1.1 milyar dolar sermaye kaçtı

ERDOĞAN SÜZER - SÖZCÜ - Hükümet ekonomiyi canlandırmak, şirketleri üretime yönlendirmek için birbiri ardına teşvik paketleri açarken, yerli şirketlerin yurtdışına çıkışları bir türlü durdurulamıyor. Bu yılın ilk 2 ayında Türkiye'den başka ülkelere giden yerli sermaye tutarı geçen yılın aynı dönemine göre 2.4 kat gibi olağanüstü bir artışla 442 milyon dolardan 1 milyar 75 milyon dolara (yaklaşık 4.4 milyar TL) ulaştı. Yerli şirketlerin, özellikle son dönemde kamu kurumlarının da göç etmeye başladığı vergi cennetlerinden Malta'ya ilgi göstermesi dikkat çekti.

UYARILAR FAYDA ETMEDİ

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde faaliyet gösteren Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Türkiye'ye gelen yabancı sermaye ile Türkiye'den çıkan yerli sermayeye ilişkin şubat ayı verilerini açıkladı. TEPAV'ın araştırmasına göre, Şubat 2018 itibarıyla, yabancıların yurtiçine yönelik doğrudan yatırımı yaklaşık 10.7 milyar dolar seviyesinde kalırken Türkiye'den giden doğrudan yatırımlar 2.7 milyar dolardan 3.4 milyar dolara çıktı. Sadece bu yılın ilk 2 ayında yurtdışına giden yerli sermaye ise geçen yıla göre yüzde 143 oranında artarak 1 milyar 75 milyon dolara ulaştı. Geçen yılın ilk 2 ayındaki çıkış 442 milyon dolar düzeyindeydi. Bu da hükümetin bütün uyarı ve önlemlerine rağmen yerli sermayenin yurtdışı ilgisinin azalmadığını, aksine hızla arttığını gösteriyor. Türkiye'ye gelen sermayenin yerinde sayması, buna karşılık yurtdışına çıkan yerli sermaye tutarının hızla artması yatırım dengesinin de değişmesine neden oldu.

CAZİBE KAYBOLUYOR

Çıkışın artması yüzünden 2002-2018 döneminde yüzde 22, geçen yılın sonunda yüzde 24.9 olan yurtdışına giden yerli sermayenin yurda gelen yabancı sermayeye oranı bu yılın şubat ayında yüzde 31.4'e yükselerek tehlikeli boyuta ulaştı. Bu oran 2002-2007 döneminde yüzde 15.7 düzeyindeyken 2008-2018 döneminde yüzde 25.5'e, son 6 yılı ifade eden 2012-2018 döneminde ise yüzde 31.2'ye yükseldi. Veriler, yatırım sermayesinin hükümetin ilk dönemlerine göre büyük bir ürkeklik içine girdiği sinyalini veriyor. Bu değişime dikkat çeken TEPAV, şu tespit ve uyarıda bulundu:

“Son yıllarda çıkan/gelen sermaye oranında gerçekleşen bu yükseliş, bir yandan Türkiye'nin doğrudan yatırımlar için cazibesini kaybetmeye başladığını gösterirken, bir yandan da yurtiçindeki yerleşiklerin yurtdışındaki fırsatları daha yakından takip etmeye başladığına işaret etmektedir. Yakın dönem (2012-2018) ortalamasının uzun dönem (2002-2018) ortalamasının yaklaşık 9.2 puan üzerinde olması, bu göstergeyi dikkatle izlemeye devam etmemiz gerektiğini ortaya koymaktadır.”

MALTA GÖZDE ÜLKE

Türkiye'den çıkan sermayenin miktarı artarken ülke tercihinde de keskin bir değişim yaşanıyor. Geçen yılın ilk iki ayında yurtdışına giden 442 milyon dolarlık sermaye ağırlıklı olarak ABD, Almanya, Hollanda ve İngiltere'yi tercih ederken bu yılın ilk 2 ayında ülkeden giden 1 milyar 75 milyon dolarlık sermayenin üçte ikisi Hollanda'yı tercih etti.

ABD ikinci sıraya düşerken, son dönemde kamu kurumlarının da şirket kurmaya başladığı ve vergi cenneti olarak bilinen adalardan Malta en çok tercih edilen 3'üncü ülke konumuna yükseldi. Geçen sene Malta ilk 10 ülke arasında yer almıyordu.