Türkiye'de çalışanlar asgari ücrete mahkum: Verilerle yıldan yıla eriyen asgari ücret ve zam tartışmaları
Açlık sınırının altında kalan asgari ücrete bu yıl yapılacak zam oranı merak konusu. Öte yandan geçen yıl yapılan zam oranı da yıl içerisinde TL'nin değer kaybı ve artan hayat pahalılığı karşısında eridi.
Türk-İş'in Eylül 2021 raporu, asgari ücretin açlık sınırının altında kalışını gözler önüne serdi. Rapora göre; bekar bir kişinin yaşama maliyeti aylık 3 bin 709 TL, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 3 bin 49 TL, aynı ailenin yoksulluk sınırı ise 9 bin 931 TL.
Grafikler; Türkiye'de bir dönem Avrupa Birliği üyesi 14 ülkeden ve aday ülkelerden daha yüksek olduğunu gösteriyor. 2016 başında Türkiye'de brüt asgari ücretin karşılığı 518 euro iken bugün 317 euroya kadar düştü.
BBC Türkçe'den Onur Erem'in derlemesine göre; Türkiye'de 2013 yılında ortalama maaş asgari ücretin kadınlarda 1,77, erkeklerde 2 katıyken bu oran 2019'da kadınlar için 1,24'e, erkekler için de 1,49'a düştü. Türkiye'de işçilerin çoğu her yıl enflasyon oranında maaş zammı alıyor. Asgari ücret ise son 19 yılda 2006, 2008 ve 2016 yılları dışında her zaman enflasyonun üzerinde zamlandı.
Asgari ücreti Türkiye özelinde önemli kılan gerçek ise çalışanların büyük çoğunluğunun asgari ücret ve civarında maaş alıyor olması. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) verilerine göre bu, AB ortalamasından 6 kat fazla.
Bir diğer çarpıcı gerçek ise çalışanlarının büyük çoğunluğunun asgari ücret kazanmasına rağmen Türkiye'nin Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) ülkeleri arasında sendikal örgütlenme oranının oldukça düşük kalması.
Öte yandan asgari ücretin bir işçinin yaşam maliyetinden çok daha düşük olduğu Türkiye'de; Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde endüstri ilişkileri, emek tarihi ve çalışma hukuku üzerine çalışmalar yürüten Doç. Dr. Aziz Çelik, asgari ücrete zam yaparken genel tüketici enflasyonunu temel almanın doğru olmadığını söyledi.
Çelik, son yıllarda diğer ücretlerin yukarı çekilememesi nedeniyle işçilerin büyük bir kısmının asgari ücret aldığını, mimarlık ve mühendislik gibi uzun eğitimler gerektiren işlerin bile başlangıç maaşının asgari ücret seviyelerine düştüğünü, fakat burada çözümün asgari ücreti artırmamak değil, diğer maaşları da aynı oranda artırmak olduğunu belirtti. Aziz Çelik bunun yolunun da işçilerin sendikalarda örgütlenerek pazarlık güçlerini artırmasından geçtiğini anlattı.
Türk-İş'in Eylül 2021 hesaplamalarına göre bekar bir kişinin yaşama maliyeti aylık 3 bin 709 TL, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 3 bin 49 TL, aynı ailenin yoksulluk sınırı ise 9 bin 931 TL. Bu durumda dört kişilik bir ailenin yoksulluktan kurtulması için iki ebeveynin de asgari ücretin neredeyse iki katı maaş alması gerekiyor.