Uyuz Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Bulaşma Yolları Nelerdir?
Uyuz hastalığı, Sarcoptes scabiei adlı mikroskobik bir akarın deriye yerleşmesi sonucu ortaya çıkan bulaşıcı bir cilt hastalığıdır. Bu akar, cildin üst tabakasında yuvalanarak yoğun kaşıntıya, kızarıklığa ve çeşitli döküntülere neden olur. Özellikle geceleri artan kaşıntı, uyuzun en belirgin belirtisidir. Kişiler, bu şiddetli kaşıntı nedeniyle uykuya dalmakta zorlanabilir. Kızarıklık ve içi sıvı dolu kabarcıklar, ciltte görülen diğer rahatsız edici belirtilerdir.
Uyuzun belirtileri genellikle vücudun belirli bölgelerinde yoğunlaşır. El ve ayak parmakları arasındaki, bilekler, koltuk altı, göbek deliği çevresi, bel, meme ucu ve kasık gibi deri kıvrımlarında kaşıntı ve döküntü daha belirgin şekilde ortaya çıkar. Bu belirtiler, hastaların günlük yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
UYUZ TÜRLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Uyuz hastalığının üç ana türü bulunmaktadır: klasik uyuz, kabuklu (Norveç) uyuz ve nodüler uyuz.
Klasik Uyuz: Genellikle 10-15 akarın deride yuvalanmasıyla ortaya çıkar. Akarların açtığı tüneller, cilt yüzeyinde ince, dalgalı ve hafif pullu çizgiler şeklinde görünür. Kaşıntı, akarların dışkısına vücudun tepki vermesi sonucu 4 ila 6 hafta içinde başlar. Klasik uyuzda kaşıntı özellikle geceleri artış gösterir ve deride kırmızı döküntüler meydana gelir.
Kabuklu (Norveç) Uyuz: Bu tür, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde, özellikle yaşlılar ve engellilerde görülür. Kabuklu alanlar oluşturarak geniş cilt bölgelerini etkileyebilir. Bu durumda, akarlar hızla çoğalabilir ve vücutta milyonlarca akar bulunabilir. Kalın, gri renkte kabuklar, bu türün en belirgin belirtisidir.
Nodüler Uyuz: Klasik uyuzun aksine, daha az yaygın bir türdür. Genellikle genital bölgede kalıcı, sert ve kaşıntılı nodüller oluşur. Bu nodüller, tedavi edilse bile uzun süre varlığını sürdürebilir.
UYUZUN NEDENLERİ VE BULAŞMA YOLLARI
Uyuz hastalığı, doğrudan cilt teması yoluyla bulaşır. Uzun süreli temas, kişisel eşyaların paylaşımı ve özellikle kalabalık ortamlarda (okul, hastane, askeri kışlalar) yayılma riski yüksektir. Özellikle sonbahar ve kış aylarında uyuz vakalarının arttığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, evcil hayvanlardan uyuz bulaşma riski bulunmamaktadır; çünkü hayvanları etkileyen uyuz akarları, insan cildinde yaşayamaz ve çoğalamaz. Ancak, uyuz olan bir hayvanla temas halinde geçici bir kaşıntı yaşanabilir.
UYUZ BELİRTİLERİ VE TANI SÜRECİ
Uyuz hastalığının belirtileri arasında şiddetli kaşıntı, sivilce benzeri kızarık döküntüler ve ciltte gözle görülen grimsi-beyaz kabarık çizgiler yer alır. Kaşıntı, geceleri ve sıcak suyla banyo sonrası artış gösterir. İlk defa uyuz olan kişilerde belirtiler genellikle 4 ila 8 hafta içinde ortaya çıkarken, daha önce uyuz olmuş kişilerde bu süre 1-4 gün içinde belirginleşir.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Uyuz hastalığı, doktor önerisiyle kullanılabilen antiparaziter kremler veya haplarla tedavi edilebilir. Örneğin, permetrin içeren kremler cilt üzerine uygulanarak akarların öldürülmesini sağlar. Kesin tanı için, hastaların cilt lezyonları dermatoskopi cihazıyla incelenebilir veya mikroskobik değerlendirme yapılabilir.
Sonuç olarak, uyuz hastalığı, kişilerin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen bulaşıcı bir rahatsızlıktır. Hastalığın belirtileri ile dikkatli bir şekilde izlenmesi ve gerektiğinde tıbbi yardım alınması, iyileşme sürecinde önemli bir rol oynamaktadır. Uygulanan tedavi ve hijyenik önlemler, hastalığın kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
Kaynak: Gerçek Gündem
