Parasal Sıkılaşma Sınavı! Firmalar 2023'ü Böyle Atlattı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 2023'teki parasal sıkılaşma döneminde firma temerrüt oranlarının 2018’e göre daha düşük seyrettiğini belirtti. Analizde, faiz artışlarının zamanlaması, enflasyon ve kur değişimleri gibi makro faktörlerin yanı sıra, reel sektörün borçluluk düzeyindeki iyileşmenin de etkili olduğu vurgulandı. 2023'te firmaların temerrüt oranlarının daha ılımlı seyretmesi, kademeli sıkılaşma adımları ve finansal dayanıklılıkla ilişkilendirildi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), "Merkezin Güncesi" adlı blogunda yayımladığı bir analizde, 2023 yılındaki parasal sıkılaşma döneminde firmaların temerrüt oranlarının 2018 sıkılaşma dönemine göre daha düşük olduğunu vurguladı. TCMB Veri Yönetişimi ve İstatistik Genel Müdürü Yusuf Kenan Bağır, Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürü Ünal Seven ve Ekonomist Ertan Tok tarafından hazırlanan çalışmada, parasal sıkılaşma dönemlerinde firma temerrütlerinin nasıl farklılık gösterdiği incelendi.

Parasal Sıkılaşma Sınavı! Firmalar 2023'ü Böyle Atlattı - Resim : 1

2018 VE 2023 SIKILAŞMA DÖNEMLERİ KARŞILAŞTIRILDI

Analizde, 2018 ve 2023 yıllarındaki sıkılaşma dönemleri karşılaştırılarak, ticari kredi faiz oranlarının her iki dönemde de yükseldiği, ancak 2023’te tahsili gecikmiş alacakların (TGA) görece düşük seyrettiği belirtildi. 2018’de politika faizi dört ay içerisinde yüzde 8’den yüzde 24’e yükseltilmiş ve ticari kredi faiz oranları yüzde 35’e çıkmıştı. Bu dönemde ticari kredi TGA oranları hızla artarak yüzde 3’ten yüzde 6’ya kadar yükselmişti. Buna karşılık, 2023 yılındaki sıkılaşma döneminde ticari kredi faizlerindeki artışa rağmen TGA oranlarının yüzde 1,5 seviyesinde kaldığı ifade edildi.

FAİZ ARTIŞLARININ ZAMANLAMASI VE EKONOMİK FAKTÖRLER ETKİLİ OLDU

Çalışmada, 2018 ve 2023 sıkılaşma dönemleri arasındaki farklılığın birçok faktöre bağlı olduğu vurgulandı. Faiz artışlarının zamanlaması, enflasyon seviyesi, kur değişimleri ve jeopolitik gelişmeler gibi makro faktörler yanında, firmaların ölçek ve sektör bazındaki özelliklerinin de temerrüt davranışlarını etkilediği belirtildi. Özellikle yüksek borçlu orta ve büyük ölçekli firmalarda, faiz artışlarına karşı duyarlılığın daha fazla olduğu gözlemlendi.

Parasal Sıkılaşma Sınavı! Firmalar 2023'ü Böyle Atlattı - Resim : 2

REEL SEKTÖRÜN DAYANIKLILIĞI ARTTI

Analiz, reel sektörün 2023 sıkılaşma döneminde daha dirençli olduğunu ortaya koydu. 2018’e kıyasla reel sektör firmalarının döviz pozisyon açığının azalması, kur şoklarına karşı daha dayanıklı hale gelmeleri ve bankaların kredi riski taşıma kapasitelerinin artması gibi faktörler, temerrüt oranlarının daha düşük kalmasında etkili oldu.

TEMERRÜT ORANLARI DAHA ILIMLI SEYRETTİ

Sonuçlara göre, 2023’te sağlıklı olarak tanımlanan firmaların temerrüde düşme oranları, hem 2018-2019 dönemine hem de faizlerin yatay seyrettiği 2014-2015 dönemine kıyasla daha düşük seviyelerde gerçekleşti. Sektörler arası karşılaştırmada da 2023 döneminde olumlu bir tablo dikkat çekiyor ve firmaların temerrüt oranlarının daha homojen bir şekilde düşük seyrettiği görülüyor. Bu durum, parasal sıkılaşma adımlarının kademeli atılması ve reel sektörün azalan borç yükü ile ilişkilendiriliyor.