taneyle alıyor. Haftada bir alacağına iki üç günde bir alıyor. Bir nevi domatesi vadeli yani taksit taksit alıyor. Bunun olumlu tarafı yaş meyve ve sebzede israfın, kayıpların azalması. Az alındığı için çürümeden tüketiliyor."