Enerji şirketleri faiz artışları nedeniyle zarar ediyor

Enerji sektöründe 50 milyar dolarlık kredi borcu sorununa çözüm aranırken, enerji şirketlerinin büyük bölümü kur ve faiz artışları nedeniyle zarar ediyor. Bankalar ve şirketler hükümetten elektrikte zam ve güvence talep ederken, sorunun nasıl çözüleceği belirsiz.

50 milyar dolarlık kredi borçlarını geri ödemekte büyük zorluk çeken enerji şirketleri, zararına çalışıyor.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) 500 verilerine göre, özel enerji şirketleri 2018'de ortalama olarak toplam aktif varlıklarının yüzde 9'u kadar zarar etti. Cumhuriyet'ten Emre Deveci'nin haberine göre, Kamu enerji şirketi EÜAŞ da 2018'de 1.6 milyar vergi öncesi dönem zararı açıkladı ve aktif varlıklarının yüzde 6.4'ü kadar zarar etti. Özel enerji şirketlerinde özkaynak kârlılığı yüzde -89.5 ile çarpıcı seviyelere düştü.

Borsa İstanbul'da işlem gören enerji şirketlerinin bilançoları da vahim tabloyu ortaya koyuyor. Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden açıklanan bilançolar, TL’deki büyük değer kaybı ve faizlerdeki sıçramanın kur zararı ve finansman giderlerinde artış olarak bilançolara darbe vurduğunu gösteriyor.

İşte borsada işlem gören enerji şirketlerinin bilançolarından çarpıcı rakamlar:

Ak Enerji: 2017'de 507 milyon TL, 2018'de 1 milyar 556 milyon TL zarar açıklayan Ak Enerji, 2019'un ilk çeyreğinde de 259 milyon TL net zarar açıkladı. Akkök Holding ile Çekya merkezli CEZ Grup'a ait olan Ak Enerji'nin 31 Mart 2019 tarihi itibarıyla döviz cinsinden 4.4 milyar TL'lik borcu bulunuyor. 2018’de esas faaliyet zararı 45 milyon TL olan şirketin bilançosu, 2017’de 503 milyon TL olan finansman giderlerinin 2018’de 1.5 milyar TL’yi bulmasıyla daha da kötüleşti. 2019’un ilk çeyreğinde esas faaliyet kârı 85 milyon TL olan şirket, bir çeyrekte kaydettiği 388 milyon TL’lik finansman gideriyle yine net zarara imza attı.

Odaş Elektrik: 2017’de 124 milyon TL net kâr açıklayan Odaş Elektrik, 2018’de 262 milyon TL net zarar açıkladı. 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın kardeşi Korkut Özal’ın tarafından kurulan ve çoğunluk hissesi Özal ailesine ait olan şirket, 2019’un ilk çeyreğinde de 108 milyon TL net zarar etti. 2019’un birinci çeyreğinde esas faaliyet zararı 17 milyon TL olan şirketin finansman gideri 242 milyon TL’yi buldu. 2018’in tamamında esas faaliyet kârı 24 milyon TL olan şirketin bilançosu, bir önceki yıl 176 milyon TL olan finansman giderlerinin 2018’de 436 milyon TL’ye yükselmesiyle ciddi hasar aldı. 31 Mart 2019 itibarıyla şirketin toplam borcu ise 1.5 milyar TL seviyesinde bulunuyor.

Aksu Enerji: 2017'de 9 milyon TL, 2018'de ise 7.3 milyon TL net zarar açıklayan Aksu Enerji, 2019'un ilk çeyreğinde de 1.5 milyon TL net zarar açıkladı. Esas faaliyet kârı 2018’de 4.4 milyon TL olan şirket, 21.4 milyon TL finansman gideri yazdı ve net zarar etti. Şirketin 36 milyon TL’si döviz cinsinden olmak üzere toplam 43 milyon TL borcu bulunuyor.

Ayen Enerji: 2017’de 35 milyon TL net kâr açıklayan Ayen Enerji, 2018’de 49 milyon TL net zarar açıkladı. 2018’de esas faaliyet kârı 150 milyon TL olan şirketin finansman giderleri bir yılda 131 milyondan 223 milyon TL’ye yükseldi. Şirket, 2019’un ilk çeyreğinde de 17.2 milyon TL net dönem zararı açıkladı. Şirketin 1.7 milyar TL’si döviz cinsinden olmak üzere 2 milyar TL’lik borcu bulunuyor.

Bomonti Elektrik: 2017’de 7.3 milyon TL, 2018’de 6.7 milyon TL net zarar açıklayan Bomonti Elektrik’in 31 Aralık 2018 itibarıyla 28 milyon TL’si döviz cinsinden olmak üzere toplam 29 milyon TL borcu bulunuyor. 2018’de 395 milyon TL’lik faaliyet kârı elde eden şirketin finansman gideri ise 11.7 milyon TL oldu.

Zorlu Enerji: Kâr elde eden nadir enerji şirketlerinden Zorlu Enerji, 2017’de 35 milyon TL, 2018’de 34 milyon TL, 2019’un ilk çeyreğinde 35 milyon TL net kâr elde etti. Şirketin 9.5 milyar TL’si döviz cinsinden olmak üzere toplam 15 milyar TL borcu bulunuyor. 2017’de 507 milyon TL olan şirketin finansman giderleri, 2018’de 1.3 milyar TL’ye yükseldi.

Enerjisa: 2017’de 988 milyon TL, 2018’de 747 milyon TL net dönem kârı elde eden Enerjisa, 2019’un ilk çeyreğinde de 297 milyon net kâr açıkladı. Enerji sektöründeki en büyük paya sahip olan şirketin 2019’un ilk çeyreğinde brüt kârı 1.3 milyar TL olurken, aynı dönemde finansman gideri 406 milyon TL oldu. Toplam borcu 18.2 milyar TL olan Enerjisa, 2017’de 1 milyar TL, 2018’de 1.6 milyar TL finansman gideri açıklamıştı.

Enerjide büyük zam talebi

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 10 Nisan’da yaptığı açıklamada enerji sektöründeki sorunlu kredilerin banka bilançolarından çıkarılarak Enerji Girişim Sermaye Fonu’na aktarılacağını açıkladı. Hedef, ekonomide düzelme olduktan sonra da bu fonun yabancılara satmak. Ancak sorunlu kredilerin fona aktarılması ya da yabancı yatırımcılara satılması planında henüz netlik sağlanabilmiş değil. Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Ebru Edin, enerji sektöründe toplam ödenmemiş olan 47 milyar dolarlık kredinin 12-13 milyar dolarının sorunlu göründüğünü belirterek, kurulacak portföy yönetim şirketi altında her bir sorunlu kredi için ayrı ayrı fonlar kurulacağını söyledi.

Reuters’in aktardığına göre, bankalar, “enerji fiyatlarında zam yapılması ve kredilerin bankalarda bekletilmesi” seçeneğini reddederken, hükümet de “santralların devlet himayesindeki elektrik üreticisine devredilmesi” seçeneğini kabul etmiyor.

Sektör kaynakları, enerji şirketlerinin 10 yıl önce santral yatırımı yaparken elektrikte megavat başına 70 dolar ile 120 dolar arasında fiyat öngördüklerini ancak TL’deki değer kaybıyla fiyatın şu an 35-40 dolar seviyesine gerilediğini dile getirdi. Kaynaklar, mevcut elektrik fiyatları ve TL’deki değer kaybıyla sektörün sürdürülemez hale geldiğini belirtiyor.