TÜİK ve Merkez Bankası'nda 'Albayrak' revizyonu

Döviz artışı ve birbiri ardına gelen zamlarla son 15 yılın rekorunu kıran enflasyon, Türkiye İstatistik Kurumu'nda (TÜİK) enflasyonu hesaplayan birimin başındaki bürokratları işinden etmişti.

Enflasyon rakamının açıklanmasının hemen ardından TÜİK Başkan Yardımcısı Enver Taştı görevinden alınmış ve yerine Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın Enerji Bakanlığı döneminde birlikte çalıştığı Yinal Yağan getirilmişti.

TÜİK Başkanvekili olan Mehmet Aktaş da Merkez Bankası Banka Meclisi üyeliğine kaydırılmıştı.

Sözcü gazetesi yazarı Çiğdem Toker, bugünkü “TÜİK’e güven kaybolmamalı” başlıklı yazısında, TÜİK’te yaşananları değerlendirdi.

Toker'in yazısından ilgili bölüm şöyle;

Üç yılı aşkındır TÜİK Başkanvekili olan Mehmet Aktaş, artık bu görevde değil. Merkez Bankası açıklama yaparak (18 Nisan) Aktaş ile Prof. Başak Tanınmış Yücememiş'in Merkez Bankası Banka Meclisi üyeliğine seçildiklerini açıkladı. İki yeni üye 1 Mayıs'tan itibaren göreve başlayacak. Aktaş'tan boşalan yere ise yine başkanvekili olarak Yinal Yağan getirildi. Yağan'ın, TÜİK'e yedi ay önce Enerji Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdür Yardımcısı iken atandığını hatırlatalım.

RAKAMLARI KÜÇÜLTME TALEBİ

Normalde -moda tabirle- sıkıntı yaratan bir durum yok.
Fakat görünen ile gerçeklik farklı olabilir. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın, bazı taleplerini reddettiği için Aktaş'ı görevden almak istediği ekonomi kulislerinde konuşuluyordu.
Bu talepler ne mi? Epeyce rahatsız edici ama verilerin değiştirilmesine dair olduğu konuşuluyor. Dolayısıyla söylenen de şu:
Aktaş'ın Merkez Bankası'na “seçilmesi”, (seçtirilmesi olarak okuyabilirsiniz) iyi bir görevle taltif görünümlü ama görevden gürültüsüzce uzaklaştırmanın ince bir formülüdür.
Yeni Başkanvekili Yağan'ın, yedi ay önceki atamasının da tartışmalı olması tabloyu daha ilginç kılıyor.

Zira Albayrak'ın Enerji Bakanlığı döneminden çalışma arkadaşı olan Yağan, TÜİK Başkan Yardımcısı Enver Taştı'dan boşalan koltuğa getirilmişti.

Taştı, TÜİK'te enflasyonu hesaplayan birimin başındaydı. Ve beklentilerin çok üzerinde yüksek çıkan Eylül 2018 enflasyonunun açıklanmasıyla aniden görevden alınmıştı.
Şimdi bu gelişmeleri bilen, duyan ve TÜİK'in güvenilirliğini önemseyen herkes 3 Mayıs'ta açıklanacak nisan ayı enflasyon rakamını bekliyor.

Eurostat hassasiyeti

Mehmet Aktaş'ı, 2016'nın Aralık ayında TÜİK'te düzenlediği toplantıda dinlemiştim.
Milli gelir hesaplama yönteminin değişmesiyle başlayan tartışma büyüyünce; medya ve akademiden konuyla ilgilenen bir grubu kapsamlı bir seminer/brifinge davet etmişti. Aktaş, bürokratların ardı ardına yaptığı sunumlardan sonra gelen soruları geniş biçimde yanıtlamıştı.
O gün belki salondaki herkes ikna olmadı. Ancak, istatistik güvenilirliği önemsendiği için yapılan bu davetin takdir edildiğini ve yüz yüze iletişim için gösterilen çabanın samimi bulunduğunu anımsıyorum. TÜİK eski Başkanvekili'nin aynı yıl Gazete Bilkent'e verdiği söyleşideki şu ifadeyi de paylaşalım:
“TÜİK tarafından üretilen tüm istatistikler uluslararası standartlara uygun olarak üretilmektedir. Önemle belirtmek isterim ki, istatistiklerimiz Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından da dikkatle izlenmektedir.”
TÜİK'teki veri tartışmalarında Eurostat izlemesinin de gündeme geldiğini duyduk.