SPM: Ekonomi yavaşlıyor, işsizlik artacak

Türkiye’de istihdam konusunda kısa vadeli geleceğe dönük tahmin yapan TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (ETÜ) Sosyal Politikalar Araştırma Merkezi (SPM), 15 Mayıs Çarşamba günü açıklanacak Şubat-2019 dönemi işsizlik oranının aylık 0.2 puan artışla yüzde 14.9 olacağını ve aynı dönemde tarım dışı işsizliğin ise 0.3 puan artarak yüzde 17.1 olacağını öngördü.

SPM'nin veri bülteninde, 11 Nisan'da yayımlanan bültende işsizlik verilerindeki artışın devam etmesinin beklendiğinin belirtildiği anımsatarak, 15 Nisan tarihinde açıklanan Ocak 2019 dönemi işsizlik verilerinin de bu öngörüye paralel olduğu anımsatıldı.

Açıklanan genel ve tarım dışı işsizlik oranlarının, kendi tahminlerini 0.1’er puan aşarak sırasıyla yüzde 14.7 ve yüzde 16.8 olarak açıklandığına işaret edilen SPM bülteninde, mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının ise yine beklentiye uygun şekilde yükselerek yüzde 15.5 olduğu belirtildi.

SPM bülteninde, sanayi istihdamının, öngörünün 5 milyon 416 bin kişi, gerçekleşmenin 5 milyon 392 bin kişi olduğunu vurgulanarak, "Tahminlerimize göre Şubat döneminde bu sayının 5 milyon 360 bin kişi seviyesinde seyretmesi beklenmelidir" denildi.

"Ekonomide yavaşlamanın işgücü piyasalarına yansıması beklenmelidir"

SPM Araştırmacısı Pınar Kaynak, Şubat-2019 döneminde işsizlik verilerindeki artışın devam ederek 2008-2009 krizi sonrası zirve yapan oranlara çıkmasını beklediklerini belirtti ve ekledi:

"2018 yılının 3. çeyreğinde gayrisafi sabit sermaye oluşumu (kamu ve özel sektör yatırımları) yüzde 4.0 küçülmüştür. Ocak döneminde ihracatın bir önceki döneme göre yüzde 3.0 oranında artmasıyla birlikte, ham madde ithalatı yüzde 6.0 küçülmüştür. Diğer yandan sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 1.1 puan azalmıştır. Tüm bu veriler ekonomide bir yavaşlamanın habercisi sayılabilir ve Şubat dönemi işgücü piyasalarına yansıması beklenmelidir."

SPM bülteninde, 15 Nisan’da açıklanacak Şubat 2019 döneminde genel işsizlik ve tarım dışı işsizlikteki artışa paralel olarak mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının 0.3 puan artarak yüzde 15.8’e çıkacağı; istihdam oranının ise yatay seyrederek yüzde 44.5 düzeyinde kalacağı tahmin edildi. Bunlara ek olarak, sanayi istihdamının ufak bir azalmayla 5 milyon 360 bin kişi seviyesine inmesi bekleniyor.

SPM: Bu veriler ekonomide yavaşlama habercisidir

Çalışmanın sonuç bölümünde ise yüzde 14.9’luk Şubat 2019 dönemi işsizlik tahminine yönelik şu değerlendirmeler yapıldı:

"Şubat döneminde işsizlik verilerindeki artışın devam ederek 2008-2009 krizi sonrası zirve yapan oranlara çıkması beklenmelidir. Daha önceki bültenimizde belirttiğimiz gibi 2018 yılının 3. çeyreğinde gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 4.0 küçüldü. Ocak döneminde ihracatın bir önceki döneme göre yüzde 3.0 artmasıyla birlikte, ham madde ithalatı yüzde 0.6 küçüldü. Diğer yandan, sanayi üretim endeksi (SÜE) bir önceki döneme göre 1.1 puan azaldı. Tüm bu veriler ekonomide bir yavaşlamanın habercisi sayılabilir ve Şubat dönemi işgücü piyasalarına yansıması beklenmelidir. Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler niteliktedir."

Kapasite kullanım oranlarından gelen sinyaller karışık

Çalışmada imalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan "İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı"nın (KKO), Ocak döneminde geçen yılın aynı ayına göre 3.8 puan azalarak yüzde 74.4 düzeyinde olduğu ve bu rakamın Aralık 2018 dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 0.3 puan yüksek olduğu belirtildi.

İmalat sanayisinin üç alt ana dalına ilişkin analize de yer verilen çalışmada Ocak 2019’da tüketim malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranının bir önceki aya göre 0.4 puan azalarak yüzde 72.4 düzeyinde olduğu, yine aynı dönemde ara malları imalatındaki KKO’nun yüzde 74.5’ten yüzde 73.8’e indiği, yatırım malları imalatındaki KKO’nun ise yüzde 74.1’den yüzde 74.5’e çıktığı belirtildi ve "Dolayısıyla tüketim malları KKO’sunun azalmaya devam ettiği görülürken; ara malları KKO’sunun artıştan azalma, tam tersine yatırım malları KKO’sunun ise düşüş eğiliminden artış eğilimine geçtiği görülmektedir" denildi.