Emekli olmak isteyenler dikkat! Dilekçeyi o tarihe kadar verenler avantajlı olacak...

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi ile emeklilik hakkı elde edecek kişiler ise 2022 yılında dilekçe veren aynı prim gününe sahip emsallerine göre daha düşük tutar ile emekli aylığı almaya başlayacaklar.

Milyonlarca emeklilikte yaşa takılan (EYT) ile yeni emekli olacak kişiler, ne kadar aylık bağlanacağını merak ediyor. Emekli aylığı, çalışma hayatı boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen prime esas (brüt) kazanç tutarı, aylık bağlama oranı ve prim gün sayısına göre belirleniyor. SGK’ya bildirilen brüt kazancı ve prim gün sayısı yüksek olanlar daha fazla emekli aylığı alıyor.

Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, prim günü ve prime esas kazancı aynı olan kişinin emeklilik dilekçesi verdiği tarih de bağlanacak aylığın tutarı konusunda belirleyici olabiliyor.

Enflasyonun ve milli gelir artış hızının düşük olduğu yıllarda fark düşük olurken, enflasyonun ve milli gelir artış hızının yüksek olduğu yıllarda fark çok açılabiliyor.

Bu farkın neden ortaya çıktığını genel hatlarıyla anlatalım. Emekli aylığı bağlanırken, öncelikle, SGK’ya çalışma hayatı boyunca bildirilmiş olan prime esas kazançların bugünkü değerleri hesaplanıyor.

2000 öncesindeki kazançlar gösterge sistemiyle (göstergenin memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu); 2000 – 2008 arasındaki kazançlar tüketici fiyat endeksi (TÜFE) artışı ve milli gelirdeki artışın yüzde 100’ü; 2008 sonrasındaki kazançlar ise TÜFE artışı ve milli gelirdeki artışın yüzde 30’u dikkate alınarak güncelleniyor. Son yılın güncelleme işlemi ise dillekçe verilen tarihe göre değişiyor.

Örneğin, emeklilik dilekçesini 2022 yılında temmuz – aralık döneminde, yani 31 Aralık tarihinden önce vermiş olanların aylıkları hesaplanırken Ocak 2022’deki tutar, geçen yılın ocak ve temmuz aylarında yapılan emekli maaş zamları oranında artırılacak.

Dilekçeyi 1 Ocak 2023’ten sonra verenlerin emekli aylığı hesabında ise 2022’deki yıllık enflasyonun yüzde 100’ü ile şubat ayında açıklanacak 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) artışının yüzde 30’u dikkate alınacak. Ocak ayında yapılacak yüzde 30 maaş zammından her ikisi de yararlanacak.

DİLEKÇE VERENLER KAZANÇLI ÇIKACAK

2022 yılında SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına ocak ayında yüzde 25.47, temmuz ayında ise yüzde 42.55 oranında zam yapıldı. Toplam zam yüzde 78.86 oldu.

Buna göre, dilekçeyi 31 Aralık’tan önce verenlerin emekli aylığı hesaplanırken yüzde 78.86’lık artış dikkate alınacak.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılı TÜFE artışını yüzde 64.27 olarak açıkladı. Orta Vadeli Plan’da ise 2022 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi yüzde 5 olarak tahmin edildi.

2022 yılı güncelleme katsayısında GSYH’deki yüzde 5’lik büyümenin yüzde 30’unu oluşturan 1.5 puanlık kısım dikkate alınacak. Bu durumda, dilekçeyi 1 Ocak’tan sonra verenlerin güncelleme işlemi (1.6673 güncelleme katsayısı uygulanarak) yüzde 66.73 oranında artırılarak gerçekleştirilecek. Aynı prim günü ve kazanca sahip iki kişiden dilekçeyi 1 Ocak 2023 tarihinde veren ile 31 Aralık 2022 tarihinde verenin emekli aylığı arasında yüzde 10’a yakın fark olacak.

2022 OCAK'TA FARK DAHA YÜKSEK OLDU

2021 yılında enflasyon yüzde 10- 15 arasında seyrederken kasım ayında yüzde 19.82’ye, aralık ayında da yüzde 36.08’e tırmandı. Dilekçeyi 31 Aralık 2021 tarihinden önce verenlere 2021 yılı ocak ayındaki yüzde 8.37 ve temmuz ayındaki yüzde 8.45 maaş zammına göre yüzde 17.52’lik güncelleme oranı uygulandı.

2021 yılında GSYH yüzde 11.6 oranında arttı. Bunun yüzde 30’u ve yüzde 36.08’lik TÜFE artışı dikkate alınarak 2021 yılı güncelleme katsayısı 1.408’e çıktı. Böylece, dilekçeyi 1 Ocak 2022 tarihinde verenlerin kazancı yüzde 17.52 yerine yüzde 40.8 oranında artırılarak güncellendi. Bu da 2021 yerine 2022 yılında dilekçe verenlerin emekli aylıklarında yüzde 17 dolayında artış sağladı.

KAMU İŞÇİLERİ İÇİN FIRSAT DEVAM EDİYOR

Kamuda çalışan işçiler ücretlerini ayın 15’inde alıyorlar. Bu nedenle kamu işçilerinin 14 Ocak 2023 tarihine kadar vereceği emeklilik dilekçeleri, 2022 yılında verilmiş sayılacak. 15 Ocak 2023 tarihinden sonra verilen dilekçeler ise 2023’te verilmiş kabul edilecek. Yukarıda anlattığımız 2022 yılında dilekçe verenlerin avantajı özel sektörde çalışan işçiler için 31 Aralık tarihinde sona ererken, kamuda çalışan işçiler için 14 Ocak 2023 tarihine kadar devam edecek.

EYT’LİLER OLUMSUZ ETKİLENECEK

Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili yasa teklifinin bu hafta TBMM’ye sunulması bekleniyor. AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin, HaberTürk TV’de Kübra Par’a yaptığı açıklamada, teklifin ocak sonu veya şubat ayı başında TBMM’de kabul edilerek yasalaşacağını söyledi.

EYT’lilerin emeklilik dilekçesi 2023 yılına kaldığı için, güncelleme sistemindeki bu uygulamadan dolayı emekli aylıkları bir miktar olumsuz etkilenecek. Ocak ayında maaşlara yapılan yüzde 30 zamdan EYT’liler de yararlanacak. Ocak zammı yüzde 30 değil de yüzde 10 oranında kalsaydı, EYT’lilerin e-Devlet’e girdiklerinde 31 Aralık’tan önce gördükleri emekli aylığı ile mart ayında alacakları emekli aylığı tutarları aynı olacaktı.

KIDEM TAZMİNATI TESELLİSİ

Kıdem tazminatı tavanı ocak ve temmuz aylarında 6 ayda bir artıyor. 2022’nin temmuz – aralık döneminde 15.371 TL olan kıdem tazminatı tavanı, 1 Ocak’tan geçerli olmak üzere 19.982 TL’ye çıktı. Giydirilmiş brüt ücreti 15.371 TL’nin üzerinde olanlar, emeklilik dilekçesini 1 Ocak’tan sonra verdiklerinde yeni tavana göre kıdem tazminatı alacaklar. Emekli aylığındaki kaybın bir kısmını telafi etme imkânı olacak.