Kayyum mu, kayyım mı? Hangisi doğru?

İçişleri Bakanlığı’nın, Diyarbakır, Van ve Mardin büyükşehir belediye başkanlarını görevden uzaklaştırarak yerlerine kayyım ataması sonrası "kayyum-kayyım" yazımı üzerine tartışma yeniden başladı.

Yazım hataları konusundaki hassasiyetiyle de bilinen Türkiye’nin önde gelen yerel yönetim uzmanlarından Prof. Dr. Ruşen Keleş ile Dr. Özgül, “kayyım-kayyum” yazımı tartışması konusunda, “kayyım” yazımına işaret ediyor.

Çalışmada, “Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğü’ne göre “kayyum”, “belli bir malın yönetilmesi veya belli bir işin yapılması için görevlendirilen kimse”dir. Ancak Diyanet İşleri Başkanlığının yayımladığı İslam Ansiklopedisi’nde kayyum sözcüğünün “İslami bir kavram ve Allah’ın adlarından biri” olduğu belirtilmektedir.

Yine İslam Ansiklopedisi’ne göre, “kayyım” sözcüğünün, geniş anlamıyla, hâkim tarafından kısıtlı, gaip vb. kişiler adına hukuki tasarrufta bulunmak üzere tayin edilen kimseleri anlatmak üzere kullanılan bir sözcük olduğu belirtilmektedir. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye’deki güncel gelişmeler açısından belediyelerle ilgili olarak gerçekleştirilen düzenlemelerde “kayyum” sözcüğü yerine, doğru kullanım olan “kayyım” sözcüğünün kullanılması yeğlenmelidir” deniliyor.

Dilbilimci İlhan Ayverdi ve Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu tarafından hazırlanan Misalli Büyük Türkçe sözlükte "kayyım-kayyum" kelimesi için “Aslı kayyim olmakla birlikte dilimizde yanlış olarak daha çok kayyum olarak kullanılmaktadır” ifadesi yer almaktadır. "Kayyim" için; “Belirli bir malın, bilhassa bir vakfın yönetilmesi, belirli bir işin yönetilmesi için tâyin edilen kimse” denirken; "kayyum" için “Kendi zâtı ile kaim olan, varlığında ve varlığının devamında her şey kendisine muhtaç olduğu hâlde kendisinin hiçbir şeye ihtiyacı olmayan, bütün mahlûkatı var kılıp varlığını devam ettiren anlamında esmâ-i hüsnadandır” deniliyor.

Hukuk kitaplarındaki yazımı

Yürürlükte olan Türk Medeni Yasası ve Türk Ticaret Hukuku’nda, Prof. Baki Kuru’nun Hukuk Muhakemeleri Usulü adlı yapıtında ve Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun Medeni Hukuk kitabında ise “kayyum” değil, “kayyım” sözcüğü yer alıyor Ayrıca Prof. Dr. Ejder Yılmaz’ın Hukuk Sözlüğü ile Av. Hüseyin Özcan’ın Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü’nde de “kayyım” şeklinde yazılıyor.