İşsizlik fonu işsizler yerine işverene böyle çalıştı!

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, İşsizlik Fonu hakkında açıklama yaptı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, İşsizlik Fonu giderlerinin neredeyse yarısının işverenlere yönelik teşvik ve desteklerden oluştuğunu belirterek, “Fon işsizlere cimri, işverenlere cömert. Örneğin geçtiğimiz Kasım ayında fondan işsize 500 milyon, işverene ise 1 milyar 200 milyon TL ödendi” dedi.

Dikkat! 1 Ocak'tan sonra her şey geç olabilir

Erdoğdu, İŞKUR tarafından açıklanan Kasım ayı İşsizlik Sigortası verilerine ilişkin olarak yaptığı değerlendirmede, İşsizlik Sigortası Fonu gelirlerinin işveren teşviklerine gittiğine dikkat çekerek şöyle devam etti:

“İŞKUR verilerine göre, son 3 ayda işsizlik sigortasından yararlanan kişi sayısı 427 binden 524 bine çıktı. Ancak bu artışa rağmen, resmi işsizlerin sadece yüzde 14’ü işsizlik ödeneğinden yararlanabiliyor. TÜİK’in işsiz olarak kabul etmediği mevsimlik çalışanlar, iş bulma umudunu yitirenler gibi grupları da dahil edersek, işsizlik ödeneğinden yararlanan işsizlerin oranı yüzde 8,8’e geriliyor. Katı hak kazanma koşulları ve işsizlik ödeneği süresinin en fazla 10 ayla sınırlı olması, kriz nedeniyle işini kaybeden emekçilerin işsizlik ödeneğinden yararlanmasını engelliyor.”

Aykut Erdoğdu

FONUN YARISI İŞVERENLERE GİDİYOR

Erdoğdu, fon giderleri incelendiğinde, işsizlere yapılan işsizlik ödeneği harcamalarının, fon giderlerinin yüzde 24,9’una kadar gerilediğinin görüldüğünü vurgulayarak şunları söyledi:

“Kısa Çalışma Ödeneği, Ücret Garanti Fonu ve Yarım Çalışma Ödeneği dahil edildiğinde bile oran ancak yüzde 25,3’e çıkıyor. Buna karşılık fon giderlerinin neredeyse yarısı denebilecek yüzde 45,2’si işverenlere yönelik teşvik ve desteklerden oluşuyor. Kasım ayı itibariyle bu teşviklerin tutarı 9,5 milyar TL’ye ulaştı. Kasım ayında fondan işsizlere ancak 500 milyon TL işsizlik maaşı ödenirken, işverenlere verilen teşvik tutarı ise 1 milyar 200 milyon TL.

Oysa içinde bulunduğumuz kriz döneminde işsizlik sigortasını hak kazanma koşullarının gevşetilmesi, işsizlik ödeneği süre ve miktarının artırılması acil bir ihtiyaç haline geldi. İşsizlik Fonu en kısa zamanda asıl işlevine kavuşturulmalı ve özellikle içinde bulunduğumuz kriz döneminde işsiz vatandaşlarımızın en azından asgari yaşam ihtiyaçlarını gidermesi sağlanmalıdır.”

İŞKUR DESTEK İSTATİSTİKLERİNİ YAYINLAMIYOR

İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işverenlere, “İlave İstihdam Teşviki”, “Bir Senden Bir Benden İstihdam Teşviki”, “Kadın, Genç ve Mesleki Yeterlilik Belgesi Olanların Teşviki”, “İşbaşı Eğitim Programı Teşviki” ve “İşsizlik Ödeneği Alanlara Yönelik teşvik” ile “Asgari Ücret Desteği” olmak üzere altı kalemde teşvik ve destek sağlandığını anlatan Erdoğdu şu görüşleri dile getirdi:

“İşsizlik Sigortası Fonu’nun ana gider kalemi haline gelmiş olmasına rağmen, İŞKUR işverenlere yönelik teşvik ve desteklere ilişkin istatistik yayınlamıyor. Teşviklere ilişkin bilgilere Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın istatistikleri aracılığıyla erişmek kısmen mümkün. Ancak Bakanlığın en son açıkladığı veri de Temmuz 2018’e ait. Oysa, fondan işverenlere yönelik teşvik ve desteklerin kullanımı son dört ayda önemli bir artış gösterdi. Sağlıklı bir değerlendirme için destek kullanımına ilişkin güncel istatistiklere ihtiyaç var.”

TEŞVİKLERİN SÜRESİ İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN UZUN

Fon kapsamında işverenlere sunulan teşvik ve desteklerle işsizlere sağlanan ödenekler karşılaştırıldığında 3 temel tespitin mümkün olduğunu ifade eden Erdoğdu bunları şöyle sıraladı:

“Birincisi, OECD ülkeleri içinde en katı hak kazanma koşullarından biri bizde. Ancak işverenlerin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanan teşvik ve desteklerden yararlanması için herhangi bir prim ödeme yükümlülüğü yok. Örneğin 100 TL’lik asgari ücret desteğinden neredeyse tüm işverenler 9 ay boyunca yararlanabiliyor. Oysa sisteme herhangi bir katkısı bulunmayanların fon kaynaklarından yararlanmasını, sigortacılık ilkeleri açısından açıklamak mümkün değil.

İkincisi teşvik ve desteklerin süresi, işsizlik ödeneğinden daha uzun. İşsizlik maaşı, ödenen prim sayısına göre 6 ile 10 ay arasında değişirken, işveren teşvikleri 54 aya kadar çıkabiliyor. Hatta bazı teşvikler için herhangi bir sınır yok. Üstelik işverenlerin başka işçileri istihdam ederek teşvikten sürekli yararlanması mümkün.

Üçüncüsü, işçilerin fona yaptıkları katkı ne olursa olsun, alacakları işsizlik ödeneğinin miktarı asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’nini geçemiyor. Bu kapsamda asgari ücretle çalışan bir işçi 658 TL, 5 bin TL ücretle çalışan bir işçi ise en fazla bin 611 TL işsizlik ödeneği alabiliyor. Buna karşılık işverenlere fondan aktarılan teşvik ve desteklerin tutarı işçi başına 3 bin 120 TL’ye kadar çıkabiliyor. Yani fon işsizlere cimri, işverenlere cömert. Bu durum acilen düzeltilmeli. Özellikle içinde bulunduğumuz kriz ortamında işsizlerin fondan yararlanma koşulları esnetilmeli ve fondan ödeme alma süreleri uzatılmalıdır.”