İstanbul esnafı krizi anlattı: 'Böyle kötü bir dönem görmedim'
Bayram yaklaşınca yeni kıyafetler için heyecanlanan çocuklar da, satışlardaki canlılığın artırdığı çarşı pazar hareketliliği de geride kaldı.
Eminönü ve Mahmutpaşa’daki satışlar, esnafın anlatımıyla “Her yıl daha da kötüye gidiyor.” İstediği satışı yapamayan esnafın, kalabalığın artacağı haftasonunda dahi satış beklentisinin olmaması. Mısır Çarşısı’ndaki bir esnaf, “35 senedir buradayım. Böyle kötü dönem görmedim. Kalabalık artsa da pahalılıktan dolayı tüketim azalıyor” dedi.
Her şey zamlandı
3 yıl önceki terör olaylarından sonra geçen yıl yeni yeni toparlanmaya başlayan tarihi Yarımadayı, bu yıl da ekonomik kriz vurdu. Esnafın aktardığına göre, “Leblebi dahi en ucuz kuruyemiş olmaktan çıktı.” Geçen yıl kilosu 20 TL’ye satılan leblebi, bu yıl 25 TL. Kuru incirin kilosu 30-35 TL iken bu yıl 85 TL. Kuru kayısının kilosu son bir yılda 28 TL zamlanarak 68 TL’ye yükselirken, toptan fıstığın kilosu da 45 TL’den 60 TL’ye çıktı. Geçen sene 35 olan karışık çerezlerin kilosu ise bu yıl 40-44 TL’ye satılıyor. Esnaf, maliyetlerindeki artışı sattığı ürüne tam yansıtamadığını, kârından feragat ettiğini söylese de fiyatların pahalılığından yakınan yurttaş ise “Kuruyemiş fiyatları et fiyatlarıyla yarışıyor” diyor.
3 TL için kredi kartı
Cumhuriyet'ten Gamze Bal'ın haberine göre, Mısır Çarşısı’ndaki çoğu işletmenin geçen seneyle aynı fiyata sattığı tek ürün, kilosu ortalama 45 TL’ye satılan lokum. Esnafın anlatımıyla “Lokumun en iyisi 80 lira. 18 liraya da var, 50 liraya da... Çifte kavrulmuş lokumun kilosu 59 TL.” Çarşının hemen dışındaki dükkânlarda ise lokum, kilosu 10 TL’den satılıyor. Ancak bu ürünü dahi satamamaktan dertli bir esnaf, “Lokum geçen sene de bu sene de 10 TL. Ancak satamıyoruz. Nakit para dönüşü yok. 3 TL’lik bir ürün bile kredi kartıyla alınıyor” dedi. Yer fıstığının kilosunun da yeni ürün olmamasından dolayı son 3 haftada 15 lira birden zamlandığını anlatan esnaf, “Ciroda bir değişiklik olmamasının sebebi, ürünlerin pahalanması” dedi.
Malatya Pazarı’nın çalışanı Mehmet Engin, “Bizim belli müşteri portföyümüz var. Ürünler hep aynı kalitedir. Hurmayı Medine ve Kudüs’ten getiririz. Geçen sene 60-80 TL aralığında satılan hurma, bu yıl 90-120 TL aralığına çıktı. Baharattan kuruyemişe zamlanmayan ürün kalmadı. Müşterilerimiz bir kilo yerine yarım kilo alıyor” dedi.
Kriz ve durgunluk
Yalnızca gıda değil, bayramlık kıyafet denilince akla gelen Mahmutpaşa’da da istenilen canlılık yok. Her Ramazan ayında piyasada durgunluk olduğunu ancak bu sene ekonomik şartlardan dolayı bu durgunluğun çok daha ağır geçtiğini ifade eden Mahmutpaşa’daki bir esnaf, “Fiyatlar geçen seneye göre 2 kat pahalı. Geçen Ramazan 20-25 TL’den sattığımız gömleğin bu yıl 50 TL olması gerek ama 30-35 TL’ye satıyoruz. Buna rağmen alım kısıtlı. Kendilerine alamadıkları için çocuklarına almaya çalışıyorlar” dedi.
Ekonomik krizden her sektörün olumsuz etkilendiğini, tekstilin ise kendi tabiriyle ‘ne öldürdüğünü, ne de süründürdüğünü’ belirten aynı esnaf, en büyük beklentilerinin siyasi istikrar olduğunu söyleyerek, “Böyle devam ederse hiçbir şeyden umudumuz kalmayacak. Seçimleri de atlatalım da herkes önünü görsün” diye konuştu.
ZAMLAR, ŞEKERİN TADINI KAÇIRDI
Çarşı pazarda gözlemlediğimiz zamlara dikkat çeken CHP Milletvekili Fethi Gürer, “Bayramlarda ikram edilen şeker, çikolata, baklava ve lokum gibi ürünler, girdi fiyatlarında meydana gelen artışlar sebebiyle neredeyse iki kat zamlandı” dedi. Çikolatanın yüzde 50 zamlandığına dikkat çeken Gürer, “Şekerde ise fiyat artışı yüzde 100’e ulaşmış durumda” diye konuştu.
Geçen yıl 55 TL olan ortalama kalitede bir baklavanın 120 TL’ye kadar yükseldiğini, malzeme içeriğinin fiyatı katladığını dile getiren Gürer, “Ceviz ve fıstık fiyatları da el yakıyor. Ortalama fiyat artışı yüzde 50’ye ulaştı. Hangi konuda bakarsanız bakın, elektrik ve akaryakıt kullanılarak üretilen ürünler her alanda var. Devlet bu iki girdi maddesinden başlayarak maliyet fiyatlarını aşağı çekebilir. İnsanlar ikram edecek şeker, lokum, çikolata ve baklama bile almakta zorlanıyor. AKP ekonomide ülkeyi getirdiği sorunlar yumağında Şeker Bayramının bile tadını kaçırdı” dedi.
Otobüs biletleri tükendi
Türkiye Otobüsçüler Federasyonu Başkanı Birol Özcan, otobüs biletlerinin 9 günlük bayram tatilinin erken açıklanması nedeniyle çok erken tükendiğini söyleyerek “Ek seferleri bile sattık. Yalnızca İstanbul’dan gidiş biletleri değil, seçim nedeniyle şehre dönüş biletleri de tükendi” dedi. Özcan, sadece İstanbul’dan günlük ortalama 2 bin sefer yapılacağını belirtti.
