Emeklilikte son 7 yıl adaletsizliği nasıl giderilecek?
Tek başına SSK’daki prim günleri emekli olmak için yeterli olanlar daha sonra BAĞ-KUR’a tabi çalışmışlarsa 9000 günü tamamlamadan emekli olamıyorlar.
SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı gibi birden fazla statüye tabi çalışanların hangi statünün kurallarına göre emekli edileceği mülga 2829 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun ile belirleniyor.
Kanuna göre, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden son 7 yıllık 'fiili hizmet süresi' içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumdan emekli aylığı bağlanıyor.
Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç, konuyla ilgili kendisine iletilen soruyu yanıtlarken, "Son 7 yıl kuralında tartışmalı uygulamalar" olduğunu belirterek özetle şunları yazdı:
"(...) Hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit sürelerin sonuncusunun tabi olduğu kurumun kurallarına göre emeklilik işlemi gerçekleştirilir. Fiili hizmet süresinden kasıt, takvim yılı değil, fiilen çalışılan günlerdir. Diğer bir ifadeyle son yedi yıl ile kastedilen son 2520 prim günüdür.
2829 Sayılı Kanun 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlükten kalktı. Dolayısıyla, bu kural 30 Eylül 2008 tarihinden önce herhangi bir statüde sigortalı çalışmaya başlayanlar için geçerlidir.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra sigortalı çalışmaya başlayıp birden fazla statüde çalışanların hangi statüye göre emekli olacağı ise tüm çalışma yaşamı boyunca en fazla hangi statüde çalıştığına bakılarak belirlenecek.
Hizmet sürelerinin eşit olması veya malullük, ölüm, yaş haddinden resen emeklilik, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme hallerinde ise son çalışılan statü hali esas alınır.
Kısaca özetlemek gerekirse, birden fazla statüde çalışanların hangi statünün kurallarına göre emekli olacağının belirlenmesinde son 7 yıl kuralı 30 Eylül 2008 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlamış kişiler için geçerlidir. Kural uygulanmaya devam etmektedir.
BAĞ-KUR’luların prim günlerinin 9000’den 7200’e indirilmesi konusunda bir yasal düzenleme yapılması bekleniyor. Son yedi yıl kuralının değiştirilmesi konusunda ise şu an bir çalışma bulunmamaktadır.
Son 7 yıl kuralının işletilmesinde tartışmalı bazı hususlar bulunmaktadır. SSK’da daha az prim günü ile emeklilik mümkün olduğu için birden fazla statüde çalışması olanlar SSK’dan emekliliği tercih etmektedir.
Bazen de tek başına SSK’daki prim günleri bu statüden emekli olmaya yeterli olan kişiler daha sonra BAĞ-KUR’da 1260 gün veya daha fazla süreyle çalışmışlar ise toplam 9000 prim gününü tamamlamadan emekli olamamaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu, birden fazla hizmeti bulunan kişileri hizmet birleştirmeye zorlamaktadır.
Buna karşılık Yargıtay’ın aksi yönde verilmiş kararları bulunmaktadır. Yargıtay, tek başına bir statüdeki hizmet süreleri o statünün kurallarına göre emekli olmak için yeterli olan kişilerin hizmet birleştirmesine zorlanamayacağı yönünde kararlar vermektedir. Konuyu Yargıya taşıyanlar davayı kazanıyor ancak mahkeme kararları sadece dava açan kişilere uygulanıyor.
EYT yasası ile bu haksızlık daha da büyümüştür. Sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesinde olan SSK’lı bir kişi azami 5975 prim günü varsa, yaşı beklemeden emekli olabiliyor. Bu kişi SSK’da 5975 günü olduğu halde sonradan 1260 gün BAĞ-KUR’lu çalışmışsa, bu kez 9000 günü tamamlaması için 1765 gün (yaklaşık 5 yıl) daha çalışması istenmektedir.
Sorunun çözümü için, tek başına bir statüdeki hizmet süreleri o statüye göre emekli olmaya yeterli olan kişilerin hizmet birleştirmeye zorlanmamasına yönelik bir yasal düzenleme yapılması gerekmektedir."
