AYM'den Wikipedia açıklaması

Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) Wikipedia ile ilgili ihlal kararının gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı.

Kararda, "Bu şekilde süresiz hale gelen kısıtlamaların internet sitesinin tamamına erişimin engellendiği de dikkate alındığında, ifade özgürlüğü üzerinde orantısız bir müdahale teşkil edeceği açıktır. İfade özgürlüğüne yapılan söz konusu müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır" denildi.

AYM, 26 Aralık 2019 tarihinde yaptığı toplantıda Wikipedia adına yapılan bireysel başvuruyu görüştü ve siteye erişimin engellenmesinin Anayasa'nın 26'ncı maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlali olduğuna karar verdi. Kararın gerekçeli kararı bugün Resmi Gazete'de yayımlandı.

Wikipedia'ya erişim açıldı

AYM'nin ihlal kararının gerekçesinde 'çevrim içi ansiklopedi' olarak nitelendirilen ve her alanda önemli miktarda bilgi barındıran Wikipedia'nın her gün milyonlarca kişi tarafından ziyaret edildiğine dikkati çekildi. Böyle bir platformun, bilginin herkes tarafından ulaşılabilir olmasına katkı sağladığının tartışmasız olduğu vurgulanarak, "Dolayısıyla bilgi alma ve verme özgürlüğüne halel gelmemesi için Wikipedia'da yer alan içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla yapılacak müdahalenin demokratik toplumda gerekli olduğu ilgili ve yeterli bir gerekçe ile ortaya konulmalıdır" denildi.

'ERİŞİMİN ENGELLENMESİ İSTİSNAİ BİR YOL'

AYM kararında, 5651 sayılı Kanuna göre internet ortamında yer alan yayınla ilgili olarak içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesine karar verilmesinin ivedilikle müdahaleyi gerektirecek hâllerde işletilmesi gereken istisnai bir yol olduğu kaydedilerek, "Wikipedia'ya erişim bu istisnai yol işletilerek engellenmiş; ancak idari makamlarca ve derece mahkemelerince anılan söz konusu madde kapsamında yapılan müdahalelerde gözetilmesi gereken hususlar değerlendirilmemiştir. Erişimin engellenmesi kararına konu URL adreslerinde yer alan yayınların içeriği ile sınırlama sebebi arasındaki ilişki ortaya konulamadığı gibi gecikmesinde sakınca bulunan bir durumun varlığı da gösterilememiştir" tespitinde bulunuldu.

'İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE ORANTISIZ BİR MÜDAHALE'

Kanunun izin verdiği müdahale sebeplerinin somut bağlantılar kurulmadan keyfiliğe yol açıldığı izlenimi oluşturacak şekilde geniş yorumlanmasının kişilerin hukuki durumlarını belirsizleştirdiği ve kuralı öngörülemez hâle getirdiğine dikkat çekildi. Kararda şöyle denildi:

"Bu durumun oluşturacağı caydırıcı etki de başvurucularla birlikte aynı özgürlüğü kullanmak isteyen geniş kitlelerin ifade özgürlüğü üzerinde yaygın ve ağır bir baskıya neden olur. Başvuru konusu olayda da erişimin engellenmesi kararının ardından bağımsız, gönüllü Wikipedia editörleri tarafından karara konu maddeler üzerinde kapsamlı değişiklikler yapılmış, maddeler daha tarafsız ve özenli bir üslupla yeniden kaleme alınmaya çalışılmış, güvenilirliği düşük bulunan ve doğrulanamayan bazı içerikler ve bu içeriklerin alıntılandığı kaynaklar çıkarılmıştır. Bu kapsamda Türkiye'nin radikal oluşumlara destek verdiğine ilişkin iddiaların önemli bir kısmı da silinmiştir. Wikipedia'ya erişimin Türkiye'den engellenmiş olması sadece içerik sağlayıcı konumunda olan başvurucunun bilgi ve fikirleri yayma hakkına müdahale oluşturmamış, aynı zamanda Türkiye'deki kullanıcıların bilgi ve fikirlere erişme hakkını da sınırlandırmıştır. Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde başvuruya konu internet sitesine erişimin engellenmesi şeklindeki kısıtlamanın zorlayıcı bir nedene dayandığının ilgili ve yeterli bir gerekçe ile gösterilemediği sonucuna varılmıştır. Mevcut durumda erişimin engellenmesi tedbiri sürekli hâle gelmiştir. Bu şekilde süresiz hale gelen kısıtlamaların, internet sitesinin tamamına erişimin engellendiği de dikkate alındığında, ifade özgürlüğü üzerinde orantısız bir müdahale teşkil edeceği açıktır. İfade özgürlüğüne yapılan söz konusu müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır."

AYM'nin gerekçeli kararının Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na ulaşmasıyla sitenin erişime açılması bekleniyor.