Tarım destek ve kredilerinde de şaibe!

Bir yılda bakanlık bütçesinin yüzde 66’sına ulaşan tarım desteği ile ilgili kuşkular Sayıştay’ın denetim raporlarına yansıdı.

Sayıştay’ın Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2017 yılı denetim raporunda, tarımsal destekleme ödemelerine ilişkin etki analizi yapılmadığı, sağladığı katkıların izlenmediği ve raporlanmadığı, bunun için bir sistem kurulmadığı bildirildi.

Birgün gazetesinden Nurcan Gökdemir'in haberine göre tarım politikalarının nihai amacının, tarım sektöründeki refah düzeyini yükseltmek olduğu vurgulanan raporda, “Destek ödemelerinin tarım politikalarının amaçlarına ulaşması, tarımın yapısal problemlerinin çözümüne katkıda bulunması ve sürdürülebilir tarımın sağlanabilmesi için idari ve kontrol sisteminin hayata geçirilmesinin gerekli olduğu değerlendirilmektedir” denildi.

Rapora göre, 2017 yılında bakanlığın bütçesinin yüzde 66’sı büyüklüğünde tarımsal destek ödemesi yapıldı. Alan Bazlı 2 milyar 54 milyon, fark ödemesi olarak 3 milyar 927 milyon, hayvancılığa 3 milyar 847 milyon, tarım sigortalarına 853 milyon 518 bin, telafi edici ödemeler kapsamında 197 milyon 712 bin, kırsal kalkınmaya 222 milyon 102 bin, GAP’a 90 milyon 713 bin, Kırsal Kalkınma Kurumu’na 81 milyon, Genç Çiftçi Proje Desteği için 483 milyon 303 bin, diğer tarımsal amaçlı desteklere 499 milyon 891 bin TL olmak üzere 12 milyar 899 bin TL destek olarak aktarıldı. Bakanlık bu tespite karşın, 32 etki analizi, değerlendirme ve bu kapsamda sayılabilecek rapor üretildiğini, bunların 26’sının sonuçlandığını beşinin sürdüğünü birinin de hazırlık aşamasında olduğunu bildirdi.

Ancak Sayıştay, henüz tarımsal destekleme ödemelerinin ülke ekonomisi açısından muhtemel fayda-maliyet hesaplarının yapılmadığı, ekonomik ve sosyal etkilerinin ölçülmediği, dolayısıyla tarımın yapısal problemlerinin çözümü ve sürdürülebilir tarımın sağlanabilmesi için gereken karar süreçlerinden yeterince fayda sağlanamadığını ifade etti.

KREDİLER TAKİP EDİLMİYOR

Raporda ayrıca, tarımsal amaçlı kooperatiflere kullandırılan kredilere ait geri ödemelerin de etkin bir şekilde takip edilmediği bildirildi. 1998-2017 yılları arasında 1 milyar 133 milyon TL’lik tarımsal kredi kullandırıldığı, bu tutarın 764 milyonunun tahsil edildiği, tahsil edilemeyen 773 milyonluk kredinin ise bir sonraki yıla devrettiği bildirildi. Bilgilerin manuel olarak kayıtlara aldığı, bakanlığın kayıt ve arşivlerinde “kimlere, ne zaman, ne amaçla hangi vadede ne tutarda” kredi verildiği konusunda yeterli bilgi bulunmadığı belirlendi.