Mahfi Eğilmez: Çok Zor Olacak
İktisatçı Mahfi Eğilmez, Amerika Birleşik Devletleri’nin Nisan 2025’te yürürlüğe koyduğu yeni gümrük tarifelerini, küresel ticaret sistemi açısından tarihi bir kırılma noktası olarak değerlendirdi. ABD’nin bu adımla, İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan ticaret sisteminin temel prensiplerini fiilen terk ettiğini belirten Eğilmez, sürecin 15. yüzyıldaki merkantilist politikaları andırdığını ifade etti.
Kaynak: mahfiegilmez.com
Mahfi Eğilmez, Trump yönetiminin dış ticaret açığına göre kurguladığı vergi formülünün dışına çıkarak bazı ülkelere keyfi oranlar uyguladığını söyledi. Türkiye için yüzde 4,2 olması gereken vergi oranının yüzde 10 olarak belirlendiğini aktaran Eğilmez, Avrupa Birliği’ne ise yüzde 20’lik gümrük vergisi getirildiğini kaydetti.
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ DEVRE DIŞI KALDI
ABD’nin bu politikalarla Dünya Ticaret Örgütü’nü tamamen etkisiz hale getirdiğine dikkat çeken Eğilmez, Çin başta olmak üzere birçok ülkenin misilleme açıklamaları yaptığını belirtti. Eğilmez, uluslararası ekonomik düzenin temel taşlarının sarsıldığını vurgulayarak, dünya kamuoyunun gidişatı endişeyle izlediğini söyledi.
“KOMŞUYU YOKSULLAŞTIRMA POLİTİKASI” YENİDEN SAHNEDE
Mahfi Eğilmez’in değerlendirmelerine göre ABD, "komşuyu yoksullaştırma politikası" olarak bilinen stratejiyi yeniden devreye aldı. Bu yaklaşım, bir ülkenin kendi ekonomik sorunlarını çözmek için diğer ülkelerin ekonomik yapısını bozan uygulamalara yönelmesini ifade ediyor. Eğilmez, bu politikanın ilk kez Adam Smith tarafından merkantilist ekonomi eleştirisi olarak gündeme getirildiğini hatırlattı.
TARİHSEL SÜREÇTE KORUMACILIK VE DEVALÜASYON ADIMLARI
Sanayi devrimi sonrası farklı şekillerde devam eden korumacı yaklaşımların zamanla ithalat yasakları, gümrük vergileri ve kur müdahaleleriyle sürdürüldüğünü belirten Eğilmez, bu uygulamaların kısa vadeli çözümler sunduğunu ancak karşılıklı önlemler nedeniyle uzun vadede olumsuz sonuçlar doğurduğunu ifade etti.
BÜYÜK BUHRAN DÖNEMİNDEKİ YAKLAŞIMLAR TEKRARLANIYOR
1929 Büyük Buhranı döneminde korumacılığın yaygınlaştığını hatırlatan Eğilmez, Bretton Woods Konferansı’nın bu engellemeleri azaltmak ve küresel refahı artırmak için toplandığını söyledi. IMF ve Dünya Bankası’nın kurulmasının ardından üçüncü kurum olarak planlanan ITO’nun ise ABD’nin onayı olmadan hayata geçirilemediğini aktardı. Yerine geçen GATT ve daha sonra kurulan Dünya Ticaret Örgütü’nün ise zamanla işlevsiz hale geldiği vurgulandı.
YENİ VERGİ FORMÜLÜNDE ÇİFTE STANDART UYGULAMASI
ABD’nin dış ticaret açığını baz alan gümrük vergisi formülüne örnekler sunan Eğilmez, Avrupa Birliği’ne yönelik yüzde 19,5 oranındaki hesaplamanın yüzde 20’ye yuvarlandığını, Türkiye içinse hesaplanan yüzde 4,2’lik oranın asgari vergi olarak belirlenen yüzde 10’a çekildiğini belirtti.
KÜRESEL TİCARETTE YENİ GERİLİM HATLARI OLUŞUYOR
Çin’in ABD ürünlerine yüzde 34 oranında ek vergi uygulayacağını açıklamasının ardından gözler, diğer ülkelerin alacağı karşı önlemlere çevrildi. Eğilmez, ABD’nin bu tavrıyla uluslararası işbirliğine dayalı Bretton Woods sistemini bilerek devre dışı bıraktığını ve küresel ticarette yeni bir dönemin başladığını ifade etti.
YENİ MERKANTİLİZMİN ADIMLARI HIZLANDI
Son dönemde döviz kurları üzerinden devam eden ticaret savaşlarının, ABD’nin gümrük hamleleriyle birlikte artık merkantilist dönemin uygulamalarına doğru evrildiğini belirten Mahfi Eğilmez, beklenen misilleme adımlarıyla birlikte “yeni merkantilizm” döneminin fiilen başladığını vurguladı. Eğilmez, dünya ekonomisinde Orta Çağ’a dönüş sinyallerinin her geçen gün daha belirgin hale geldiğini ifade etti.