Vakıf üniversiteleri ticarethane gibi: Amaç yüksek kâr

Anayasa uyarınca kazanç amacı gütmemesi gereken vakıf üniversitelerinin büyük bölümünün, yüksek kazançlar elde ederken eğitim için sınırlı kaynak ayırmaları dikkati çekti. Öğrencilerden 20 bin TL ila 50 bin TL arasında değişen ücretler alan vakıf üniversitelerinin, öğrenci başına hizmet maliyetleri bu tutarın çok altında kaldı.

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın hazırladığı, “Vakıf Yükseköğretim Kurumları 2019” raporuna göre, 35 bin 999 öğrenci ile en çok öğrencisi olan vakıf üniversitesi olan İstanbul Aydın Üniversitesi’nin öğrenci başına yıllık toplam harcaması 8 bin 257 TL olarak gerçekleşti. Buna karşın üniversite, örgün ve ikinci öğretim için öğrencilerden peşin ödemelerde 40 bin TL’lere varan ücretler talep etti. Tam burslu öğrencilerin oranı yüzde 11 olan Aydın Üniversitesi öğrencilerinin üniversitenin toplam gelirine katkısı yüzde 61 oldu. Üniversitenin, 2017-2018 denetim raporlarına göre hesaplanan reklam ve tanıtım giderlerinin toplamı ise 12 milyon 339 bin 687 TL’ye ulaştı.

Birgün gazetesinden Mustafa Mert Bildircin'in haberine göre toplam öğrenci sayısı 7 bin 136 olan İstanbul Esenyurt Üniversitesi de 30 bin TL’lere varan öğrenim ücretlerine karşın öğrenci başına sadece 5 bin 814 TL harcadı. Reklam ve tanıtım giderleri için 13 milyon 874 bin 468 TL harcayan Esenyurt Üniversitesi’nin toplam gelirlerine öğrencilerin katkısı ise yüzde 89 ile ifade edildi.

GELİRLER ÖĞRENCİLERDEN

Öğrenim ücretleri 15 bin TL ile 80 bin TL arasında değişen İstanbul Medipol Üniversitesi’nin öğrenci başına yaptığı harcama da bu tutarların çok altında kaldı. Reklam ve tanıtım için 8 milyon TL’ye yakın para harcayan kurum, öğrenci başına ise yalnızca 9 bin 219 TL harcadı. Üniversitenin toplam gelirlerinin yüzde 88’ini öğrencilerden alınan ücretler oluşturdu.

Öğrencilerden alınan ücretler, İstanbul’daki Altınbaş Üniversitesi’nin gelirlerinin neredeyse tamamını karşıladı. Buna göre, 11 bin 450 öğrencisi olan ve öğrenci başına 13 bin 136 TL harcayan üniversitenin gelirlerinin yüzde 98’ini öğrenim ücretleri sağladı.

Ankara’daki 9 bin 510 öğrencili Atılım Üniversitesi’nin öğrenci başına harcadığı para da 13 bin 331’de kaldı. Öğrencilerden 40 bin TL’lere varan öğrenim ücreti talep eden üniversitenin gelirlerinin yüzde 86’sı öğrenim ücretlerinden oluştu. Üniversite, reklam ve tanıtım için ise 4 milyon TL harcadı.

EN ÇOK HARCAYAN İBN HALDUN

Öğrenci başına en çok para harcayan vakıf harcayan vakıf üniversitesi, 143 bin 256 TL ile İstanbul İbn Haldun Üniversitesi oldu. İbn Haldun’un ardından 86 bin 396 TL ile Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi öğrenci başına en çok para harcayan ikinci üniversite olurken listenin 3-6 sıralaması şöyle gerçekleşti:

• Koç Üniversitesi: 76 bin 350 TL,
• Sabancı Üniversitesi: 62 bin 633 TL,
• Bezm-i Alem Üniversitesi: 52 bin 295 TL,
• Bilkent Üniversitesi: 32 bin 834 TL.

“KÂR AMACI GÜDEMEZLER”

Türkiye, “Özel okul” kavramı ile 1961 Anayasası ile tanıştı. Anayasa ile özel sektörün hem lise hem de üniversite açmasına olanak sağlandı. 1982 Anayasası’nda ise üniversite eğitiminde sistem değişikliğine gidilerek vakıfların da üniversite kurmasının önü açıldı.

Vakıfların üniversite kurmasının önünü açan kanunda, “Belirlenen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir” denilerek vakıf üniversitelerinin kar amacı gütmemesi gerektiğinin altı çizildi.