Uzmanı tek tek açıkladı: Emekli ve memur maaşlarında 'ilave ödeme' oyunu!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, haziranda Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre yüzde 3,92 arttı. Yıllık bazdaki artış ise yüzde 38,21 oldu. Memur, memur emeklisi, ve SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na tabii olan emeklilere yapılacak zam oranını etkileyecek 6 aylık enflasyon ise yüzde 19,77 olarak gerçekleşti.

Toplu sözleşmeye göre, memurlar yılın ilk 6 ayı için yüzde 8 zam almıştı. Memur ve memur emeklileri bu zammı aşan oranda enflasyon için fark almaya hak kazanıyor. Memurlara bu yılın ikinci 6 ayı için, yüzde 6 zam ve enflasyon farkı verilecek. Memurlar ikinci 6 ayda yüzde 6'lık sözleşme zammına ek olarak yüzde 11,77'lik enflasyon farkı alacak. Böylece memur ve memur emeklileri yüzde 17,77'lik zamma hak kazandı.

6 aylık enflasyon oranın açıklanmasıyla beraber SSK ve Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na tabii emeklilerin de alacağı zam oranı belli oldu. 6 aylık enflasyon yüzde 19,77 olarak gerçekleşti. Böylece SSK ve Bağ-Kur emeklileri yüzde 19,77 zam alacak.

MEMURLARA SEYYANEN ZAM

Ancak yaşanan ekonomik kriz memurlara seyyanen zammı gündeme getirirken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın beraber yürüttüğü memur maaşı düzenlemesi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.

İLAVE ÖDEME

Kanuna göre, Tüm kamu personeline 15 bin 965 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda (8077 TL) ilave ödeme yapılacak. İlave ödemeye hak kazanılmasında ve bu ödemenin yapılmasında, personelin aylık veya ücretlere ilişkin tabi olduğu hükümler uygulanacak. Bu ödeme damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve sigorta prim kesintisine tabi tutulmayacak.

ESAS ÖDEME UNSURLARINA DAHİL EDİLMEYECEK

İlave ödeme kapsamında bulunanlara sadece kendi unvanı esas alınarak ödenecek ve mali hakları mevzuatı uyarınca en yüksek devlet memuru veya başka bir unvan esas veya emsal alınmak suretiyle belirlenenler bakımından, diğer mevzuat uyarınca mali haklarının belirlenmesine esas ödeme unsurlarının kapsam veya hesabına dahil edilmeyecek.

15 TEMMUZ'DAN SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

Bu ödeme, ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan veya mali ve sosyal hakların tespitinde esas alınan aylık, ücret, zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ödemesi, ikramiye ve diğer herhangi bir ödeme unsurunun hesabında dikkate alınmayacak. Maddenin uygulanmasında ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve uygulamayı yönlendirmeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak, madde 15 Temmuz'dan itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girdi.

EMEKLİ MAAŞLARINDA KÖK AYLIK DETAYI

Öte yandan emekliye zam oranı yüzde 19,77 enflasyon farkı ve yüzde 5,23 refah payıyla yüzde 25 olarak gerçekleşti. Ancak, yüzde 25’lik artışa rağmen milyonlarca emekli sıfır zam aldı. Böylece, emekli zammı kök aylıklara yapılacağı için milyonlarca emeklinin ele geçen aylığı değişmedi.

"GERÇEKLERİ BİR KEZ DAHA TEKRARLAYIP, DÜZELTME YAPMAK İSTİYORUM"

Konuya ilişkin yaşanan gelişmeleri sosyal medya hesabından maddeler halinde sıralayan Prof. Dr. Aziz Çelik, "Kamu görevlilerine yapılan ilave ödeme konusunda tartışmalar sürüyor. Gerçekleri bir kez daha tekrarlayıp bir konuya açıklık getirip ihtiyatlı bir düzeltme yapmak isterim" dedi.

"15 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7546 sayılı Kanunun 28. maddesi ile memurlara (15.965) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda (8 bin 77 TL) ilave ödeme yapılacak" diyen Çelik, 'ilave ödeme' konusunda şu ifadelere yer verdi:

"- Emekli aylıklarına yansımayacak: 'İlave ödeme' uygulaması kamu görevlileri açısından büyük sorunlara yol açacak. Kanunda sayılan istisnanalar nedeniyle ilave ödeme olan 8 bin 77 lira memur emekli aylıklarına yansımayacak. Böylece çalışan memur ile emekli memur arasındaki fark ciddi biçimde artacak.

- Emekli ikramiyelerine yansımayacak: İlave ödeme memurların emekli ikramiyelerinin hesabında da dikkate alınmayacak. Memurlar emekli ikramiyelerinde de ciddi kayba uğrayacaklar.

- Kıdem tazminatı hesabında yok: İlave ödemenin memur maaşlarının bir unsuru olmaması nedeniyle ilave ödeme kıdem tazminatı tavanı hesabında da dikkate alınmayacak.

- 14 günlük fark yok: İlave ödemede maaş zammı farkı gibi 14 günlük fark olmayacak. İlave ödeme 1 Temmuz’dan değil 15 Temmuz 2023 tarihinden itibaren geçerli olacak. İlave ödeme memur maaşlarının bir parçası olsaydı 14 günlük farkı da (3 bin 769 TL) ödenecekti. Bu fark ödenmeyecek. 15 Temmuz’dan geçerli olmak üzere 8 bin 77 TL ödenecek.

- Memurlarda asgaride eşitlenecek: İlave ödeme yöntemiyle memurlar dipte eşitlenecek. Memur maaşları tıpkı asgari ücrette olduğu gibi asgari memur maaşına doğru bastırılacak. Memurlar arasındaki mesleğe ve kalifikasyona dayalı maaş skalası daralacak.

- Ve ihtiyatlı bir düzeltme: Katsayı artışıyla artması gerekiyor: Bir diğer tartışma konusu ilave ödemenin memur aylıkları gibi artıp artmayacağı konusudur. 7546 sayılı Kanunun 28. maddesine göre ilave ödeme (15.965) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda olacak. Yasanın 28. maddesine sayılan istisnalar ilave ödemenin maaşın bir unsuru olmadığını açıkça gösteriyor. Madde ayrıca ve tereddütleri giderme konusunda yetkiyi Cumhurbaşkanına tanınmış durumda. Ancak ilave ödemenin gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı şeklinde düzenlenmesi nedeniyle (aksi bir düzenleme ve uygulama yapılmazsa) aylık katsayıdaki artış ilave ödemeye de yansımış olacak. Bu nedenle ilave ödemenin katsayı artışına bağlı olarak artacağını söylemek mümkün. Daha önce bu konuda da memurları Ocak 2024’te emeklilere benzer bir tehlikenin beklediği uyarısını yapmıştım. Sonuç olarak ilave ödemenin artışı konusunda -AKP uygulamaları nedeniyle ihtiyat payı da bırakarak- bir düzeltme yapmış olayım."