TEMA Vakfı: Kazdağlarının yüzde 79'u maden ruhsatlı

Kazdağları yöresine ilişkin madencilik raporu yayınlayan Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA), Biga Yarımadası ve Ege'nin kuzeyinde yer alan 1 milyon 697 bin hektarlık alanın yüzde 79'unun madencilik ruhsatlı olduğunu açıkladı. Vakfa göre belirtilen alanda ormanların, SİT alanlarının ve Milli Parklar'ın çok büyük bir bölümü madencilik faaliyetleri için ruhsatlandırılmış durumda.

TEMA Vakfı, Kazdağları madencilik raporunu yayınladı. Raporun resmi kaynaklara dayandırdığı bilgilere göre Kazdağları'nın yüzde 79'unun maden ruhsatlı olduğu ortaya çıktı. Dağlardaki çalışma alanının ormanlarının ise yüzde 80'i madencilik yapılabilecek alan olarak belirlenmiş durumda.

Vakıf, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'ne (MAPEG) göre dağlarda 1 milyon 294 bin 335 hektarlık toplam ruhsat alanı olduğunu açıkladı. Vakfın raporuna göre alan ihale, arama ve işletme safhalarındaki bin 634 ruhsata bölünmüş durumda. TEMA'nın MAPEG'den elde ettiği verilere göre IV. Grup ruhsatların (altından uranyuma, kömürden nitrata birçok maden türünü kapsayan ruhsatlar) alansal dağılımına göre çalışma alanının yüzde 79'u aktif ve ihale türünde ruhsatlandırıldı.

Yüzde 38'i ihale alanı olarak ruhsatlandırıldı

Vakıf bu ruhsatların yüzde 41'inin aktif ruhsatlardan oluştuğunu, bunların ise yüzde 57'sinin arama, yüzde 43'ünün ise işletme ruhsatı safhasında bulunduğunu açıkladı. Ruhsatların yüzde 38'i ise ihale alanı olarak ruhsatlandırıldı. Hesaplara göre Kazdağları'ndaki tüm çalışma alanının sadece yüzde 21'i herhangi bir IV. Grup maden ruhsat sahası olarak tanımlanmadı. Vakıf, bu tanımlanmayan alanların büyük bir kısmının verisi olmadığını ve potansiyel birer ruhsat alanı olarak değerlendirilebileceğini de belirtti.

Rapora göre Kazdağları'ndaki gen koruma, kent ormanı, muhafaza ormanları, tohum meşcere alanı, tabiat parkı, tabiatı koruma alanı, milli park, özel çevre koruma bölgesi ve doğal sit alanı gibi farklı statülerle korunan alanların yüzde 55'i madenciliğe açık. Kaz Dağları Milli Park Alanı'nın yüzde 80'i, Troya Milli Parkı'nın yüzde 10'u ihale ruhsat alanında kalmakta. Ormanların ise yüzde 80'i madenciliğe açık durumda. Ayrıca bölgedeki arkeolojik sit alanlarının yüzde 42'si aktif, yüzde 23'ü ihale sahası alanında kalıyor. Bölgedeki Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıkları'nın yüzde 81'i, sit alanlarının da yüzde 60'ı ihale ruhsat alanında yer alıyor.

Aktif-işletme-arama-ihale ruhsatları nedir?

Raporda yer alan tanımlamalara göre ihale ruhsatları, sınırları koordinatlarla belirlenmiş ancak henüz herhangi bir şirkete ya da kuruluşa ait olmayan ruhsatlar.

Aktif ruhsatlar ise sınırları koordinatlar ile belirlenmiş ve bir şirkete ya da bir kuruluşa ait ruhsatlar durumunda. Aktif ruhsatların ikiye ayrıldığını açıklayan vakıf, bu konudaki ayrımı şöyle yapmakta:

"Aktif ruhsatlar da kendi içinde iki safhadan oluşmaktadır: arama ve işletme safhaları. Bir şirket ya da kurumun maden arama faaliyetleri yürütülebilmesi için ruhsatının arama, işletme faaliyetlerini yürütmesi için ise ruhsatının işletme safhasında olması gerekmektedir. Genel olarak ruhsatların tümüne potansiyel maden alanı olarak bakılabilir. İhale ruhsat alanı ihale sürecinin ardından bir şirket/kuruma tahsis edilir. Şirket haklarına sahip olduğu ruhsat ile madenin fizibilitesini yapar. Maden şirketi ruhsat alanının madencilik açısından fizibil olduğunu tespit ettikten sonra ruhsat safhasını aramadan işletme ruhsatına çevirir ve böylece başvuru sürecine başlar. Şirket, işletme ruhsatı için gereken evrak işlemlerinin tamamlanmasının ardından Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) kararı, Gayrı Sıhhi Müessese (GSM) izni, arazi kullanım izni (tarım alanları için toprak koruma kurulu kararı, orman alanları için OGM kararı vb.) ve işletme izni gibi izin süreçlerini tamamlayıp madeni işletmeye açar."