Ekonomistlerden enflasyon uyarısı: Yükseliş sürecek

Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ocak ayında gıda fiyatlarında gözlenen yükselişin etkisiyle yüzde 1.06 artarken, yılllık enflasyon yüzde 20.35’e çıktı.

TÜFE’de gıda fiyatlarının yarattığı yukarı yönlü baskı nedeniyle yüzde 0.8 ile yüzde 1 arasında artış öngörülüyordu.

Enflasyonun yılın ilk yarısında yüzde 20’nin üzerinde seyretmesi bekleniyor.

Aylık en yüksek artış yüzde 6.43 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda oldu. Gıda enflasyonu yıllık bazda yüzde 30.97’ye ulaştı. Gıda enflasyonundaki artış, tarımda yaşanan sorunlar çözülmeden depo baskınlarıyla, marketlere yönelik baskılarla fiyatların düşürülemeyeceğini bir kez daha gösterdi.

Cumhuriyet Gazetesi'nde yer alan habere göre; tarım ürünleri fiyatındaki artışın temel nedeni yüksek girdi maliyetleri, iklime bağlı olarak yaşanan olumsuz hava koşulları, ürünün üreticiden tüketiciye ulaştırılmasındaki zincirde yaşanan organizasyon bozukluğu olarak sıralanabilir. Bu sorunlara çözüm üretmeden gıda fiyatlarının düşmesini beklemek hayal olur.

Zam şampiyonu biber

Nomura ekonomisti İnan Demir, gıda fiyatlarındaki yüzde 6.4’lük artışın enerji fiyatlarındaki indirimleri baskıladığını, bunun da yıllık gıda enflasyonunu Merkez Bankası’nın yüzde 13 olan 2019 varsayımının iki katından fazla olan yüzde 31’e yükselttiğini belirtti.

Gıda fiyatlarında son 16 yılın en yüksek artışı yaşanırken, fiyatı en çok artan ürünler sıralamasında ilk 9 sırada yaş sebze ve meyve ürünleri yer alırken ilk 15 ürünün ise 12’si tarım ürünü oldu. Ocak ayı enflasyon verilerine bakıldığında fiyatı en çok artan ürünler ise yüzde 88 ile çarliston biber, yüzde 81 ile patlıcan ve yüzde 67.63 ile ıspanak oldu.

TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre çeşitli mal ve hizmetler yüzde 29.63, ev eşyası yüzde 29.07, eğlence ve kültür yüzde 23.15 ve lokanta ve oteller yüzde 19.89 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.

Yıllık TÜFE 2018 Ekim ayında giyim ve gıda fiyatları öncülüğünde TL’deki değer kaybının etkisiyle 15 yılın zirvesi olan yüzde 25.24’e yükselmiş ve 2018’i yüzde 20.30 seviyesinden kapatmıTürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre tüketici fiyatlarına yansımaları nedeniyle yakından takip edilen yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ocakta yüzde 0.45 artarken, yıllık yüzde 32.93 arttı.
Ayrıca Merkez Bankası’nın talebi doğrultusunda özel kapsamlı TÜFE göstergelerinin kapsamının 2019’da genişletildiği duyuruldu. Buna göre özel kapsamlı TÜFE göstergelerine E (Alkollü içecekler ve tütün hariç TÜFE) ve F (Yönetilen yönlendirilen fiyatlar hariç TÜFE) göstergeleri eklendi.

Yükseliş sürecek

Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu enflasyonun henüz yönünü aşağı çevirmediğine dikkat çekti.

İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu enflasyonda yüksek seyrin devam edebileceğini belirtti. Yılın ilk yarısında enflasyonun yüzde 20 bandında devam edebileceğini öngören Kömürcüoğlu “Enflasyonda aşağı veya yukarı seyri temel anlamda gıda belirleyecek” dedi.

Medley Global Advisors Gelişen Ülkeler Kıdemli Analisti Nigel Rendell de “Enflasyon şu an olduğu yere çakılmış durumda ve birkaç ay daha düşmesi zor görünüyor” ifadesini kullandı.

Doç. Dr. Ümit Akçay da “Diğerleri neyse de, gıda enflasyonu, neredeyse tamamen ‘ev yapımı’, yani AKP iktidarlarının uyguladığı birikim modelinin ve ona bağlı gelişen tarım politikasının iflasını gösteriyor” diye konuştu.

QNB Finansbank Başekonomisti Erkin Işık, olumsuz hava koşulları nedeniyle gıda fiyatlarındaki artışın yüksek enflasyonun ana nedeni olduğunubelirterek, “Enflasyonda yukarı riskler sürüyor. Beyaz eşya, mobilya ve otomotivdeki geçici vergi indirimlerinin nisanda kalkmasıyla manşet enflasyonu 1 puan etkileme potansiyeli bulunuyor” dedi.