Bakanlık bütçelerinde örtülü ödenek

Şerhte, “Bu tür uygulamalar bir nevi ilgili bakanlık bütçesi içerisinde 'örtülü ödenek' oluşturulması anlamına gelmektedir” denildi.

Gazete Duvar'dan Nergis Demirkaya'nın haberine göre, bakanlık bütçelerinde “özel hesap”, “özel fon hesabı”, “kaynak yönetimi hesabı” gibi isimlerle kullanılan hesaplar tartışma konusu oldu. CHP, “Bu tür uygulamalar bir nevi ilgili bakanlık bütçesi içerisinde ‘örtülü ödenek’ oluşturulması anlamına gelmektedir” dedi.

CHP’nin ilk kez Cumhurbaşkanlığınca hazırlanan 167 sayfalık bütçe kanununa muhalefet şerhine göre, Merkezi Yönetim Bütçe Kanun tasarısına ilişik dokümanlar, 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporlarındaki bazı tespit ve atıflarla, bazı bakanlık ve kamu kuruluşlarınca kullanılan ancak bütçe ve kesin hesap tutarlarına intikal etmeyen “özel hesap” tipinde bazı hesapların varlığı tespit edildi. Şerhe göre söz konusu hesaplara şu örnekler verildi:

– Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığında bütçe dışında ölçü ve tartı aletlerinin yerinde muayene gelirleri.
– Çevre ve Şehircilik Bakanlığında Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı.
– Ekonomi Bakanlığı tarafından İhracatçı Birlikleri Müşterek Hesabı.
– Ekonomi Bakanlığı bünyesinde Bakanlığın Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü ve bölge müdürlükleri adına açılan banka hesaplarına yatırılması gereken kira gelir payları.
– Emniyet Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğünce “Özel güvenlik eğitim, sınav ve belgelendirme ücret”i adı altında tahsil edilen ücretler.
– Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında At Yarışları Özel Hesabı.
– Gümrük ve Ticaret Bakanlığında kullanılan Döner Sermaye Bütçesi içerisinde yer alması gereken kantar payı gelirleri.
– Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Hesabı, SRC Hesabı, İş Makineleri Sürücü Eğitim Kursları Hesabı, Çocuk Kulüpleri Hesabı, ÖSYM Sınav Başvuru Bedelleri Hesabı.

KAMU HARCAMALARINDA ESAS HAZİNE VEZNESİDİR

Muhalefet şerhinde ilgili yasalardaki düzenlemeler hatırlatılarak, “Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin gelir ve giderlerine ait tüm işlemlerin Hazine veznelerinden gerçekleştirilmesi ve özel vezne açılmaması, kamu idarelerinin hesap ve kayıt düzeninde saydamlık ve hesap verebilirliğin sağlanması, Kanun’da sayılanlar dışında herhangi bir ad altında bütçe oluşturulmaması, para ve parayla ifade edilebilen değerlere ilişkin tüm mali işlemlerin kayıtlarının usulünce yetkili kılınmış muhasebe yetkilisinin sorumluluğunda yapılması ve raporlanması gerektiği” belirtildi.

ÖZEL HESAPLAR BAKANLIK BÜTÇESİNE ALINMALI

Özel gelir olarak ifade edilen gelirlerin bütçe dışında yönetilmesi, iç kontrol süreçlerine tabi tutulmaksızın harcanması, muhasebeleştirilmemesi ve Bakanlığın dönem sonu mali tablolarına dahil edilmemesinin bütçe ilkelerinden ve bütüncül bir mali yönetim sisteminin oluşturulması hedefinden önemli bir sapma anlamına geldiği belirtilen şerhte şöyle denildi:

“Özel hesaplar aracılığıyla TBMM nereye gittiğini, nasıl harcandığını ve sınırlarını tam olarak bilmediği kaynakları tahsis etmekte, devredilmesi mümkün olmayan bir hakkı, bütçe hakkını devretmektedir. Bu durum kamu kaynağının dağıtım ve kullanımını, saydam ve bilinebilir, öngörülebilir olmaktan çıkarmakta, denetimi dışı bırakmaktadır. Bu tür uygulamalar bir nevi ilgili bakanlık bütçesi içerisinde ‘örtülü ödenek’ oluşturulması anlamına da gelmektedir. Özel hesaplar da bir kamu kaynağı olup, ‘özel hesap’, ‘özel fon hesabı’, ‘kaynak yönetimi hesabı’ vb. her ne nam adı altında açılmışsa açılsın bu tür hesapların tüm gelir ve harcamaları Bakanlık bütçesi içine alınmalı, bakanlık bütçesi muhasebe kayıtları içinde takip edilmeli, bunlarda da analitik bütçe sınıflandırma sistemi ile tahakkuk esaslı devlet muhasebesi uygulanmalı, tüm gelir ve gider işlemleri 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümlerine uygun olarak yapılmalı ve denetlenmelidir.”