Ekonominin durumu oy tercihlerine etki ediyor

Sosyal Demokrasi Vakfı, Türkiye genelinde gerçekleştirdiği anket çalışmasında hane halklarının ekonomik durumunu ve ekonomik kriz algısının seçmen davranışlarına etkisini inceledi. 7 Mart Perşembe günü Taksim Hill Otel’de gerçekleştirilen toplantıda SODEV Başkanı Ertan Aksoy yaptığı açıklamada “vakfımızın yaptığı araştırmaya göre 31 Mart 2019 Yerel Seçimlerinde seçmenlerin % 54,3’ü mevcut ekonomik durumların oy tercihlerinde etkili olacağını belirtiyor” dedi.

Yerel seçimlere çok az bir süre kala ekonominin durumu ve seçmen davranışlarına olası etkilerine dair yapılan araştırmanın özet sonuçlarına bakıldığında; Muhalif parti seçmenlerinin çoğunluğu şu andaki ekonomik durumlarını kötü veya çok kötü olarak tanımlamakla birlikte, MHP seçmeninin de %40,1’i kendi ekonomik durumunu kötü veya çok kötü olarak değerlendirmektedir. Öte yandan AKP seçmenin de neredeyse üçte biri, %27,9’u kendi ekonomik durumunu “kötü veya çok kötü” olarak nitelemektedir.

Başta HDP ve CHP olmak üzere, muhalif partilere oy veren seçmenler çok büyük bir çoğunlukla son 1 yıl içinde ekonomik durumlarının daha da kötüleştiğini belirtmektedir. Benzer eğilim, MHP ve Saadet tabanının üçte iki gibi bir çoğunluğunda da saptanmaktadır. Daha da çarpıcı olan, 2014’te AKP’ye oy vermiş olan seçmenlerin hemen hemen yarısının da, ekonomik durumlarının son bir yıl içinde kötüleşmiş olduğunu ifade etmesidir.

Ekonomik kriz ile birlikte genel olarak seçmenlerin yaklaşık yarısının gelir ve harcama denkliğine sahip olduğunu, yarısından biraz fazlasının ise geçimini ya borçlanarak, ya aile/yakın çevreden yardım alarak, ya da mevcut birikiminden harcayarak sağlayabildiği anlaşılmaktadır. Diğer seçmenlere göre görece daha iyi olduğunu ifade eden AKP seçmeninde bile gelir/harcama denkliğini sağlayamayanların oranı toplamda %42’ye varmaktadır.

Araştırmaya katılanlara son bir yılda “artık alamıyoruz dediğiniz bir şey var mı?” diye sorulduğunda %85’i var yanıtını vermiştir. Bu yanıtı verenlere “artık neyi alamıyorsunuz?” sorusu sorulduğunda %51’i kırmızı et, %23’ü giyim yanıtlarını vermekle birlikte hemen ardından gelen yanıtlar temel ihtiyaçlara erişimin zorlaştığını işaret etmektedir.

Yine araştırmaya katılanlar tarafından Türkiye’nin en büyük üç sorununun Ekonomi, İşsizlik ve Eğitim olduğu belirtilmiştir.

Ayrıca, araştırmanın ortaya koyduğu bir diğer çarpıcı sonuç ise, kararsız seçmen oranının AKP ve CHP’den sonra 3. büyük grubu oluşturuyor olması. Toplam kararsız seçmenin %44’ünün önceki yerel seçimlerde AKP seçmeni olduğu görülmektedir. Cumhur İttifakı’nı oluşturan AKP ve MHP seçmenini bir arada düşündüğümüzde ise, kararsız seçmenlerin %56’sının 2014 yerel seçimlerinde bu iki partiye oy veren seçmenlerden oluştuğu görülmektedir.

Türkiye'nin en büyük seçmen kitlesini oluşturan AKP seçmeninin %69’u yine aynı partiye oy vereceğini belirtirken; 2014 Yerel Seçimlerinde AKP seçmeninin %13 kadarı kararsız olduğunu ifade etmiştir.

Benzer bir analizi MHP için yaptığımızda 2014’te MHP’ye oy verenlerin bu Pazar seçim olsa CHP’ye, AKP’den daha büyük oranda yöneleceği saptanmaktadır. Bu Pazar seçim olsa kendi partisine oy verecek olan 2014’teki MHP seçmeni, CHP’ye ve AKP’ye oy verecek olanlardan daha azdır.